اعتیاد ، جرم یا بیماری / درمانهای موقت چاره ساز نیست

طبق قانون، اعتیاد جرم نیست اما جرم یک معتاد که در اثر زندگی با والدین خود معتاد می شود، چیست؟ نوزادی که در خانواده ای معتاد متولد می شود دارای هزاران نوع بیماری و سم در بدن خود است، می تواند انواع بیماری های خطرناک را در جامعه تسری دهد و خود نیز به عامل توزیع این بیماری در جامعه تبدیل شود.

فرد معتاد و کسانی که اقدام به انتشار این سم در جامعه می کنند باید در وجدان خود محاکمه شوند چرا که تمامی رخدادهای بالا حاکی از یک لحظه غفلت از سوی آنهاست.

طرح این سئوال که آیا اعتیاد واقعا جرم نیست در واقع به شکل فیزیکی جرم مرتبط نیست، این بدان معناست که اعتیاد در روح خود جرمی غیرقابل بخشش است زیرا به یک فرد و یک خانواده ختم نمی شود. دامنه این بیماری چنان گسترده است که دامن خیلی از کسانی که حتی لحظه ای به فکر استعمال آن نیفتاده اند را  نیز می گیرد.

بر اساس قانون معتادان بیمار تلقی می شوند اما بیمار تا هنگامی که بهبودی پیدا نکند دیگران را نیز در معرض بیماری و سرایت انواع میکروب قرار خواهد داد و البته همیشه این جسم نیست که مورد حمله بیماری ها قرار می گیرد و همین امر موجب می شود که فرد در کمال آگاهی از ابتلا و عوارض یک مرض، به سمت استعمال و دریافت آن برود.

در گفتگویی که با مشاور دبیرکل و مدیرکل دفتر توسعه مشارکت های مردمی وسازمان های مردم نهاد ستاد مبارزه با مواد مخدر نهاد ریاست جمهوری انجام شد، وی اظهار داشت: اعتیاد یک بیماری است به شرطی که فرد برای درمان به مراکز مربوطه مراجعه نماید. در غیر این صورت اعتیاد جرم تلقی شده و قابل پیگیری است.

اما کارشناسان و صاحب نظران در این عرصه بر این تاکید دارند که بخش عمده ای از روآوری به مواد مخدر و توهم زا ناشی از لطمات و بیماری های روحی و روانی است که اغلب نیز از وجود بیماری خود بی خبرند. بنابراین پیشگیری، بخش عمده این پروسه دردناک به شمار می رود.

فتح اللهی اعلام کرد: امروزه اعتیاد محدود به هیچ قشر یا گروه خاصی نیست. تمامی اقشار از زن و مرد و پیر و جوان و حتی کودک در معرض ابتلا به آن هستند زیرا اکنون برای همه انسانها انواع مواد مخدر تولید و عرضه می شود و این خود زنگ خطری بزرگ است.

رسیدن به درمان کامل؛ بیم ها و امیدها...

اکنون این سئوال مطرح است که آیا معتادانی که دستگیر و روانه کمپهای ترک اعتیاد می شوند هرگز به درمان کامل می رسند؟

این مسئول سازمانهای غیر دولتی ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح می کند: اعتیاد مثل یک بیماری دائمی است و فرد آلوده همیشه در معرض لغزش و ابتلای مجدد به آن قرار دارد.

در کلیه مذاهب بر روش ایی مبنی بر افزایش سطح و توان اراده تاکید بسیار می شود. در جایی که مواد مخدر به شدت به تخریب اراده فرد و قدرت شخصیتی و ذهنی او انجامیده توجه به روشهای درمانی موثر و پرداختن به افزایش روحیه اعتماد و اراده این بیماران نکته ای بسیار ضروری و مهم است.

فتح اللهی گفت: با وجود اینکه روشهای درمان اعتیاد و دایر شدن کمپها عملا مدت کوتاهی است که در ایران انجام گرفته اما آمار بازگشت معتادان در اینجا به مراتب کمتر از کشورهای غربی و مجرب در این حوزه است.

وی به روش های درمانی ایمان مدار و پرهیزمدار در کشور اشاره کرد و گفت: افزایش آمار تا 45 و حتی 50 درصدی بقای ترک در ایران با این روش ها صورت گرفته است.  این در حالیست که در بهترین شرایط آمار بقای ترک در کشورهای اروپایی زیر 25 درصد است.

اگرچه با نگاهی کلی به وضعیت معتادان و سر زدن به برخی کمپها این آمار، آمار خوش بینانه ای به نظر می رسد اما با توجه به وجود نیرویی معنوی و باسابقه در ایران به نام دین، می توان به تاثیر روش های این نوع درمان امیدوار بود.

تخصیص بودجه های نامتوازن با میزان ورود مواد مخدر به کشور

محمد صادق فتح اللهی به بودجه 80 میلیاردی این ستاد در سال جاری اشاره داشته و خاطرنشان کرد: علیرغم فعالیت های این مرکز، برای کلیه دستگاه های دولتی ردیف بودجه ای برای پیشگیری از اعتیاد و مبارزه با آن در نظر گرفته شده است.

اما با توجه به گردش سالانه یک هزار و 500 میلیون دلاری مواد مخدر در جهان و با نظر به این مهم که ایران یکی از گذرگاه های اصلی مواد مخدر از افغانستان به سمت اروپاست، اختصاص این میزان بودجه قدری سئوال برانگیز نیست؟

این در حالیست که به گفته مسئولان، بخش اعظمی از جرائم دارای ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با مصرف این محصولات بوده و هستند. 

رقم های نجومی هزینه مشاوره و روانشناسی عامل عدم مراجعه بیماران برای درمان

سرهنگ سید اسرافیل هاشمی از کارشناسان نیروی انتظامی در حوزه مواد مخدر با بیان اینکه سالهاست درجریان مشکلات این قشر بوده اظهار داشت: اعتیاد به راستی یک بیماری است که دامنه آن از طریق ارتکاب جرم گسترش پیدا می کند.

وی گفت: من در جریان زندگی، مشکلات و مراحل ترک عده زیادی از این افراد بوده ام. هر گاه به عمق ماجرای اعتیاد دقت می کنیم می بینیم بیماری او ریشه در مشکلات خانوادگی، روحی و روانی دارد.

این کارشناس تاکید کرد: تا زمانی که این مشکلات برطرف نشود معتاد به بهبودی کامل و قطعی نخواهد رسید و چه بسا دلیل عمده عدم موفقیت با درمان های دارویی به همین نکته برمی گردد که در این روش ها تاکید بر سم زدایی بدن است، نه درمان های روانپزشکی و خانوادگی و در شرایطی که رقم های نجومی معاینه روانشناسی و مشاوره مانع ورود بیماران به مطب ها می شود، اختصاص بودجه هایی اندک برای مبارزه با دیو اعتیاد کافی نیست.

به گفته فتح اللهی "بین عرضه و مصرف مواد تعامل وجود دارد، تا یکی نباشد دیگری نیز نخواهد بود." بر این اساس توزیع کنندگان را باید دستگیر کرد اما این افراد پس از دستگیری چقدر و به چه میزان تنبیه می شوند؟ خرده فروش ها را چه کسانی تشکیل می دهند؟ آیا آنها ضعیفترین گروه از توزیع کنندگان کلان این محصول نیستند؟

 به گفته مسئولان "دومین و بزرگترین تهدید پس از جنگ در کشور ما، تهدید مواد مخدر و گسترش مسئله اعتیاد است" که این خود عمق و اهمیت فاجعه و نقش آن را در جامعه روشن می کند.

در پایان آنچه روشن است اینکه درمانهای موقت، دستگیری های کوتاه مدت، تنبیهات و جرائمی که بازدارندگی کافی ندارند چاره ساز نیست و این امر تنها به فرو رفتن عمق فاجعه در سطحی پنهانی می انجامد که روزی خود را به شکل تاولی عظیم نشان خواهد داد.