سراب نارنجی ها

به گزارش خبرگزاری مهر، با رای عدم اعتماد نمایندگان پارلمان اوکراین به "یولیا تیموشنکو"، انقلاب نارنجی اوکراین رسما از صحنه سیاسی این کشور کنار زده شد. بر این اساس 243 تن از نمایندگان پارلمان اوکراین با دادن رای عدم اعتماد به تیموشنکو راه را برای قدرت گیری حزب "ویکتور یانوکویچ" رئیس جمهور جدید اوکراین هموار کردند. یانوکویچ در انتخابات ماه گذشته اوکراین توانست با فاصله بسیار اندکی بر تیموشنکو پیروز شود که این امر موجب شکایت نخست وزیر به دادگاه قانون اساسی و سپس انصراف وی از این شکایت شد.

طبق قوانین اوکراین رای تنها 226 نماینده از مجموع 450 نماینده پارلمان این کشور موسوم به "ورکونا رادا" برای رای عدم اعتماد به دولت کافی است. به این ترتیب از نظر قانونی دولت اوکراین دیگر قدرت اجرایی ندارد، اما تا زمان روی کار آمدن دولت جدید به فعالیت خود ادامه می دهد. تیموشنکو پیشتر اعلام کرده بود که به محض رای عدم اعتماد پارلمان از سمت خود کناره گیری خواهد کرد.

خاطرنشان می شود که نخست وزیر اوکراین روز سه شنبه از انحلال ائتلاف نارنجی این کشور و سقوط دولت خبر داد و با این اقدام وی راه برای "ویکتور یانوکویچ" رئیس جمهور جدید اوکراین برای برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی باز شد.

در بررسی دلایل شکست انقلاب نارنجی اوکراین توجه به زمینه های ایجاد آن ضروری است. نارنجی ها که در نتیجه اعتراضات و تحصن های خیابانی انجام شده در سال 2004 و 2005 روی کار آمدند، از همان ابتدا روی زمین لغزنده ای پاگذاشتند که تعادل و ثبات این کشور را در چهار سال حاکمیت آنها با تنش منطقه ای با اروپا و روسیه و تنش داخلی ناشی از مشکلات اقتصادی مواجه کرد.

از آنجا که اوکراین به عنوان یک جمهوری سابق اتحاد جماهیر شوروی و یک کشور همسایه اروپا بین دو قدرت منطقه ای قرار گرفته و بسیار تحت تاثیر این دو قرار دارد، روی کار آمدن و شکست انقلاب نارنجی اوکراین در چارچوب تعاملات کی یف با این دو قدرت قابل بررسی است.

اوکراین از لحاظ اقتصادی بویژه در حوزه انرژی به شدت به روسیه وابسته است و ابزار گاز، سلاحی بود که در دوران حاکمیت نارنجی ها، کرملین از طریق آن، غربگراها را به شدت تحت فشار قرار داد. قسمت هایی از اوکراین که به روسیه نزدیک تر هستند بسیار از لحاظ اقتصادی قوی تر بوده و در واقع مرکز صنعت این کشور هستند و نزدیکی زبانی، فرهنگی و نژادی اوکراینی ها به روس ها نیز خود وابستگی های معنوی را افزایش داده است.

با وجود همه این وابستگی ها به روسیه، کشورهای اروپای شرقی که اوکراین نیز زیرمجموعه آنها محسوب می شود، با به یادآوردن دوران فقر و ضعف اتحاد جماهیر شوروی و قدرتمندی و ثروتمندی اروپا هنوز هم رویای پیوستن به اتحادیه اروپا را دارند و پیوستن به این اتحادیه را گویی پیوستن به بهشت مورد خیال خود می دانند.

اما، نزدیک شدن به اتحادیه اروپا برای اوکراینی ها در نتیجه تحولات اقتصادی بوجود آمده در منطقه اروپا و جهان، حکم سراب را پیدا کرد و نارنجی ها که خیلی روی کمک های اروپا حساب باز کرده بودند در مقابل درخواست های هواداران خود برای بهبود وضعیت اقتصادی کم آوردند.

آمریکا و کشورهای اروپایی، حتی کشورهای قدرتمند اتحادیه اروپا مثل آلمان، انگلیس و فرانسه خود تحت تاثیر بحران مالی جهانی و افزایش دوره ای قیمت نفت با بحران جدی داخلی مواجه شدند و بر عکس روسیه به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان انرژی جهان در نتیجه افزایش قیمت انرژی و تحولات اتفاق افتاده در حوزه اقتصاد و سیاست جهان قدرتمندتر شد.

نارنجی ها از یک سو به اروپا و آمریکای گرفتار بحران مالی و مشکلات داخلی نزدیک شده بودند و از سوی دیگر از روسیه در حال تجدید حیات دور و به این ترتیب فشارهای روسها و ناتوانی غربی ها برای کمک به نارنجی ها، کمر آنها را شکست تا در انتخاباتی دیگر، اوکراینی ها، سرنوشت خود را به مسکو پیوند بزنند.

شکست انقلاب غربگراها در اوکراین نشان داد که تئوری " انتقال ثروت و قدرت به شرق از غرب" که چین، روسیه و هند و دیگر کشورهای شرقی را قدرت های دنیای جدید نشان می دهد واقعیت دارد و لزوما نزدیکی به اروپا و آمریکا نمی تواند به معنای نزدیکی به بهشت تلقی شود.

......................................................

گزارش: حمداله عمادی حیدری