دکتر قاسم پورحسن در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اینکه یک مقاله فلسفی باید دارای چه ویژگیهایی باشد که بتواند تأثیرگذار و ماندگار شود، گفت: همیشه یکی از اشکالاتی که به حوزه های فلسفه و به خصوص به پژوهشهای فلسفی وارد می کردند این بود که عموم موضوعات فلسفی ، انتزاعی است . به عبارت دیگر کمتر با نیازها ، اقتضائات و پرسشهای جامعه ، چه پرسشهای عقلی و چه پرسشهای عرفی و اجتماعی مواجه است و یا این پژوهشها کمتر می تواند برخی از این اقتضائات را جواب بدهد.
وی افزود: در درجه اول یک پژوهش فلسفی باید مبتنی بر نیازهای انضمامی جامعه باشد هم حوزه های عقل جمعی بشر و هم حوزه های دیگری نظیر حوزه اخلاق، دین و حوزه فرهنگ. بنابراین به نظر می رسد ما باید مهمترین بنیاد پژوهشهای فلسفی را بر پرسش و نیازهای جامعه و بر اقتضائات حیات اجتماعی افراد بنا کنیم، که این پژوهشها بتواند برخی از این نیازها و پرسشها را جواب بدهند.
استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه اظهار داشت: مسئله دوم در پژوهشهای فلسفی این است که ما باید مقداری رویکرد انضمامی را در پژوهشهای فلسفی پی بگیریم. رویکرد انضمامی ممکن است ما را مقداری از ساحت های صرف انتزاعی یا ساختار تجریدی محض دور کند اما ما را از قلمروی عقلی دور نمی کند.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: بنابراین انتخاب موضوعات ، انتخاب محورها باید مسئله محور باشد یعنی ما چه مشکل و مسئله ای داریم که می خواهیم در این پژوهش فلسفی به آنها توجه کنیم . بنابراین پاسخ به نیاز و توجه به رویکرد انضمامی دو بنیان مهمی هستند که در پژوهشهای فلسفی باید به آن توجه شود.
پورحسن درباره کمبود مقالات خوب فلسفی در دیارمان نیز گفت: من با این دیدگاه که مقالات فلسفی خوب در دیارمان کم داریم موافق نیستم. یعنی به این نحو کلی نمی شود به این مسئله پرداخت . شاید باید یک گونه شناسی از پژوهشهای فلسفی به عمل بیاوریم. ما در حوزه الهیات یا وجودشناسی مقالات بسیار مهم و وزین در جامعه داریم . در مباحث معرفت شناسی ما مقالات بسیار اندکی داریم در معرفت شناسی ما بسیار نحیف هستیم .
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: پس حقیقت این است که ما باید گونه شناسی از پژوهشهای فلسفی به عمل آوریم. شاید بسیاری از پژوهشهای فلسفی ما چون با رویکرد انضمامی نیست و چون مسئله محور نیست و بر اساس مبتنی به یک نیاز نیست ممکن است که جامعه اقبال زیادی به آنها نشان نداده باشد. بنابراین پرسش را به گونه ای دیگر باید مطرح کرد و گفت ما چه کار بکنیم که پژوهشهای فلسفی بتوانند در بافت جامعه در هم تنیده شود نیازها را مورد توجه قرار دهد و بر اساس یک رویکرد صحیح انضمامی بتواند به خواسته ها و اقتضائات جامعه توجه بیشتری بکند.
پورحسن در باره تفاوت کتاب فلسفی و مقاله فلسفی هم گفت: میان کتاب و مقاله تفاوت بسیار اساسی وجود دارد. در مقاله باید چکیده و عصاره یک دیدگاه را عرضه کرد . ساختار مقاله ساختار متفاوتی با کتاب دارد شما در کتاب این امکان را پیدا می کنید که به شرح و تفصیل مطالب بپردازید. شرح و تفصیل مطالب به شما این امکان را می دهد که به صورتبندی ادله و ساختاربندی مباحث اقدام بکنید اما در مقاله این فرصت نیست. لذا نوشتن مقاله در موارد بسیار زیاد دشوارتر از نوشتن یک کتاب است.
نظر شما