حرم رضوی جامع ترین ابنیه معماری جهان اسلام/ خراسان رضوی سرزمین آفتاب

حرم امام هشتم(ع) مهمترین مکان زیارتی برای زائران و گردشگران

این حرم باشکوه و مجموعه تاریخی و هنرمندانه آن شامل صحن ها، ایوان ها، رواق ها، موزه غنی و کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی برای مسلمانان به سبب قداست از اهمیت زیادی برخوردار است و برای آنها مهمترین مکان دیدنی و زیارتی محسوب می شود.
 

این مجموعه مشتمل بر چهار ایوان مرتفع به نام های عباسی - طلا - شرقی(نقاره خانه) و ایوان غربی و پنج صحن انقلاب، آزادی، امام خمینی(ره)، جمهوری اسلامی و قدس می باشد.

 

کاشی کاریهای زیبای دوره سلجوقیان مزین به آیات کریمه و احادیث جلوه خاصی به حریم مقدس امام رضا(ع) بخشیده است.
 

تمامی قسمت  بالایی دیوارها و سقف زیر گنبد با مقرنس های آینه کاری شده تزئین شده است و از دیگر آثار باشکوه داخل حرم، سه محراب زیبا مربوط به قرن هفتم هجری ( 13 میلادی ) و ضریح طلا پوش روی مضجه امام رضا(ع) است که با خطوط ثلث نستعیلق، آیات قرآن مجید و اشعار فارسی مزین شده است.

همچنین این مجموعه 24 رواق را در بر می گیرد که از میان آنها می توان با رواق های دارالحفاظ، دارالسیاده، دارالذکر، دارالسرور و  دارالعزه اشاره کرد.

به طور کلی حرم مطهر امام هشتم(ع)، در حال حاضر یکی الز جامع ترین و زیباترین ابنیه معماری جهان اسلام به شمار می رود و دایره المعارف کاملی از هنر معماری، کاشیکاری، آینه کاری، مقرنس و گچبری دوره های مختلف اسلامی است.

 مسجد گوهرشاد عظیم ترین مسجد چهار ایوانی ایران اسلامی

این بنا عظیم ترین مسجد چهار ایوانی ایران اسلامی است که در سال 821 هجری قمری به دستور گوهرشاد آقا همسر شاهرخ تیموری و با معماری قوام الدین شیرازی در مجموعه حرم امام رضا(ع) ساخته شده است.

این مسجد با وسعت 9 هزار و 309 متر مربع دارای چهار ایوان، یک گنبد و گنبد خانه، هفت شبستان، چندین ورودی و یک صحن می باشد.

 

بزرگترین ایوان مسجد، ایوان مقصوره است که با مقرنس کاری و کتیبه خط ثلث بایسنغر میرزا و کاشی کاری بسیار زیبایی تزئین شده است.

از دیگر جلوه های جامع مسجد گوهرشاد منبر صاحب الزمان (عج ) است.

موزه آستان قدس غنی ترین موزه ایران

این موزه در سال 1324 شمسی افتتاح شد و از غنی ترین موزه های ایران محسوب می شود.
موزه مرکزی در ضلع شمال شرقی صحن امام خمینی(ره) قرار دارد و مجموعه ای از سکه های بی نظیر از دوره های مختلف تاریخی، اشیاء عتیقه مسی، سنگی، طلایی و مفرغی در آن نگهداری می شود.

همچنین چندین کتیبه تارخی و نسخ ارزشمند تاریخی دیگر در این موزه در معرض بازدید کنندگان قرار دارد.

گنجینه تمبر و اسکناس آستان قدس رضوی با دارا بودن بیش از 250 هزار قطعه انواع تمبر و اقلام پستی به شرح ذیل و بیش از 10 هزار برگ اسکناس، یکی از بزرگترین و پر بیننده ترین موزه های تمبر و اسکناس در سطح کشور و خاورمیانه به شمار می رود.

 

آرامگاه نادر شاه افشار اولین پادشاه سلسله افشاریان

نادرشاه افشار اولین پادشاه از سلسله افشاریان است که در زمان خود با رشادت و پایمردی ایران را از انحطاط صفویان و تسلط افغان ها نجات بخشید، اما به خاطر تند خوییههایی که در آخر عمر دچار شده بود در سال 1160 قمری به دست سرداران خود کشته شد.
 

او که در زمان حیات خود آرامگاهی شبیه به تاج محل هندوستان تدارک دیده بود، نتوانست ساختمان آن را به پایان برساند.

بنای فعلی مقبره وی در سال 1340 هجری شمسی به اتمام رسید، این بنا مشتمل بر فضای مقبره، دو تالار موزه، راهروها، فضای اداری و محوطه باغ است.
 

مجسمه مفرغی نادر سوار بر اسب، با طراحی استاد ابووالحسن صدیقی، هنرمند معاصر ایرانی ساخته شده که ریخته گری آن در ایتالیا انجام شده و هم اکنون بر بالای بنا دیده می شود.

همچنین آرامگاه کلنل پسیان نیز در همین باغ قرار دارد.
 

این بنا که در چهار راه شهدا مشهد واقع شده است در ایام نوروز و تعطیلات تابستانی پذیرای زائران حرم رضوی است.

 

طرقبه و شاندیز مهمترین شهرستانهای توریستی و گردشگری خراسان رضوی

شهرستان طرقبه و شاندیز، یکی از شهرستانهای استان خراسان رضوی است.

 

این شهرستان تا تابستان ۱۳۸۷، یکی از بخش‌های شهرستان مشهد بود که در این تاریخ به شهرستان ارتقا یافت سه راهی طرقبه-شاندیز به عنوان مرکز این شهرستان می‌باشد.

شهرستان طرقبه و شاندیز بعد از مشهد مهمترین شهرستان توریستی و گردشگری استان خراسان رضوی محسوب می‌شود.

 شهر شاندیز نیز به عنوان اولین منطقه بین المللی نمونه گردشگری ایران در سال ۱۳۸۴ توسط دولت برگزیده شده است.

 سوغات این شهرستان صنایع دستی، پوستین دوزی، بستنی شیشلیک می‌باشد.
 ارتفاعات مهم بینالود در جنوب این شهرستان قرار دارد، این شهرستان دارای مراکز متعدد تفریحی پذیرایی، اقامتی، رفاهی است.

خراسان مهد و خواستگاه سترگ مردان بزرگ

سرزمین خراسان از روزگاران قدیم مهد و خاستگاه اندیشه های سترگ و مردان بزرگ بوده است .

وجود بارگاه حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا(ع)، نیز نبوغ و عارفانگی اصحاب معرفتش را فزونی بخشیده است.
 

بخش اعظمی از درخشش و تابندگی شعر و دانش در این مرز و بوم مرهون تلاش بی وقفه ی مردانی است که در این سرزمین کهن نشو و نما یافته اند.
 

پاژ نام زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی و روستایی واقع در تقاطع جاده ی کارده به کلات نادری و 15 کیلومتری شمال جاده شهر مشهد است .

در میانه ی روستای پاژ و در 700 متری شمال غربیآن، دو تپه ی باستانی به چشم می خورد که به آثار و بقایای پاژ قدیم معروف می باشد و موید تداوم مدنیت این منطقه در سده های اولیه بعد از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.

حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر حماسه‌سرای ایرانی و گوینده شاهنامه فردوسی است که مشهورترین اثر حماسی فارسی است و طولانی‌ترین منظومه به زبان پارسی تا زمان خود بوده‌ است.

وی از بزرگ‌ترین شاعران فارسی است آرامگاه این شاعر گرانقدر در شهر توس با توجه به نامداری ملی و بین المللی این چهره شاخص شعر و حماسه ایران در شان و منزلت آن شاعر نیست و با با کاستی های فرهنگی و ساختاری زیادی مواجه است.

ابوالقاسم فردوسی در سال 329 ه . ق در پاژ به دنیا آمد، گویند وی از نجیب زادگان توس و از طبقه دهقانان بود.

فردوسی چهل ساله بود که کار هزار بیت سروده دقیقی توسی را دنبال نمود.
 

وی نظم داستان های ملی را آغاز و آن را با  هزار بیت به اتمام رساند و در 65 سالگی زمینه ارتباطش با سلطان محمود فراهم آمد.

 

مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی در فاصله بیست کیلومتری شهر مشهد به طرف قوچان راه دو طرفه می‌شود و یکی از این راه‌ها در جهت شمال به وسیله بلواری به نام پردیس به طول ۷ کیلومتر به باغ آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی می‌رسد.

آرامگاه فردوسی در پشت باروی ویران طوس قرن­ها گمنام بود. شخصی به نام پروفسور هرتزفلد هشتاد و چهار سال پیش محل قبر شاعر را معین کرد و به دستور رضا خان پهلوی آرامگاهی برای فردوسی بنا کردند. بعدها محمد رضا پهلوی دستور داد که آرامگاه شاعر را گسترش دهند. چنین بود که بنای آرامگاه را توسعه دادند و باغی ساختند و به بنا افزودند.

صحنه­هایی از داستان­های شاهنامه و دو لوح سنگ­نوشته تاریخی بر دیوارهای آرامگاه کار گذاشتند و در قسمت داخلی آرامگاه تالاری به مساحت نهصد متر مربع بنا کردند و آن را با کاشی­کاری و سنگ­کاری آراستند.

حکیم عمر خیام نیشابوری منجم بزرگ ایرانی

آرامگاه یا بنای یادبود حکیم عمر خیام نیشابوری از نقاط دیدنی و گردشگری شهر نیشابور و استان خراسان رضوی است که همه ساله مورد بازدید شمار زیادی از گردشگران داخلی و خارجی و دوستداران این شاعر، ریاضی‌دان و منجم بزرگ قرار می‌گیرد.

 

درگذشت خیام را میان سال‌های ۵۱۷-۵۲۰ ه‍.ق می‌دانند که در نیشابور اتفاق افتاد. گروهی از تذکره‌نویسان نیز وفات او را ۵۱۶ ه‍.ق نوشته‌اند، اما پس از بررسی‌های لازم مشخص گردید که تاریخ وفات وی سال ۵۱۷ ه‍.ق بوده‌است.

 

آرامگاه کنونی عمرخیام در شهر نیشابور، در باغی که مقبرهٔ امام‌زاده محروق، از نوادگان امام سجاد در آن واقع است.

باغ آرامگاه خیام که از باغ‌های دیدنی در ایران معاصر است و مجموعه‌ای از کتابخانه، موزه و مهمانخانه را داراست، تندیس زیبایی از حکیم عمرخیام در محوطه ورودی باغ نصب شده است.

 مساحت باغ خیام بیست هزار متر مربع و طول بنای یادبود مشبک آن ۱۸ متر است و اطراف آن‌را کاج‌های همیشه سرسبز احاطه کرده‌اند.

آرامگاه یا بنای یادبود خیام از ساختمان‌های شاخص طراحی شده در ایران است که تلفیقی موفق از عناصر سنتی و مدرن را به نمایش گذاشته است. طراح و معمار این آرامگاه و محوطه پیرامونی آن مهندس هوشنگ سیحون بوده‌است.

در کتیبه‌های لوزی‌شکل و کاشی‌کاری شده بنای یادبود خیام، بیست رباعی از خیام به خط تعلیق توسط مرتضی عبدالرسولی در ۱۳۳۹ ش نگاشته است،  که تحت نضارت مهندس سیحون انجام شده و نمونه‌ای منحصر به فرد از کاربرد خط تعلیق در کتیبه‌نگاری بناها به‌شمار می‌رود.

 

عطار نیشابوری عارف نامی ایران

فریدالدین عطار نیشابوری شاعر و عارف نامی ایران در حدود سال ۵۴۰ هجری متولد و در سال ۶۱۸ درگذشت. آرامگاه وی در شش کیلومتری نیشابور هر ساله پذیرای علاقمندان به ادب و فرهنگ ایرانی است.

 آرامگاه عطار از بناهای دوره امیر علیشیر نوایی است و در سده نهم هجری ساخته شده است.

 

 

بنای کنونی آرامگاه دارای هشت ضلع و گنبدی کاشی کاری شده و چهار در ورودی است.
 در نمای بیرونی آن چهار غرفه کاشی کاری شده تعبیه شده است و در وسط بقعه، قبر عطار و یک ستون هشت ترکی به ارتفاع  سه متر وجود دارد.

موزه قوچان جلوه‌ از مردم شناسی

بنای امروزی موزه قوچان در سال ۱۳۵۵ ابتدا به عنوان رستوران شهرداری در قوچان احداث گردیده و در سال ۱۳۶۷ به سازمان میراث فرهنگی واگذار شد.

در واقع این موزه مکانی است محدود برای معرفی غنای فرهنگی - تاریخی و جلوه‌هایی از مردم شناسی منطقه که اشیاء آن در فضای موزه به نمایش درآمده است.

در مجموع اشیاء و اقلام موزه مزبور را باید در دو بخش مردم شناسی و عکس و اسناد و مکتوبات مطالعه و بررسی نمود که از جمله می‌توان به نمایش مدل های انسانی زن و مرد با لباسهای بومی ، پوشاک محلی ، آثار هزاره اول پیش از میلاد، ظروف مختلف ، قرآن های خطی ، مکتوبات و عکس های قدیمی از وضعیت قبلی قوچان اشاره کرد.

موزه مردم شناسی شهر قوچان در حاشیه میدان آزادی این شهر واقع است.آبشار اخلمد بزرگ‌ترین مناطقه برای ورزش مفرح سنگنوردی در ایران این آبشار در دو کیلومتری روستای قدیمی اخلمد جریان دارد.

 

آهکی بودن جنس کوه‌های اخلمد باعث پیدایش حفره‌های ژرف مدور در زیر این آبشار شده‌است.
این دره دارای دیواره‌های صخره‌ای با ارتفاع حدود ۲۰۰-۳۰۰ متر می‌باشد که یکی از بزرگ‌ترین مناطق برای ورزش مفرح سنگنوردی در ایران می‌باشد.

 از دیواره‌های معروف آن می‌توان به (دیواره سفید - الله اکبر -عقاب و...)  نام برد ای دره دارای چندین آبشار می‌باشد که چهار تای آنها دایمی و چندین آبشار فصلی دارد.

آبشار اصلی  اخلمد حدود ۴۰ متر ارتفاع دارد.
 

دریاچه بزنگان معروف به کل بی‌بی

دریاچه بزنگان یا کل بی‌بی، تنها دریاچه در استان خراسان رضوی است و در ۱۳۰ کیلومتری مشهد و ۸۰ کیلومتری شهرستان سرخس و در جنوب رشته‌کوه‌های هزارمسجد قرار دارد.
 وسعت این دریاچه حدود ۸۰ هکتاراست و عمیق‌ترین نقطه آن ۱۲ متر می‌باشد.
 

آب دریاچه از بارندگی های سالانه و چشمه‌های کوچک منطقه بزنگان تامین می‌شود.

 دریاچه " کل‌بی‌بی " در فصول مختلف سال، محل تجمع پرندگان مهاجر و محل پرورش ماهی قزل‌آلا (رنگین کمان) است

 

 آتشکده آذربرزین‌مهر

آتشکده آذربرزین‌مهر یکی از سه آتشکده بزرگ هنگام ساسانیان و آتشکده دهقانان بوده ‌است که در بلندای ۲۰۶۱ متری از دریا و در کوهستان ریوند بین شاهرود، سبزوار و در حوالی روستای فشتنق قرار دارد.

 نام محلی آن در روستای فشتنق خانه دیو می‌باشد که به آن خانه دیو هم می‌گویند.
 

در دورهٔ ساسانی ایرانیان سه آتشگاه بزرگ و برجسته داشتند.

 از آتش‌هایی که در این آتشگاه‌ها نگهداری می‌شد یکی بُرزین مهر به معنای آتش عشق والا و ویژه برزیگران بود که در نزدیکی سبزوار در خراسان جای داشت.

 این آتشکده در بستر رودخانه ریوند و بین روستاهای مهر و ریوند است.

 این آتشکده در دامنه‌های کوه سفید مهر واقع شده است.