به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از آژانس خبری محیط زیست (Environment News Service)، تعدادی از پلنگهای ایرانی که نسل آنها در روسیه منقرض شده است در ایران باقی مانده اند و در مقابل جاندار عظیمی به نان ببر مازندران یا ببر هیرکانی از اواخر دهه 1950 در ایران مشاهده نشده است.
هماهنگی های لازم برای این مبادله با سرعت انجام گرفت و در 28 دسامبر 2010 تیم اعزامی روسها به ریاست "سرگئی دونسکوی" قائم مقام وزارت منابع طبیعی و محیط زیست روسیه تقاضای مبادله را داد. مذاکرات با سرعت انجام گرفتند و در 21 فوریه یادداشت تفاهمی به امضا رسید و در نهایت در 24 فوریه مبادله انجام گرفت.
چند روز پس از اینکه پلنگهای ایرانی وارد روسیه شدند پوتین در پارک ملی سوچی به دیدار آنها رفت. به طور حتم علاقه روسیه به پلنگهای ایرانی با برنامه این کشور برای استفاده از این حیوان به عنوان نمادی ملی در رقابتهای المپیک زمستانی سال 2014 که در سوچی برگزار خواهد شد ارتباطی نزدیک دارد. روسیه سال گذشته نیز دو پلنگ ایرانی ماده را به عنوان هدیه از ترکمنستان دریافت کرده بود.
پلنگهای ایرانی در پارک ملی سوچی در غرب قفقاز تحت مراقبت قرار خواهند گرفت و دو ببر روسی نیز در زیستگاه حیات وحش در منطقه میانکاله در بخش جنوب شرق دریای خزر زندگی خواهند کرد. متخصصان روسی پروژه آشنا سازی و افزایش جمعیت ببرهای روسی را به مدت پنج سال به عهده دارند و در مقابل متخصصان ایرانی نیز ادامه بقای پلنگهای ایرانی را در سیبری به عهده خواهند گرفت.
هر چهار جاندار پیش از مبادله در محیطهای غیر طبیعی زندگی می کردند و اکنون موضوع آشناسازی چنین جانداران وحشی و بزرگی با زیستگاهی جدید به یکی از موضوعات بحث برانگیز تبدیل شده است و تحقیقاتی که به واسطه دو نفر از محققان اتحادیه بین المللی محافظت از طبیعت IUCN انجام گرفته نشان می دهد تنها 30 درصد از چنین پروژه هایی با موفقیت همراه می شوند.
استاد اکولوژی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است ببرهای روسی که به ایران آورده شده اند از نظر ژنتیکی شباهتهایی با ببرهای ایرانی منقرض شده دارد اما این دو جاندار با یکدیگر یکسان نیستند. به گفته بهرام کیابی شباهتهای ژنتیکی به این مفهوم نیستند که ببر سیبری ببر مازندران است. این دو تنها با هم در ارتباط بوده اما یکسان نیستند.
همچنین به گفته کامبیز بهرام سلطانی متخصص محیط زیست و نویسنده، معرفی گونه های غیر بومی به زیستگاهی جدید کاری اشتباه بوده و می تواند خسارتهای جبران ناپذیر و ناشناخته ای را از خود به جا بگذارد.
عبدالحسین وهاب زاده استاد اکولوژی دانشگاه فردوسی نیز معتقد است امروزه تمامی چنین پروژه هایی به تیترهای روزنامه ها محدود شده اند و در واقع کار خاصی در رابطه با آنها انجام نمی گیرد. وی می گوید: "آیا ما دلیل اصلی انقراض ببرهای مازندران را حل کرده ایم که اکنون به دنبال صادر کردن گونه های مرتبط با این جاندار و افزایش جمعیت آنها هستیم؟"
بیژن فرهنگ درشوری، اکولوژیست و عکاس حیات وحش که تلاشهای وی منجر به احیای گونه لاکپشتهای دریایی پوزه عقابی در جزیره قشم شد نیز با حضور و انطباق دادن این گربه های بزرگ در ایران مخالف است. وی می گوید: "این ببرها هرگز نمی توانند در طبیعت آزاد شوند زیرا آنها تا کنون در طبیعت زندگی نکرده اند. آوردن این ببرها به ایران حرکتی کاملا غیر علمی بوده و من واقعا متاسفم که می بینم حتی سازمان محیط زیست نیز سیاسی شده است."
اسماعیل کهرم استاد مطالعات زیست محیطی در دانشگاه آزاد نیز با انتشار مقاله ای در روزنامه همشهری نوشت: "ما می خواهیم با این دو ببر چه کنیم؟ می خواهیم آنها را در منطقه ای 50 هکتاری رها کنیم که این فضا حتی برای تامین یکی از وعده های غذایی یکی از این ببرها کافی نخواهد بود و می دانید که هر ببر در هفته به 35 کیلوگرم گوشت نیاز دارد."
با این حال محمد جواد محمدی زاده رئیس سازمان محیط زیست ایران در دفاع از این پروژه گفت: "این تصمیم مانند دیگر فعالیتهایی که این سازمان انجام آنها را به عهده گرفته است، تحت پوشش کامل تحقیقات علمی قرار دارد." همچنین هوشنگ ضیائی که مسئولیت افزایش جمعیت این ببرها را به عهده دارد در موفقیت این پروژه اطمینان کامل دارد. به گفته وی نکته مهم تنها احیای گونه ببر مازندران نیست بلکه احیای زیستگاه میانکاله نیز هست که با ورود این ببرها به منطقه دلایل کافی برای احیای این زیستگاه به وجود خواهد آمد.
ابوطالبی رئیس زیستگاه حیات وحش میانکاله در پاسخ به این سئوال که آیا ببرهای روس قدرت تحمل آب و هوای این منطقه را که نسبت به زیستگاه طبیعی آنها بسیار گرمتر است را دارند یا خیر گفت: "تصمیم گرفته شده تا به منظور پایین آوردن دمای بدن این جانداران استخرهایی ساخته شوند تا جانداران با شنا در آنها دمای بدن خود را پایین آورند. همچنین با بنای سایه بانها و نصب سیستمهای تهویه هوا دما را پایین نگاه خواهیم داشت تا این جانداران به محیط خو بگیرند."
تا کنون دو پروژه دیگر آشناسازی و احیای جانداران برای احیای گونه گورخرهای وحشی و آهوی سرخ آذربایجان در ایران انجام گرفته است. با وجود اینکه اکنون تعداد این جانداران در اسارت افزایش یافته است، این دو گونه در طبیعت رها نشده و تنها به جاندارانی باغ وحشی تبدیل شده اند.
بر اساس گزارش Environment News Service، در حالی که باید در انتظار مشاهده نتیجه این پروژه بود؛ سازمان محیط زیست ایران در حال زمینه سازی پروژه ای بزرگتر به منظور احیای شیرهای ایرانی است.
خبرگزاری مهر آمادگی انتشار پاسخ یا واکنش مسئولان این پروژه به گزارش این سرویس خبری زیست محیطی را دارد.
نظر شما