۲۳ اسفند ۱۳۸۸، ۸:۴۶

نظریه‌پردازان معاصر درگفتگو با مهر: بینش فلسفی لازمه نظریه‌پردازی است

نظریه‌پردازان معاصر درگفتگو با مهر: بینش فلسفی لازمه نظریه‌پردازی است

فیلسوفان و نظریه‌پردازان معاصر معتقدند که فهم و بینش فلسفی به‌مثابه ابزاری سودمند برای نظریه‌پردازی روابط بین‌الملل به شمار می‌رود.

روابط بین الملل از جمله رشته‌های میان رشته‌ای به شمار می‌رود. بر این اساس حوزه مطالعاتی این رشته در تعامل با سایر حوزه‌ها قرار دارد. آیا نظریه روابط بین‌الملل در قرن بیستم تأثیر مستقیمی از حوزه فلسفه داشته یا نه؟ آیا نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل نیازی به پشتوانه قوی فلسفی دارند یا نه؟ سؤالاتی هستند که در عرصه نظریه‌پردازی حائز اهمیت هستند.

اهمیت این موضوع باعث شده تا خبرگزاری مهر دیدگاه فلاسفه و نظریه‌پردازان معاصر را در این خصوص جویا شود که در ادامه می‌آید.

بینش قوی فلسفی لازمه نظریه‌پردازی است

دکتر الکساندر ونت بنیانگذار نظریه اجتماعی روابط بین الملل و استاد دانشگاه اوهایو در مورد این موضوع که آیا نظریه روابط بین‌الملل در قرن بیستم تأثیر مستقیمی از حوزه فلسفه داشته یا نه؟ به خبرنگار مهر گفت: تأثیر فلسفه بر نظریه‌پردازی روابط بین‌الملل مستقیم نبوده است و نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل نیز تاثیر مستقیمی از حوزه فلسفه نگرفته‌اند.

وی افزود: اما باید توجه داشت نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل از مفروضات و فرضهای مهم و مسئله‌ساز فلسفی تاثیر گرفته‌اند و این مسائل بر آنها تأثیر گذار بوده است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل نیازی به پشتوانه قوی فلسفی دارند یا نه، گفت: با تمام احترامی که به ویژه برای نظریه‌پردازان روابط بین الملل قائل هستم باید اذعان کرد که نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل نیاز به پشتوانه فلسفی دارند. نظریه‌پردازان این حوزه باید فهمی عمیق از حوزه فلسفه و مسائل آن داشته باشند.

وی افزود: اما باید توجه داشت نیاز به درک وسیع فلسفی برای تمام نظریه پردازان روابط بین‌الملل یکسان نیست و نظریه‌پردازان حوزه‌های تجربی نیاز کمتری به داشتن دانش وسیع فلسفی دارند.
 
وی در مورد این موضوع که در میان فلسفه قاره‌ای و فلسفه تحلیلی کدام حوزه برای نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل اهمیت دارد، تصریح کرد: هر دو حوزه برای نظریه‌پردازی مهم هستند. چالشهای دنیای واقعی مستلزم پرداختن به هر دو حوزه و هر دو بصیرت است.

مطالعه فلسفه بینش نظریه‌پرداز را عمق می‌بخشد

پروفسو ویلیام کیلور استاد روابط بین‌الملل و تاریخ در دانشگاه بوستون در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اینکه آیا نظریه روابط بین‌الملل در قرن بیستم تأثیر مستقیمی از حوزه فلسفه داشته یا نه، گفت: روابط بین‌الملل تأثیر زیادی از فلسفه داشته است. مناظره‌های روابط بین‌الملل و تحولات در حوزه نظریه‌پردازی این حوزه متاثر از مناظرات و تغییر و تحولات فلسفی بوده است. بر این اساس تأثیرگیری حوزه روابط بین‌الملل از فلسفه امری غیرقابل انکار است.
 
وی در پاسخ به این سؤال که آیا نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل نیازی به پشتوانه قوی فلسفی دارد یا نه، گفت: نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل حتما و تأکید می‌کنم حتما باید مطالعه فلسفی داشته باشد. به عبارت دیگر مطالعه فلسفه به عمیق شدن بصیرت نظریه‌پرداز کمک می‌کند و این مطالعه برای او ضرورت دارد.

وی در مورد این موضوع که در میان فلسفه قاره‌ای و فلسفه تحلیلی کدام حوزه برای نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل اهمیت دارد، تصریح کرد: درباره تاثیرگذاری و اهمیت فلسفه تحلیلی بر روابط بین‌الملل و ارتباط این دو حوزه باید گفت که هیچ ارتباطی بین فلسفه تحلیلی و علم روابط بین‌الملل وجود ندارد. فلسفه قاره‌ای و علم روابط بین‌الملل با یکدیگر ارتباط داشته و روابط بین‌الملل تأثیرات زیادی از فلسفه قاره‌ای داشته است.

حوزه مستقل نظریه‌پردازی در علوم اجتماعی وجود ندارد
پروفسور آلبرت ویل استاد دانشگاه اسکس و دانشگاه لندن در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اینکه آیا نظریه روابط بین‌الملل در قرن بیستم تأثیر مستقیمی از حوزه فلسفه داشته یا نه، گفت: باید توجه داشت که میان نظریه‌های روابط بین‌الملل و مباحث و دیدگاه‌های فلسفی ارتباط وجود دارد. این ارتباط فقط محدود و منحصر به حوزه نظریه‌پردازی روابط بین‌الملل نمی‌شود و سایر نظریه‌های علوم اجتماعی با دیدگاه‌ها و حوزه‌های فلسفی ارتباط دارند.
 
حوزه‌های علوم اجتماعی را نمی‌توان مستقل در نظر گرفت
 
وی تصریح کرد: نکته مورد توجه این است که علوم اجتماعی و نظریه‌های آن با یکدیگر ارتباط دارند و تعیین مرز میان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری میان نظریه‌های آنها کار دشواری است. ارتباط میان حوزه‌های نظریه‌پردازی در علوم اجتماعی یکسان نیست و این ارتباط به ویژگی‌ها و مشخصات هر حوزه بر می‌گردد.
 
مؤلف کتاب "برابری و سیاست اجتماعی" خاطر نشان کرد: ارتباط میان حوزه‌های نظریه‌پردازی در علوم اجتماعی را نمی‌توان تقلیل و تحویل به یک حوزه خاص کرد. به عبارت دیگر نمی‌توان حوزه‌ای را در علوم اجتماعی برشمرد  که مستقل باشد و آنرا آبشخور تاثیریذیری حوزه‌های دیگر دانست.
 
فلسفه قاره‌ای و تحلیلی می‌تواند ابزار تحلیل نظریه‌پرداز باشد
 
وی در مورد این موضوع که در میان فلسفه قاره‌ای و فلسفه تحلیلی کدام حوزه برای نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل اهمیت دارد، تصریح کرد: باید در نظر داشت که نمی‌توان تاثیرگذاری فلسفه را بر نظریه‌پردازی مجزا کرد و گفت که هر حوزه فلسفی چه تاثیری بر نظریه‌پردازی دارد. به عبارت دیگر فلسفه به طور عام و مطالعه آن برای نظریه‌پردازی مهم هستند. در مورد این سوال، هم حوزه فلسفه تحلیلی و هم حوزه فلسفه قاره‌ای به مثابه ابزار سودمند و مفیدی برای تحلیل هستند.
 
نظریه‌پردازی روابط بین‌الملل بیش از فلسفه نیازمند دانش سیاسی است

دکتر استفان سایدمن استاد علوم سیاسی دانشگاه مک‌گیل کانادا درباره اینکه آیا نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل نیازی به زمینه فلسفی دارد یا نه، به خبرنگار مهر گفت: به نظر می‌رسد عرصه نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل حوزه مجزا از فلسفه است. البته داشتن معلومات فلسفی انکار نمی‌شود ولی اینکه نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل از دانش گسترده‌ای در حوزه فلسفه برخوردار باشد ضرورتی ندارد. نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل در عرصه نظریه‌پردازی بیش از آنکه نیازمند دانش گسترده در حوزه فلسفه باشد، نیازمند دانش وسیع در نظریه سیاسی است.
 
تحول در نظریه‌پردازی متأثر از عوامل محیطی بوده است
 
استاد دانشگاه مک‌گیل در پاسخ به این سؤال که آیا نظریه روابط بین‌الملل در قرن بیستم متأثر از تغییر و تحولات فلسفی بوده یا نه، گفت: آنچه باعث تغییر و تحول در رهیافتهای نظری در حوزه روابط بین‌الملل بوده تغییر و تحول در حوزه فلسفه نیست. تغییرات نظری این حوزه ناشی از زمینه و متأثر از عوامل عینی بوده است. به عنوان مثال در قرن بیستم شاهد جنگ جهانی دوم بودیم که تأثیرات بسیاری را در عرصه نظریه‌پردازی ایجاد کرد. در این قرن جنگ سرد و تنش زدایی و جنگ سرد مجدد را شاهد هستیم که حوزه نظریه‌پردازی را تحت تاثیر خود داشته است.
کد خبر 1051056

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha