پرستاران ؛ گله مند از وعده های بی سرانجام

به گزارش خبرنگار مهر، مشکلات و معضلاتی که جامعه پرستاری کشور از سالها قبل با آن دست و پنجه نرم می کرد، باعث شد دستگاههای قانونگذار، اجرایی و نهادهای مرتبط با حوزه سلامت به فکر تدوین و تهیه طرحهایی باشند که بتواند تا حدودی از سطح این مشکلات کم کنند و توانایی تحلیل رفته پرستاران را افزایش دهند. استرسهای شغلی و عوامل ناشی از شب کاری و اضافه کاری در حرفه پرستاری باعث شده بیش از 70 درصد پرستاران بعد از 12 سال کار در این حرفه دچار آسیبهای شغلی شوند.

کمبود شدید نیروی پرستاری و اضافه کاری اجباری

یکی از مشکلات جامعه پرستاری کشور که از آن به عنوان مهمترین معضلات گریبانگیر پرستاران یاد می شود، کمبود نیروی پرستاری است که باعث اضافه کاری اجباری شده در حالی که پرستاری در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار دارد و یک پرستاران نمی بایست بیش از 36 کار در طول هفته داشته باشد اما اغلب پرستاران در بیمارستانها، بین 40 تا 44 ساعت کار هفتگی دارند.

در حالی که حدود 70 درصد جمعیت کادر درمانی را جامعه پرستاری تشکیل می دهد گزارشهای سازمان نظام پرستاری حاکی از آن است که حدود 90 درصد پرستاران بیش از 40 ساعت در هفته کار می کنند.

دکتر ابوالفضل جاریانی، رئیس انجمن پرستاری ایران در گفتگو با خبرنگار مهر از کمبود شدید نیروی پرستاری به عنوان بزرگترین مشکل نظام سلامت کشور یاد می کند و می گوید: در آمریکا به ازای هر هزار نفر، هفت تا هشت نفر پرستار وجود دارد. در اروپا، هفت پرستار به ازای هر هزار نفر است و به طور میانگین در سایر کشورها سه تا چهار نیروی پرستاری به ازای هر هزار نفر جمعیت وجود دارد اما در ایران به ازای هر هزار نفر جمعیت 1.2 تا 1.3 پرستار وجود دارد که برای رسیدن به استانداردهای جهانی، تعداد نیروی پرستاری کشور باید حداقل 2.5 برابر شود.

غضنفر میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری نیز تعداد فعلی پرستاران کشور را حدود 160 هزار نفر اعلام می کند و می گوید که با داشتن حداقل 210 هزار پرستار، می توان کمبودها را حل کرد. از سوی دیگر رئیس انجمن پرستاری، تعداد پرستاران شاغل در کشور را حدود 100 هزار نفر اعلام می کند و می گوید که برای رسیدن به حداقل های استاندردهای جهانی حدود 250 هزار پرستار نیاز است.

این اختلاف آماری در اعداد و ارقام کمبود نیروی پرستاری، ناشی از جایگاه مسئولان مربوطه است به طوری که سازمان نظام پرستاری از بودجه دولتی ارتزاق می کند و رئیس این سازمان نیز مشاور وزیر بهداشت در امر اشتغال است. از همین رو، چنین به نظر می رسد که مماشات و دست به عصا راه رفتن افرادی که دارای پست دولتی نیز هستند، باعث شده که شاهد بروز اختلافات آماری باشیم اما انجمن پرستاری ایران، تنها یک نهاد صنفی و غیردولتی است.

در حال حاضر یک بیمار بستری در بخش سی سی یو نیازمند 12 ساعت مراقبت پرستاری، بیمار بستری در آی سی یو 18 ساعت، بیمار بستری در آی سی یو قلب 24 ساعت و بیمار پیوند کبد نیازمند 28 تا 30 ساعت مراقبت پرستاری در مدت 24 ساعت است. افزایش تمام وقت حضور یک پرستار در بخش آی سی یو باعث کاهش 19 درصدی مرگ و میر می شود و همین افزایش در بخش جراحی منجر به کاهش 16 درصدی و در بخش داخلی باعث می شود مرگ و میر پنهان بیماران 6 درصد کاهش یابد.

تبعیض در پرداختهای تیم سلامت

یکی دیگر از مشکلات و معضلاتی که جامعه پرستاری را رنج می دهد، تبعیض شدید در میزان درآمد است. به طوری که رئیس سازمان نظام پرستاری این اختلاف درآمد را در برخی مواقع تا 100 برابر هم می داند. در حالی که اختلاف درآمد یک امر طبیعی است اما فاصله زیاد این تفاوت درآمدی، باعث شده که جامعه پرستاری دلخور و رنجور شود.

میرزابیگی می گوید: توزیع درآمدها در این بخش به شدت تبعیض آمیز و نامناسب است و این موضوع در بخش خصوصی بیشتر نمایان است. رقمهای پرداختی برای پزشکان و پرستاران در تیم سلامت بعضا تا 100 برابر است در حالی که در سایر کشورها این اختلاف درآمدها حداکثر چهار برابر است.

رئیس سازمان نظام پرستاری با اشاره به قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری و تاخیر طولانی مدت دولت در ابلاغ و اجرای آن، می افزاید: اگر این قانون اجرا نشود معلوم نیست مردم بتوانند چه مقدار از هزینه های درمانی را پرداخت کنند.

این در حالی است که حدود سه سال از ابلاغ این قانون توسط مجلس شورای اسلام می گذرد اما خلف وعده دولت در اجرای این قانون باعث سرخوردگی جامعه پرستاری شده است.

قانون تعرفه گذاری به عنوان مهمترین مطالبات جامعه پرستاری و جزو اولین مطالبه پرستاران بوده که تلاشهای صورت گرفته در هشت سال گذشته باعث شد در تیرماه 1386 مصوبه ای به عنوان قانون از مجلس به دولت ابلاغ شود که طی آن حداکثر ظرف 6 ماه می بایست آیین نامه اجرایی آن توسط وزارتخانه های بهداشت و رفاه و سازمان نظام پرستاری ایران، تهیه و عملیاتی شود.

تاخیر در پرداخت کارانه ها و اضافه کار پرستاران

اضافه کاری اجباری و در عین حال بدون پرداخت در برخی از مراکز درمانی بخش دولتی، باعث دلسردی پرستاران برای کار و تلاش بیشتر شده است. زیرا پرداخت کارانه و اضافه کار در بیمارستانهای دولتی بعضا با فاصله چند ماهه صورت می گیرد و این در حالی است که تامین هزینه های زندگی، از مهمترین دغدغه های افراد حقوق بگیر است.

دکتر مسعود پزشکیان، وزیر اسبق بهداشت که هم اکنون نماینده مجلس و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس است، به اقداماتی که وزارت بهداشت در دوره او برای کم کردن فشار کاری پرستاران انجام داده است، اشاره می کند و می گوید: در دولت هشتم تلاش شد تا میزان حقوق و دستمزد پرستاران دو برابر و اضافه کاری کاهش یابد. همچنین چندین ماده و بند ویژه پرستاران در دولت و مجلس به تصویب رسید.

پزشکیان معتقد است که با وعده و وعید کار به جایی نمی‌رسد و باید کاری ماندگار و پایدار را به انجام رسانید. 

وعده های توخالی مسئولان برای پرستاران

پرستاران بیش از آنکه از کار و تلاش زیاد دلخور و ناراحت باشند، از وعده های برخی مسئولان گلایه دارند و معتقدند که چرا حرفهایی برای دلخوشی پرستاران زده می شود اما عمل نمی شود.

قانون ارتقای بهره وری نیروهای بالینی نظام سلامت، از جمله این گلایه ها است که اجرای این قانون از سه سال پیش همزمان با روز پرستار به عنوان هدیه ای ارزنده به پرستاران اعلام می شود اما هنوز اجرای آن محقق نشده است.

قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری نیز یکی دیگر از گلایه های پرستاران است که متاسفانه بعد از گذشت سه سال هنوز در وزارت رفاه خاک می خورد و اخیرا وزیر بهداشت عنوان داشته که این قانون برای بررسی و اجرایی شدن، به شورای عالی بیمه ارجاع شده است و البته معلوم نیست چه موقع در دستور کار این شورا قرار بگیرد.

سال گذشته و همزمان با روز پرستار، دکتر حسن امامی رضوی معاون وزیر بهداشت از حضور پرستاران در کنار سایر اعضای تیم سلامت در برنامه پزشک خانواده خبر داده بود اما بعد از گذشت یکسال از اعلام این خبر، هنوز چنین موضوعی محقق نشده و هیچ تعرفه و حقوقی برای پرستاران فعال در پزشک خانواده تعریف نشده است.

پرستاران مصداق بارز کار مضاعف هستند...

آنچه می توان از مشکلات پیش روی جامعه پرستاری که بیشترین سهم را در تیم سلامت بر عهده دارد، نتیجه گیری کرد این است که پرستاران بیش از سایر اعضای کادر درمانی، در ارتباط مستقیم با بیمار هستند و از نزدیک مشکلات را لمس می کنند ولی در عین حال، کمترین توجه مسئولان و متولیان امر سلامت را معطوف خود می بینند. در واقع، پرستاران مصداق بارز کار مضاعف هستند که اجر و پاداش کمتری از این همه کار و تلاش می برند.

همه ساله مقارن با سالروز تولد حضرت زینب (ع) در تقویم رسمی کشور به نام روز پرستار نامگذاری شده است که امسال این روز 31 فروردین است.

.....................................

گزارش حبیب احسنی پوراصل