خبرگزاري مهر - آقاي خاتمي در ادامه مصاحبه با روزنامه الوطن عربستان نظرات خود را در مورد مسائل بين المللي مختلف
بيان كرد :
مناقشه در آسيانه ميانه ، درياي خزر ، رژيم حقوقي و ....
* الوطن : منطقه آسيانه ميانه نقطه كشمكشهاي آينده منطقه را تشكيل مي دهد ، جايگاه ايران در پيمانهاي اين منطقه در سايه عدم دستيابي به رژيم حقوقي درياي خزر و اصرار برخي دولتها براي محروم كردن ايران ازشركت كامل در منابع انرژي اين دريا چيست ؟
- خاتمي : ايران به طور طبيعي بانفوذ ترين كشور در كشورهاي آسياي ميانه است و منافع آسيا و ايران از نقطه نظر تاريخي ، فرهنگي باهم مرتبط است ، بسيار روشن است كه نفوذ ما امري عادي نيست ، روابط ما با كشورهاي آسيانه ميانه روابط بسيار خوبي است و خط ايران ،افغانستان ، تاجيكستان در حقيقت شامل ملتهايي هستند كه همگي به زبان فارسي تكلم و بر ادبيات فارسي متكي هستند.
مهمترين و مناسبترين راه حل براي ارتباط ميان جهان آزاد و آسياي ميانه، ايران است و اين نكته اي است كه اروپايي ها به آن اعتراف كرده اند ، ان شاء الله سال آينده راه آهن بندرعباس، سرخس به كشورهاي تاجيكستان ،تركمنستان ، قزاقستان و ازبكستان افتتاح خواهد شد. ما ماه گذشته دو توافقنامه با ازبكستان و افغانستان امضا كرديم . حتي تحقيقات در مورد يك راه عمومي كه ايران را از طريق افغانستان يا احمتمالا از طريق تركمنستان به آسياي ميانه وصل كند ، در حال انجام است . منافع آسياي ميانه در همكاري با ايران است كما اينكه همكاري با آسياي ميانه يكي از منافع ماست و نيز امكان نزديك سازي ديدگاههاي فرهنگي و تاريخي كشورها به نفع اين منطقه است . اكنون ما همكاري مهم و جدي در زمينه گاز با تركمنستان و قزاقستان داريم و در نتيجه همكاري ما آسياي ميانه از بعد اقتصادي و فرهنگي و تاريخي طبيعي و مناسب است و يكي از اولويتهاي ما توسعه روابط با اين منطقه است .
*الوطن : دليل فشارهاي اخير آمريكا بر منطقه آسيانه ميانه چيست و آيا تاثيري بر روابط اين منطقه با ايران دارد؟
- خاتمي : آمريكا اين را دنبال مي كند اما هرگز موفق به اين كار نخواهد شد زيرا منافع حياتي اين كشورها در رابطه آنها با ايران است . آمريكا مي خواهد از عبور خط لوله نفت باكو - جيهان از ايران و خطي كه قرار است از درياي خزر كشيده شود جلوگيري كند اما شركتها و متخصصان همگي بر ضرورت عبور اين خط از ايران تاكيد كردند و در نهايت با ايران موافقت خواهند كرد .
*الوطن : و در مورد درياي خزر؟
- خاتمي : درياي خزر مشكلي اساسي است و ما بارها اعلام كرده ايم كه خواهان دستيابي به حقوق عادلانه خود از اين دريا هستيم . هنگامي كه از آمار و ارقام سخن مي گوييم ، حق ما 20 درصد است ما حق عادلانه خود را مي خواهيم امضاي توافقنامه مشترك ميان پنج كشور روسيه ، قزاقستان ، تركمنستان ، آذربايجان و ايران و هرگونه توافقنامه خارج از اين كشورها بي اعتبار است . روساي اين پنج كشور نشستي را براي بررسي وضع درياي خزر در ايران برگزار خواهند كرد.
اوضاع داخلي ايران
*الوطن : گفته مي شود كه لايحه اختيارات رييس جمهوري در نهايت به پيش خواهد رفت ، آيا اين به معناي مشاركت شما در گسترش اختيارات رييس جمهور محافظه كار احتمالي آينده نيست و سرنوشت لايحه اصلاح قانون انتخابات كه نيروهاي سياسي آن را براي تداوم اصلاحات سرنوشت ساز مي دانند، به كجا رسيد؟
- خاتمي : آنچه من بنا بر ديدگاه خود ارائه كردم بر اساس منافع نظام اسلامي و حمايت از دمكراسي كه مضمون قانون اساسي بر آن تاكيد دارد ومحصول آن جمهوري اسلامي ايران است ، و ميثاقي دارد كه همان قانون اساسي ايران است امتيازاتي كه من مي بينم تلاش براي پيوند ميان ارزشهاي ديني ما و معيارهاي دمكراسي است . تا تمام بخشها و اركان نظام همگي بر آراي ملت ايران تكيه دارند و اينكه راي ملت تعيين كننده امور باشد بايد تمام اركان حكومت در مقابل ملت يا موسسات انتخاب شده از سوي ملت مانند پارلمان احساس مسوليت داشته باشند يعني اينكه ملت بر آنها نظارت داشته باشد و در جامعه اي كه ازطريق انتخابات آزاد برگزار شود دمكراسي وجود دارد.
به اعتقاد من ، اين دو قانون ، طبعا قانون متعلق به اختيارات رياست جمهموري قبلا تصويب شده بود كه متاسفانه سوء تفاهمي بوجود آمد كه مجبورم شدم قانون را براي بازنگري مجدد آن و اختيارات موجود در آن به مجلس عودت دهم .
ضرورت دارد كه اين قانون از ضمانت اجرايي برخوردار باشد يعني اينكه رييس جمهور مسوول اجراي قانون اساسي و هماهنگي سه قوه است و اگر رييس جمهور مورد خلاف قانون اساسي ببيند چه تضميني وجود دارد كه قانون اجرا شود جز اخطار دادن.
د رمورد لايحه انتخابات اين به معناي كاهش اختيارات و حقوق ملت در انتخابات و نامزد شدن نيست و لايحه و قانون طبق روند عادي خود را طي مي كند . تا كنون هيچ گاه اميد خود را در راستاي حل اين مساله از طريق تفاهم از دست نداده ام و به بحث هاي خوبي در اين راستا دست يافته ام. اين قانون به اعتقاد من اولا دست ما را در زمينه هاي مختلف باز خواهد گذاشت و از نقض قانون اساسي جلوگيري ، قدرت رييس جمهور را افزايش و امنيت را در كشور بيشتر مي كند.
اما فايده دوم اين است كه اين حق رييس جمهور است چه محافظه كار باشد و چه غير محافظه كار ، او بايد از قانون اساسي پاسداري كند زيرا رييس جمهور مسوول حمايت از قانون اساسي است .
* الوطن صرف نظر از تاثير شما بر همه در خلال ديدارتان از بسياري از كشورها ، آيا در اين سفرها تحت تاثير شخصيتهاي سياسي قرارگرفته بوديد؟
- خاتمي : اگر تاثيري وجود داشته بر شخصيتهايي بوده كه قبلا آنها را مي شناختم كه عمده اين شخصيتها، شخصيتهاي فكري ، فرهنگي در جهان اسلام هستند طبعا من به شخصيتهاي سياسي در تمام كشورها احترام مي گذارم و تلاش مي كنم از تجارب آنها استفاده كنم اما تاثير پذيري من بيشتر از متفكران و انديشمندان جهان عربي و اسلامي مثل آقاي محمد باقر صدر يا كساني كه در ديدگاههاي خود با انها اختلاف نظر دارم مانند هيكل و برخي شخصيتهاي مسيحي مانند جرج جرداق و غيره است.
روابط با عربستان
*الوطن : ارزيابي شما از روابط ايران و عربستان چيست ؟
خاتمي خيلي خوب است ، با مقايسه وضعيت كنوني با وضعيت هفت سال پيش مي بينيم كه دو كشور به يكديگر نزديك تر شده اند و ما اين اعتماد را ايجاد كرده ايم كه هيچ يك در امور داخلي يكديگر دخالت نكنيم و احترام متقابل ميان دو كشور و اطمينان به ضرورت توسعه روابط دو جانبه وجود دارد.
در جهان اسلام، ايران به دليل نقش گذشته خود در تمدن اسلامي و نيز عربستان به دليل پايگاه وحي الهي و مسجدالحرام ومسجد نبوي و در نتيجه دو كشور (ايران و پادشاهي عربستان ) از اهميت و تاثير برخوردارند و براي ايجاد تقارب و حل اختلافات خود توانسته ايم دراين چارچوب يك توافقنامه امنيتي مهمي را امضا كنيم همچنانكه چنين توافقنامه هايي را با بحرين ، يمن امضا كرده ايم و امروز سخن از امضاي توافقنامه هايي با كويت و عمان و ديگر كشورهاي خليج فارس در ميان است .
نقشه راه
* الوطن : موضع ايران در برابرنقشه راه چيست ؟
- خاتمي : فقط يك جمله مي گويم هيچ كس در منطقه وجود ندارد كه طالب صلح و ثبات دايمي خاورميانه نباشد تاكنون انرژي زيادي از منطقه صرف و تلفات انساني زيادي بر منطقه تحميل شده است اما مساله مهم رعايت عدالت است كه بايد تحقق يابد و مساله ديگر مربوط به واقعيت موجود در جهان است .
اگر واقعيتهاي موجود درمنطقه رعايت نشود هيچ برنامه اي با موفقيت همراه نخواهدشد ، ملت فلسطين تصميم گرفته است به آزادي و بازگشت به كشورش دست يابد تا كنون تجربه ها ثابت كرده كه طرحهاي متعددي كه تاكنون ارائه شده عامل اساسي شكست اين طرح ها اسراييل است زيرا همه اين طرح ها را نقض كرده است . پيش از شكست نقشه راه بايد به تلاشهاي توسعه طلبانه اسراييل و عدم همراهي آن نگاه كنيم مهمترين مانع درمسير صلح در منطقه اسراييل و تندروهاي موجود در آن است .
* الوطن : خاتمي به سالهاي بعد چگونه مي نگرد؟
- خاتمي : فقط اين را بگويم كه من تمايل دارم طرح گفتگوي تمدنها را به يك مساله بين المللي تبديل كنم و بسيارتمايل دارم كه با انديشمندان و سياستمداران كه دوست دارند در اين زمينه كار كنند، همكاري كنم و اين انديشه به شكل گسترده اي مورد استقبال قرارگرفته و ارائه پيشنهادهايي از سوي ديگران دراين چارچوب ادامه دارد.
نظر شما