معاونت پرورشی احیا نشده به اغما رفت

به گزارش خبرنگار مهر، مقام معظم رهبری در جمع فرهنگیان همزمان با روز معلم در دوازدهم اردیبهشت 1385 فرمودند: " آن روزى که معاونتهاى پرورشى را از سطوح مختلف حذف کردند بنده صریحاً با این کار مخالفت کردم. به من هم نگفتند که بنا ندارند این حرف را گوش نکنند اما گوش نکردند. مهمترین کارى که باید امروز در کنار آن قاعده‏سازى انجام بگیرد این است که به مقوله‏ پرورش - به هر شکلى - اهمیت داده شود نه چون ما مسلمانیم مسئله فقط این نیست. امروز در دنیاى غرب از لحاظ دانش و فناورى پیشرفته، مسئله‏ پرورش در بسیارى از کشورها جزو آن مبانى اصلى است و مسئول و مأمور پرورشى وجود دارد. به پرورش اهمیت مى‏دهند."

به دنبال سخنان ایشان در حوزه امور تربیتی و پرورشی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در سیزدهم تیر 1384 خواستار ایجاد "سازمان امور تربیتی و تربیت بدنی" در وزارت آموزش و پرورش کشور شد و اعلام کرد: حذف ستاد امور تربیتی در واقع نوعی پاک کردن صورت مسئله بوده است.

مرکز پژوهشها همچنین تصریح کرد که سازمان امور تربیتی و تربیت بدنی باید کاملا ستادی بوده و وظایف آن صرفا به اعمال حاکمیت دولت و راهبری امور راهبردی خلاصه شود.

یکسال بعد در تاریخ ششم تیر 1385 مجلس شورای اسلامی طرح احیای معاونت پرورشی و تربیت بدنی را به صورت یک ماده واحده و سه تبصره در صحن علنی دنبال کرد و وزارت آموزش و پرورش موظف شد در ساختار این وزارتخانه یکی از معاونتها را به عنوان معاونت پرورشی اختصاص دهد و تمامی امور مرتبط با پرورشی را از معاونتهای دیگر انتزاع و در این معاونت ساماندهی کند.

در تبصره دو قانون احیای معاونت پرورشی مبنای تشکیل معاونت پرورشی اهداف تعریف شده شهید باهنر شد و با مواجه به مسائل روز ساماندهی شد.

رئیس جمهور در هجدهم مرداد ماه 1385 قانون احیای  معاونت پرورشی و تربیت بدنی در وزارت آموزش و پرورش را برای اجرا ابلاغ کرد. بر اساس ماده واحده  معاونت پرورشی و تربیت بدنی در وزارت آموزش و پرورش احیا و تمامی وظایف، اختیارات و امکانات و پستهای امور پرورشی و تربیت بدنی و سلامت دانش آموزان به این معاونت واگذار شد.

تغییر مداوم معاونان پرورشی و ساختار تشکیلاتی

اولین معاون پرورشی پس از احیا سید باقر پیشنمازی بود که در اول مرداد 85 به این معاونت آمد. پیشنمازی در ابتدای کار، مدیریت امور مالی و تدارکات، اداره کل  تربیت بدنی مدارس، دفتر مطالعات و استاندارد سازی منابع و برنامه ها، دفتر  سلامت و پیشگیری از آسیب های اجتماعی، دفتر فضاسازی قرآنی، فرهنگی و هنری، دفتر برنامه ریزی تربیت اقتصادی، زیستی و اجتماعی را در این معاونت ایجاد کرد.

ساختار معاونت پرورشی و تربیت بدنی از زمان احیا تا کنون سه بار تغییر یافته و در چهار سال گذشته  سه معاون آن تغییر کرده اند

اما پیشنمازی مدت زیادی در این معاونت دوام نیاورد و 21 اسفند 1386 چند ماه پس از ورود علی احمدی به وزارت آموزش و پرورش از این منصب خداحافظی کرد. پس از خروج پیشنمازی از معاونت پرورشی و تربیت بدنی سید مهدی امینی هفتم اردیبهشت 87 به این معاونت آمد که وی هم ترکیب ساختار را تغییر داد.

دفتر مشاوره تربیتى و تحصیلى، دفتر توسعه فعالیتهاى اردویى، فرهنگى، هنرى و فوق برنامه، دفتر گسترش فرهنگ نماز، فعالیتهاى قرآن و عترت، دفتر سلامت و پیشگیرى از آسیبهاى اجتماعى و بلایاى طبیعى و اداره کل تربیت بدنى ساختار جدیدی بود که امینی برای معاونت پرورشی و تربیت بدنی برگزید. اما امینی نیز در پانزدهم بهمن 1387 از این معاونت خداحافظی کرد تا این معاونت طی دو سال با تغییرات مدیری متفاوت روبرو شود. یزدانی سومین معاون پرورشی و تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش است که بیست و نهم بهمن ماه سال گذشته در این معاونت منصوب شد و ساختار قبلی را چندان تغییر نداد.

برنامه های معاونت پرورشی و تربیت بدنی

تغییرات مداوم در معاونت پرورشی و تربیت بدنی موجب شد که هیچ برنامه پایداری در این حوزه اجرا نشود. برنامه هایی که در رفت و آمدهای پیاپی مدیران بدست فراموشی سپرده شد و برنامه جدیدتری جایگزین آن می شود.

شیرزاد عبداللهی یکی از کارشناسان مسائل آموزشی می گوید: برنامه های معاونت پرورشی و تربیت بدنی از پشتوانه علمی و تربیتی لازم برخوردار نیست و تصور می شد معاونان منصوب شده تنها برای پر کردن رزومه کاری خود آنها را ارائه می دهند در حالی که گستردگی حوزه فرهنگ و پرورش توانایی اظهار نظر و عقیده را برای هر فرد کارشناسی در مسائل فرهنگی باز گذاشته است.

کمبود منابع مالی و نیروی انسانی و نبود برنامه جامع و راهبردی از موانع احیای معاونت پرورشی و تربیت بدنی است

کمبود منابع مالی و اعتباری یکی دیگر از موانع احیای معاونت پرورشی و تربیت بدنی است که تمام معاونان منصوب شده به آن اشاره می کنند. منابع اعتباری این معاونت همیشه نسبت به حجم برنامه ها پایینتر است. در سال تحصیلی جاری سرانه پرورشی هر دانش آموز در کشور 18 هزار تومان است که سرانه تربیت بدنی و سلامت هم جزو آن هستند و باید از این طریق ارتزاق کنند. سومین معضل موجود در معاونت پرورشی و تربیت بدنی که تمام معاونان پرورشی از سطح وزارتخانه تا مناطق به آن اشاره می کنند، کمبود نیروی انسانی است. به گفته امینی معاون پرورشی سابق آموزش و پرورش این معاونت با کمبود ۷۰‌هزار مربی پرورشی و مشاوره روبرو است. همین مسئله موجب شده که اگرچه آموزش و پرورش مناطق دارای پست معاونت پرورشی و تربیت بدنی شده اند اما در بسیاری از مدارس چنین پستی وجود ندارد و در واقع برنامه های این معاونت هیچ گاه به مدرسه به عنوان پایگاه اصلی برنامه های فرهنگی و هنری نمی رسد.

برنامه های تکراری و قدیمی

تمام موضوعات مورد اشاره تنها ظاهر ماجرای احیای معاونت پرورشی و تربیت بدنی است و اصل موضوع چیز دیگری است. "نبود برنامه جامع و کامل".

عبداللهی در این باره می گوید: "با نگاه کلی به معاونت پرورشی و تربیت بدنی از زمان احیا تا کنون به راحتی می توان بی برنامگی را در این معاونت دید. معاونان پرورشی و تربیت بدنی هیچ گاه نتوانستند برنامه جدید و تازه ای را ارائه دهند و تنها تکرار مکررات می کنند."

ایجاد گروههای سرود، برگزاری مسابقات قرآن و برگزاری اردوهای زیارتی و سیاحتی دانش آموزان، ارائه بیانیه و .... برنامه هایی است که در دوره قبلی امور تربیتی هم وجود داشت و هم اکنون بدون هیچ خلاقیت و نوآوری در زمان احیا دنبال می شود

ایجاد گروههای سرود و تواشیح، برگزاری مسابقات قرآن و برگزاری اردوهای زیارتی و سیاحتی دانش آموزان، شرکت در راهپیمایی ها و مراسم مذهبی، ارائه بیانیه و ....برنامه هایی است که در دوره قبلی امور تربیتی هم وجود داشت و هم اکنون بدون هیچ خلاقیت و نوآوری در زمان احیا دنبال می شود. عبداللهی با اشاره به عمره دانش آموزی و برگزاری اردوهای رامسر و نیشابور به عنوان اردوی پیشگامان و فرزانگان گفت: این دو فعالیت بزرگ در حوزه معاونت پرورشی نیز از دیگر برنامه هایی است که معاونت پرورشی نمی تواند ادعایی درباره آن داشته باشد چرا که یادگار سازمان دانش آموزی محسوب می شود. در مجموع نبود مدیریت کارآمد، برنامه کلان و مدون، کمبود نیروی انسانی، نبود منابع و متون پرورشی و تربیت‌بدنی، ایجاد فضاهای فعالیت‌های پرورشی و تربیت‌بدنی، تجهیز امکانات برای فعالیتهای پرورشی، تکمیل پروژه‌های پرورشی و تربیت‌بدنی و نداشتن بودجه کافی از مشکلات پیش‌روی احیای معاونت پرورشی است.

هم‌ اکنون حدود 80 درصد مدارس کشور مربی پرورشی ندارند و این در حالی است که مربیان پرورشی در مدارس بازوی اجرایی احیای معاونت پرورشی به ‌شمار می‌آیند اما معاون پرورشی کنونی مدعی است که "کمبود نیروی انسانی موجب توقف در فعالیت‌های پرورشی نشده‌است و ما را با مشکل مواجه نمی‌کند."

برنامه های تکراری و ایده های تکراری

فردا هشتم اسفند روز احیای امور تربیتی است و باز هم مراسمهای متعددی از سوی معاونان پرورشی به این مناسبت برگزار می شود. برنامه هایی که براحتی می توان متن و موضوع سخنرانیهای آن را از هم اکنون پیش بینی کرد.  کوبیدن بر طبل افتخار احیای این معاونت، تکرار سرفصلهای متعدد و برنامه ریزی های گوناگون بدون اشاره به موانع قانونی و مالی و باز هم تاکید بر لزوم توجه بر این معاونت و اختصاص بودجه و تامین نیروی انسانی برای آن از سوی مسئولان پرورشی و قول مساعدت از سوی مسئولان بالادستی وزارتخانه مبنی بر اینکه "قطعا در بودجه امسال توجه خاصی را در این حوزه خواهیم داشت" از سخنانی است که معاونان پرورشی و تربیت بدنی مناطق آموزش و پرورش خواهند شنید.

..................................................

گزارش از فهیمه سادات طباطبایی