به گزارش خبرنگار مهر در مشهد، پروفسور مصطفی آشکار ظهر سه شنبه در روز دوم همایش بین‌المللی عطار بزرگ شاعر ابرشهر تاریخی و فرهنگی ایران، نیشابور در فرهنگسرای سیمرغ نیشابور افزود: عطار یکی از شخصیتهای مهم تصوف در جهان اسلام است.
وی اظهار داشت: عطار توانست در دوران خود مفهوم تصوف را به صورت آزاد و تعریف شده معرفی کند و به نسلهای بعدی انتقال دهد.
وی ادامه داد: عطار بیشتر در آثار منظوم، قصه‌های تصوفی قبل از خود را به نسلهای بعد از خود انتقال داده است.
وی خاطرنشان کرد: امروز در ترکیه و سایر کشورهای اسلامی، تذکرة‌الاولیا که از نظر محتوا غنی است، تاثیر و اهمیت به‌سزایی دارد.
به نظر وی، عطار در عصری که تصوف در خراسان بزرگ حس می‌شد و تنگ‌نظری هایی نیز وجود داشت با آثارش در پی رفع این ناخالصی‌ها بود.
وی گفت: متاسفانه در کشور من ترکیه برنامه جدی و آکادمیک در خصوص عطار وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه تذکرة‌الاولیا در ترکیه خیلی خوانده می‌شود، افزود: معرفی عطار، مستلزم خواندن آثار او و آثار صوفیان بعد از اوست ولی متاسفانه اینکه عطار از چه کسی آموخته و منتسب به کدام شیخ است، خیلی آشکار نیست.
وی اظهار داشت: در مکتب تصوف به عطار و این‌گونه افراد که بدون داشتن شیخ به عرفان رسیده‌اند اویسی می‌گویند ولی از نظر تکنیکی اینکه فردی با یک ملاقات به این درجه از تصوف رسیده است، سخت است.
وی معتقد است: عطار در آثار خود نشان می‌دهد که تاثیر به‌سزایی از شیخ ابوسعید ابوالخیر گرفته و عبدالرحمان جامی می‌‌‌‌‌‌گوید که عطار به مجدالدین بغدادی علاقمند بوده است.
وی اضافه کرد: عبدالرحمان جامی در نفحات‌الانس به صراحت گفته است که عطار، شخصیتی اویسی است و به این درجه از عرفان رسیده است.
وی با بیان اینکه مولوی متاثر از عطار است، یادآور شد: همان‌گونه که اساتید عطار مجهول است، متاسفانه شاگردان او هم آشکار نیست هرچند برخی صوفیان به لحاظ تبرک اسم او را برده‌اند.
این عطارشناس ترک تصریح کرد: با همه این معلومات باید اذعان کرد که عطار با خیلی از متصوفان آشنا شده و بعد شیخ ارشادی شده است.
وی افزود: او به سیر و سلوک علاقمند بوده و برای بسیاری از متصوفان ایرانی، اسوه شده است.
وی با بیان اینکه مولوی، محمود شبستری و سعدی از عطار متاثر بوده‌اند، اضافه کرد: مولوی، عطار را روح و سنایی را دو چشم روح معرفی کرده است.
پروفسور آشکار همچنین گفت: در آثاری که به طور قطع منسوب به عطار است، نشان می‌دهد او احترام خاصی برای اهل بیت (ع) قائل بوده است.
وی توضیح داد: عطار شخصیتی متسامح و مخالف تعصب بوده و سنی مذهب بوده است، هرچند ادعا شده او در اواخر عمر شیعه مذهب شده است که البته آثار او نفی این موضوع را نشان می‌دهد.
وی افزود: در دوران زندگی عطار، تصوف بسیار گسترده بوده است و عطار از آثار سایر متصوفان چون امام قشیری بهره برده است.
به نظر وی، اینکه نظریه وحدت وجود از او حادث شده و یا بعد از دوران او بوده است، این کاملا مشخص نیست.
وی یادآور شد: آموخته‌های علمی عطار شامل حکمت، فقه و حدیث می‌باشد و در مباحث فلسفه اطلاعات عمیقی داشت.
وی با اشاره به اینکه مولوی، عطار را روح حلاج معرفی کرده است، گفت: عطار از سنایی و خیلی‌های دیگر تاثیر پذیرفته و تصوف خود را تکمیل کرده است.
وی خاطرنشان ساخت: مخالفت‌هایی که آن دوران با متصوفان می‌شده است، عملا به نفع عطار تمام شد زیرا باعث شد او با انگیزه بیشتری به سمت عرفان پیش رود.
وی اضافه کرد: عطار مفهوم عشق را از احمد غزالی برادر محمد غزالی گرفته و به این‌ها بسنده نکرده، تا جایی‌که به مرحله وحدت وجود و حتی احلال وجود رسیده است.
نظر شما