زنگ خطر آلودگی آب به صدا در آمد

کمبود ذخایر آب هر روز جدی ‌تر می‌شود و زنگ خطر آلودگی آبها به صدا در آمده است. طبق آمارها بیش از یک میلیارد نفر از مردم دنیا از دسترسی به آب آشامیدنی سالم محروم هستند و هر سال بیش از پنج میلیون نفر بر اثر بیماریهای ناشی از آلودگی آب آشامیدنی جان می ‌سپارند.

به گزارش خبرنگار مهر، « آب کمیاب می شود». این بخشی از پیامی است که دبیرکل سازمان ملل متحد به مناسبت 22 مارس، برای روشن سازی افکار عمومی از وضعیت وخیمی که پیش روی دنیا قرار دارد مطرح و در ذهن خود رویای تامین آب سالم برای کل جمعیت دنیا را دست نیافتنی تداعی می کند.

اینک نبردی سرسختانه میان ذی نفعان آب در جامعه انسانی و طبیعت خدادادی شکل گرفته تا تنها یک گروه برنده اصلی استفاده از اندک منابع محدود موجود در کره زمین باشند و یا با موازنه ای نتیجه ای برد- برد را رقم زنند.

این نبرد هم اکنون به حدی جدی است که برخی را بر این باور نهاده که تعداد مردمی که در سالهای آتی به دلیل استفاده از آب ناسالم از بین می روند بیش از تلفات جنگ یا سایر خشوتها خواهد بود.

این در حالی است که علیرغم توجه خاص ملل مختلف به آب سالانه حدود 2 میلیارد نفر در جهان به علت آلودگی آبها دچار بیماریهای مرتبط با آن می شوند که ایران نیز می تواند سهمی از این آمار داشته باشد.

به همین دلیل سازمان ملل متحد برای ششمین سال از دهه بین المللی آب (2005 تا 2015) شعار «آب پاک برای جهان سالم» را برگزیده تا به همگان نشان دهد که اگر چه منابع آب شیرین در دنیا بسیار محدود است؛اما همین منابع محدود در معرض آلودگیهایی قرار دارند که بخش قابل استفاده آن را کمتر و کمتر می کند.

در این میان با توجه به رشد میزان مصرف فعلی آب، همچنین کاهش منابع آبی و عدم توفیق در ایجاد منابع جدید بدون تردید در دهه آینده دنیا را با بحرانی با شدت و تهدید جدی تری از وضعیت فعلی مواجه می کند.

آمارهای بین المللی نشان می دهد که در حدود 97.5 درصد از آبهای کره زمین را آبهای شور تشکیل می دهند در حالی که تا سال 2075 میلادی یعنی کمتر از 70 سال دیگر، 3 تا 7 میلیارد نفر در دنیا، به حتی یک قطره آب سالم نیز دسترسی نخواهند داشت.

شاید این آمار بتواند تنها اندکی به نگرانیهای بسیاری از سران کشورها که هم اکنون در راس قدرت هستند بیفزاید اما آمار تکان دهنده تر این است که تا 16 سال آتی حدود یک سوم دنیا بدون آب خواهند بود و شاید به همین دلیل باشد که دو دهه دیگر را دهه نزاع بین المللی بر سر آب نامیده اند.

براساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی هر روز در سراسر دنیا حدود پنجهزار کودک در اثر استفاده از آبهای آلوده به میکروب جان می بازند اما در مجموع آبهای ناسالم سالانه پنج میلیون قربانی در سراسر دنیا می گیرند.

به هرحال، با شتاب بخشیدن به تحقق اهداف توسعه هزاره سوم باید، جمعیت محروم از آب آشامیدنی سالم و دفع بهداشتی فاضلاب را تا سال 2015 به نصف تقلیل داد. بر این اساس، برآوردهای جهانی نشان می دهد که برای نیل به اهداف توسعه هزاره، به سرمایه گذاری بیش از 42 میلیارد دلاری نیاز است که بر مبنای آن باید هر سال رقمی در حدود 8/2 میلیارد دلار به مدت 15 سال در بهداشت و دفع زایده های انسانی سرمایه گذاری شود.

بر پایه اعلام سازمان جهانی بهداشت، هر یک دلار سرمایه گذاری در بخش آب و فاضلاب به دلیل منافع بی شمار آن همچون کاهش موارد ابتلا به بیماری و نیاز به دارو، کاهش غیبت کاری و افزایش کارآمدی 9 دلار بازگشت سرمایه خواهد داشت.

این در حالی است که هر سال بیش از پنج میلیون نفر براثر بیماریهای ناشی از آلودگی آب آشامیدنی جان می ‌سپارند و میلیونها تن از ساکنان دنیا در نقاطی زندگی می ‌کنند که ذخایر آبی کافی برای تامین نیازهای روزمره خود در اختیار ندارند.

بر این اساس، سه عامل مهم آلوده شدن، اتلاف و تغییرات آب و هوایی، وضعیت آب را به صورت خطرناکی در جهان در آورده است؛ چراکه حدود 70 درصد آب مصرفی دنیا در بخش کشاورزی، 23 درصد در صنعت و 7 درصد در بخش خانگی صرف می شود.

گرچه 70 درصد سطح زمین را آب پوشانده؛‌ ولی تنها 2.5 درصد آن، آب شیرین و بیشتر آن نیز به صورت یخ در قطب است. از سوی دیگر، کمتر از 1 درصد از آب شیرین نیز در اختیار انسان است؛ یعنی 2/0 در صد از کل آب دنیا را آب شیرین در اختیار انسان تشکیل می دهد.

بر این اساس، سازمان ملل تخمین می‌ زند که تا سال 2030 بیش از 5 میلیارد نفر از مردم دنیا به نحوی با کمبود آب درگیر خواهند بود.

این آمارها در شرایطی عنوان می شود که در ایران، علیرغم توصیه ها برای اصلاح الگوی مصرف آب، الگوی مصرف همچنان دو برابر میانگین دنیا است، به نحوی که میانگین مصرف آب در ایران و جهان، به ترتیب هزار و 300 مترمکعب و 580 مترمکعب است.

از سوی دیگر، هدر رفت آب در ایران 28 تا 30 درصد است، در حالی که این مقدار اتلاف در دنیا، 9 تا 12 درصد گزارش شده است اینها نشانه هایی هستند که ضرورت وارد کردن تلنگر جدی به مسئولان، برنامه ریزان و مهمتر از همه مصرف کنندگان را بیش از پیش نمایان می سازد.

اگر چه دولت برنامه هایی را در قالب اصلاح الگوی مصرف آب در نظر گرفته است، اما اجرای این برنامه ها باید سرعت بیشتری به خود گیرد. این در حالی است که شاخصهای موجود نشانگر این است که وضعیت در کشور، نامطلوبتر و حتی بحرانی تر از آن چیزی است که در دنیا مطرح می شود.

با توجه به معضلات موجود در آب کشور، تنها با حفظ و صیانت از منابع آب موجود و جلوگیری از آلودگی آن و نیز مدیریت صحیح مصرف می توان بحران آب در دهه های آینده را کمی آسانتر پشت سر گذاشت.

--------------------

گزارش از محبوبه فکوری

کد خبر 1054003