صنعتی شدن استان مرکزی فرهنگ را به حاشیه برد

به گزارش خبرنگار مهر در اراک، بلندای سابقه فرهنگی استان مرکزی را در پرورش هزاران شخصیت برجسته و ممتاز ملی و جهانی می توان یافت، از طبرسی تا نظامی گنجوی و ادیب الممالک فراهانی، اقبال آشتیانی و عارفانه های امام خمینی تا جوانان امروزی که روزی بیرق فرهنگ و دانش و هنر این مرز و بوم را بر دوش می گیرند.

اما آنچه امروز مایه رنج مردمان این سرزمین شده است، کم توجهی به فرهنگ و هنر آن است، امری که درد دل هر اهل مطالعه، کارشناس و اهل هنر استان را شامل می شود.

به عقیده کارشناسان بی توجهی برنامه ریزان به حوزه فرهنگ و هنر استان مرکزی، منجر به توسعه تک بعدی استان مرکزی شده است و گرچه استان در زمینه صنعت حرفهای زیادی دارد اما در زمینه هنر حتی نتوانسته هنرمندان نام آور خود را در دامان خویش نگه دارد و بسیاری از آنان نان خویش را از خاک دیگر استانها طلب می کنند و اقدام به مهاجرت.

رشد صنعت در استان که مایه خوشنودی مردمان آن نیز هست در حالی است که متخصصان و مهندسان صنعتی به استان مهاجرت می کنند و اهالی فرهنگ و هنر استان به سایر نقاط می روند.

جای خالی سیاست گذاری کلان فرهنگی در استان مرکزی

سیاستگذاری کلانی که با شناخت ابعاد مختلف فرهنگ و هنر استان مرکزی اعم از نقاط قوت و ضعف و برنامه ریزی برای تقویت قوتها و رفع ضعفها باشد در استان وجود ندارد.

گرچه تعدد تصمیم گیر در حوزه فرهنگ مسئله ای ملی است با این حال به دلیل بی توجهی در طول سالیان گذشته در استان مرکزی نتایج منفی این امر در استان مضاعف شده است و خود استان نیز برنامه ای مدون نداشته است.

محور قرار گرفتن "فرهنگ" در دور سوم سفرهای استانی رئیس جمهور این روزها عاملی شده است تا مدیران استان مرکزی توجه خود را به سمت فرهنگ و هنر استان جدی تر کنند و با دیدی موشکافانه تر به آن بنگرند چنانکه در تدوین سند راهبردی فرهنگ و هنر استان، استاندار، مدیران را مورد سئوال قرار داد که در گذشته چه کرده اند و چه ره توشه ای برای دولت در سفر سوم دارند.

علی اکبر شعبانی فرد تحلیل شرایط کنونی را پیش نیاز تدوین هر برنامه ای  دانست و گفت: توجه به پیش نیازها، سرمایه گذاری های انجام شده، تحولات فرهنگی و اجتماعی جامعه، معضلات فرهنگ سازی، احیاء جبهه فرهنگی، و نظام تعامل دستگاهها و ارگان های زیربط فرهنگی است.

شورای فرهنگ عمومی استان مرکزی تعطیل است

شورای فرهنگ عمومی به عنوان عالی ترین نهاد نظارتی و تصمیم گیر در حوزه فرهنگ عمومی و مردم جامعه است که عملکرد به موقع آن می تواند از ایجاد شکاف و مشکلات فرهنگی در جامعه جلوگیری کند.

استان مرکزی از سویی بیشترین تعداد کارگر و خانواده های آنان را دارد به طوری که نیمی از مردم استان از محل صنعت ارتزاق می کنند و از سوی دیگر به واسطه توسعه دانشگاهها، دارای بیش از 100 هزار دانشجوست که این امر مدیران استان را ملزم به داشتن برنامه ای مدون در حوزه فرهنگ عمومی می کند با این حال اکنون شورای فرهنگ عمومی استان مرکزی مدتهاست که تعطیل است و جلسه ای برای تشریح وضعیت استان برگزار نمی شود.

اهمیت سیاست گذاری و برنامه ریزی در حوزه فرهنگ و هنر تلطیف جامعه است نیازی که با توجه به شرایط استان احتیاج مبرمی به آن است.

 استادان وهنرمندان استان مهاجرت می کنند

بسیاری از هنرمندان استان مرکزی پس از احساس رشد در کار خود رخت از استان می بندند و بیش از هر شهری به پایتخت که نزدیکترین شهر به استان مرکزی است مهاجرت می کنند و گروهی از هنرمندان صنایع دستی به شهرهای چون اصفهان می روند.

هنرمندان عرصه تئاتر، موسیقی، تجسمی و نقاشی و مینیاتور از جمله رشته هایی است که بیشرین مهاجرت را به دیگر استان ها داشتند.

سینا دلشادی رئیس حوزه هنری استان مزکزی مهاجرت هنرمندان را به دلیل فراهم نبودن زیرساختهای فرهنگی و هنری عنوان کرد و در این باره گفت: رستمپور به عنوان شاگرد ممتاز استاند فرشجیان از جمله هنرمندانی است که در سالهای اخیر به تهران مهاجرت کرده است و علاقمندان مینیاتور از کلاس درس این استان محروم شدند.

وی با اشاره به اینکه در رشته های دیگر وضع استان بهتر از این نیست، افزود: هنرمندان استان به دلیل بی توجهی های مکرر که بخشی از آن مشکلات اقتصادی است از استان می روند.

مهاجرت هنرمندان به رفتن آنها ختم نمی شود بلکه چرخه فرهنگ استان کند می چرخد و برای استفاده ازهمین هنرمندان استان باید بودجه مضاعفی را هزینه کند.

مهاجرت به هنرمندان استان ختم نمی شود یکی از روحانیان استان در گفتگو با مهر با بیان اینکه مهاجرت در حوزه علوم دینی به مسئله ای برای استان تبدیل شده است، افزود: به عنوان مثال استاد و منتقدی در زمینه نقد سینمایی از منظر ادیان داشتیم که از استان رفت و حال که نیازمند استادی در این زمینه هستیم که باید از استان های دیگر کمک بگیریم.

چراغ هنرخطاطی استان در خانه یکی از هنرمندان روشن است

استاد فتحعلی واشقانی پدر متواضع خطاطی ایران و نفر اول این رشته اهل فراهان است وی در تهران سکنا گزیده است.

چراغ خطاطی استان مرکزی به مدد شاگردان وی به خصوص استاد رضوانی روشن است با این حال با جود چندین دهه فعالیت انجمن خطاطی استان، این هنر مکانی مستقل ندارد و از خانه یکی از استادان به عنوان دفتر و محل تدریس خطاطی استفاده می شود.

وی در گفتگویی که در یکی از نمایشگاههای استان با یکی از نمایندگان اراک داشت از این موضوع گلایه کرد و خواستار کمک شد و اکنون که چند ماه از این موضوع می گذرد و هنرمندان همچنان گلایه مند هستند.

استفاده نکردن از پژوهشهایی که در زمینه فرهنگ و هنر انجام می و سپردن کارهای عمرانی در عرصه معماری استان به هنرمندان استانهای دیگر از دیگر گلایه های هنرمندان است.

فرقه ها و جریان های انحرافی، چراغ خطر

به مدد نبود برنامه، آینده نگری و پیش بینی و بی توجهی و عدم درک درست هشدارهای دلسوزانه رهبری در تهاجم فرهنگی در حوزه فرهنگ عمومی، فرقه ها و جریان های انحرافی به خصوص در میان جوانان نفوذ کرده و مشغول یارگیری هستند.

پیشگیری از رشد انحراف فکری نیازمند ایجاد فضایی مناسب برای پاسخگویی به سوالات جوانان است.

راه اندازی گفتمانهای دینی در مدارس و دانشگاهها از سوی سازمان تبلیغات اسلامی گامی به موقع برای پاسخ دادن به ابهامات جوانان است.

گفتمانهای دینی در پی ایجاد اگیزه برای گفتگوی دو طرفه تلاش می کند با رفع ابهامات زمینه انرحاف را کاهش دهد و سالانه بیش از 200 جلسه تنها در استان مرکزی برپا می شود.

قدرت بازوی تبلیغاتی برخی جریان ها ارگان و دستگاههای فرهنگی را ملزم به رعایت وحدت رویه و عملیات متمرکز می کند اصلی که کمتر به آن توجه شده است.

13 دستگاه تصمیم گیر در حوزه فرهنگ

در حالیکه درصدی از بودجه هر دستگاه به امر فرهنگ سازی اختصاص دارد اکنون بیش از 13 دستگاه نیز در حوزه فرهنگ و هنر تصمیم می گیرند و احتمالا هیچ کدام مسئول وضعیت کنونی نیستند.

استاندار استان با انتقاد از این تعداد تصمیم گیر در حوزه فرهنگ، با تاکید بر لزوم تمرکز تصمیم گیریها گفت: تعدد تصمیم گیر به مانعی در رسیدن به اهداف فرهنگی تبدیل شده است و استان نیازمند سیستم کلان تصمیم گیری، نظارت و اجراست.

گستره فرهنگ، چنانکه همه رفتارها، آداب ورسوم، نگرش ها تا نوع معماری ساختمانها را در برمی گیرد نشان از حساسیت و پیوند عملکرد مدیران در بخشهای مختلف است.

موفقیت در حوزه فرهنگی نیازمند وحدت رویه مدیران و آگاهی آنان از اهمیت داشتن بازخورد عملکردهایشان ضمن دوری از بخشی نگری است چیزی که کمتر به آن توجه می شود.

توانمندیهای استان بستر تدوین برنامه ای اثربخش

برنامه پنجم توسعه در راه است و به زودی سند راهبردی استان در بخش فرهنگ و هنر باید به تصویب برسد، وضعیت فرهنگی وهنری استان که ارتباط مستقیمی با مسائل اجتماعی پیدا می کند نیازمند بررسی دقیق نقاط قوت و ضعف، تدوین برنامه ای راهبردی با نشخص کردن نقطه صعود است و این امر نیازمند به کارگیری نخبگان و کارشناسان دلسوخته ای که دل در گروی فرهنگ این خطه دارند.

قله های استان در حوزه فرهنگ و هنر کم نیست، تاریخ هزار ساله استان، مفاخر و عالمان استان، معماری، دانش محوری و دین مداری بزرگان استان، هنرمندانی چون علی اکبر و علی اصغر خان فراهانی احیاگران موسیقی اصیل ایرانی، شاعران، نویسندگان و هنرمندان کنونی، برگزاری جلسات متعدد هنری رسمی و خانگی، اماکن فرهنگی و جوانان مستعد و فضای مساعد فرهنگی و هنری توانمندی هایی است که بستر مناسبی برای سیاست گذاری سیاست گذاران است.

در این مسیر، استفاده از نظرات کارشناسان امری که آزمون و خطا را کم می کند و برنامه را به سمت افق نزدیکتر.

دیر زمانی هنرمندان و فرهنگیان استان از نبود فضاهای فرهنگی گلایه می کردند و اکنون که فضاهای فرهنگی استان نسبت به گذشته در وضعیت بهتری است نبود برنامه رنج آور شده است.

گره خوردن ذهن مدیران با کارشناسان و دیدگاههای علمی است که می تواند استان را از خطای توسعه تک بعدی برهاند و افقی روشن برای مردم منطقه رقم بزند.

..............................................

گزارش: زهرا نوری