به گزارش خبرنگار مهر، ارائه ترجمه منظوم از قرآن دارای محدودیتهایی است که به لحاظ اصول و قاعد سرایش شعر ایجاد می شود و گاهی این محدویتها و رعایت صناعات شعری چنان مفهوم را اسیر می کند که معنا آنچنان که باید منتقل نمی شود.
برخی موافقان این امر ترجمه منظوم را راهی برای جذب بیشتر مردم به سوی قرآن و استفاده از مفاهیم بلند آن دانسته و مخالفان استدلال می کنند شعر محدودیتهایی دارد و نمی توان هر مضمونی را با شعر بیان کرد.
توانایی شاعر در فن شعر، تسلط بر ادبیات عرب، آشنایی با علوم قرآن خصوصاً تفسیر و استفاده از نظرات کارشناسان علوم قرآنی هم در موفقیت ترجمه شعری قرآن، تأثیری ندارد. چرا که شعر، رسایی و توانایی رساندن مفاهیم را با رعایت امانت ندارد.
مترجم کلام الهی، حق ندارد مفاهیم و معانی را تغییر داده یا بر اساس رعایت اصالت شعر و پایبندی به مبانی ادبی، در آن دست ببرد؛ بلکه باید امانتدار باشد. همه کسانی که با ادبیات و شعر آشنا هستند، می دانند که رعایت این امانتداری در ترجمه منظوم کلام الهی ممکن نیست.
استتفتاء از آیت الله بهجت
سازمان دارالقرآن الکریم در مورد ترجمه قرآن به زبان شعر و یا برگردان مفاهیم قرآن در قالب شعر از آیت الله بهجت استفتایی کرده که در جواب آمده است: ترویج این کار جایز نیست، بلکه به طور جزئی در قسمتی از موارد آن هم بنحو ذوقی و سلیقه گی که معلوم هم باشد ترجمه حقیقی نیست ، اشکال ندارد.
حجت الاسلام جعفری نیا: عنوان "ترجمه" از آثار منظوم برداشته شود
حجت الاسلام یعقوب جعفری‌نیا مفسر و پژوهشگر قرآن در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با قابل قبول بودن ترجمه منظوم قرآن گفت: نوشتار منظوم قرآن را نمی توان "ترجمه" قرآن دانست و اطلاق ترجمه به آن اشتباه بزرگی است. از این نوع آثار منظوم می توان به مفاهیم قرآن و هر عنوانی که نام ترجمه را یدک نکشد یاد کرد.
وی افزود: به نظر می رسد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز پذیرفته که در رابطه با این موضوع و برداشتن عنوان ترجمه از آثار منظومی که مفاهیم قرآنی را به نظم در آورده‌اند، اقدامی صورت دهد.
حجت الاسلام جعفری نیا تأکید کرد: هر ترجمه منظومی قابل قبول نیست، حتی اگر ترجمه منظوم بسیار قوی باشد باز هم نمی توان آن را ترجمه قرآن دانست.
وی گفت: به طور طبیعی محتوای قرآن در این میان زندانی وزن و قافیه می شود. در نثر که نویسنده از نظم آزادتر است باز هم نمی تواند مفاهیم قرآن را منعکس کند چه برسد به نظم. ترجمه دقیق قرآن محال است بنابراین برگرداندن مفاهیم قرآن به زبان شعر آن هم به طور کامل غیرممکن است.
این پژوهشگر قرآنی اظهار داشت: با منظوم کردن قرآن مخالف نیستم اما باید در نامگذاری آن دقت لازم را داشته و آگاه باشیم این اشعار ناظر به مفاهیم قرآن است.
حجت الاسلام مؤدب: ترجمه منظوم قرآن، محتوا را تحت تأثیر قرار می‌دهد
حجت الاسلام سید رضا مؤدب سردبیر فصلنامه شیعه شناسی و استاد قرآن پژوه دانشگاه قم نیز در این مورد به خبرنگار مهر گفت: ترجمه منظوم به واقع ترجمه قرآن نیست، چرا که به دنبال محدودیتهایی که هنگام به نظم کردن مفاهیم شکل می گیرد، از کیفیت کار از نظر محتوا کاسته می شود و محتوا در این قالب نمی گنجد.
وی با سپاس از زحمات افرادی که قرآن را به نظم در آورده اند گفت: این نوع آثار از نظر محتوایی ارزش چندانی ندارند و به همین جهت خداوند متعال خود نیز این کلام را به شکل نظم شعری نازل نکرده است. قرآن دارای نظم است اما نظم شعری ندارد.
حجت الاسلام رستم نژاد: ترجمه منظوم صناعات لفظی قرآن را نادیده می‌گیرد
حجت الاسلام مهدی رستم نژاد قرآن پژوه و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در اینکه خود قرآن ترجمه پذیر است یا خیر نیز هنوز اختلافاتی وجود دارد. بسیاری از ملازمات لفظی قرآن را به طور قطع نمی توان در ترجمه ها منعکس کرد، وقتی مترجم قرآن می خواهد معنای سنگینی را برساند از واژه ای استفاده می کند که خود نیز بار سنگین دارد.
این پژوهشگر قرآنی یادآور شد: در آثار منظوم به طور طبیعی وزن باید رعایت شود بنابراین باید ترجمه آزادتری اختیار کند که این رویکرد آزاد از ترجمه منثور نیز بیشتر می شود. صناعات لفظی قرآن که خود اعجاز قرآن محسوب می شود در این میان دچار صدمه خواهد شد.
نظر شما