دکترعباس شیخ الاسلامی رئیس دانشکده حقوق دانشگاه آزاد مشهد دانشگاه با اشاره به روند تاریخی تعیین مهریه به خبرنگار مهر گفت: امروزه، مهریه ومسائل مربوط به آن از گرههای کور بسیاری از زندگیهای مشترک است. این در حالی است که از روزگاران دور مهریه یا کابین جلوه ای از مهرورزی مردان به همسرانشان بوده است. مهریه در آموزه های دین اسلام و شریعت پیامبر (ص) جز احکام امضایی است یعنی پیش از اسلام نیز وجود داشته و رسول اکرم آن را تائید و پذیرفته اند.
وی افزود: در طول تاریخ بنا بر دو دلیل مهریه به زن تعلق می گرفته است. نخست از لحاظ اقتصادی، زیرا در میان اغلب اقوام مرد می توانست با انجام فعالیت اقتصادی درآمد کسب کند اما زن به دلیل اشتغال در خانه چنین امکانی نداشت از همین رو برای تامین اقتصادی زن به او حقی به عنوان مهریه تعلق می گرفت. ناگفته نماند این حق در ملل مختلف نامهای خاص خودش را داشته اما فلسفه تعیین آن یکی بوده است.
وی در ادامه به دلایل اجتماعی تعیین مهریه اشاره کرده و اظهار داشت: از آنجا که اغلب مردها متقاضی ازدواج بوده اند باید این موضوع را با ارائه هدایای به خانواده زن نشان دهند از همین رو با عناوینی نظیر شیربها و سایر شیوه ها سعی در جلب نظر خانواده زن داشته اند.
شیخ الاسلامی به وضعیت تعیین مهریه در حال حاضراشاره کرده و گفت: با تحولات عمده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در کشورهای پیشرفته دیگر این دلایل برای تعیین مهریه وجود ندارد. زیرا در حال حاضر زنان به عرصه های اقتصادی وارد شده اند و صاحب درآمد هستند و اینگونه تساوی اقتصادی میان زن ومرد محقق شده است. اما در جوامع در حال سنتی که هنوز متاثر از زندگی سنتی هستند این دگرگونیها به کندی و به شکل نامحسوس رخ داده است.
این حقوقدان اضافه کرد: چنانچه تعیین مهریه منطقی باشد مشکلی پدید نمی آید اما در حال حاضر در کشور ما این مقوله دچار آسیبهای بسیاری شده است. چنانکه افراد با این باور که هیچگاه مهریه را دریافت یا پرداخت نخواهند کرد فقط به بهانه نشان دادن اعتبار زن در میان خویشاوندان ودیگران مهریه های نجومی تعیین می کنند. ازهمین رو، فرهنگسازی در این مقوله می تواند در کاهش مشکلات خانوادگی نقش موثری داشته باشد.
به گفته شیخ الاسلامی به دلیل مشکلات اقتصادی وعدم اعتماد به یکدیگر فلسفه تعیین مهریه در جامعه ما دگرگون و تبدیل به عنصری برای مسئله فرعی طلاق شده است. به این ترتیب از ابزاری برای حمایت بیشتر زن تبدیل به ابزار فشار برای طلاق زن شده است. در حالی که مهریه نمی تواند هیچ خانواده ای را نجات دهد. اما با این نگرش می تواند زمینه ساز اختلاف و تشدید کننده آن باشد.
وی با اشاره به اینکه در جوامع غربی در صورت وقوع طلاق زن و مرد، اموال و دارایی خانواده نصف و در اختیار طرفین قرار می گیرد تصریح کرد: در جامعه ما نیز چنانچه راهکارهای مشابه ایجاد شود مشکلات مهریه کاهش می یابد. برای نمونه بیمه مهریه می تواند راهکار مناسبی باشد.
وی در پاسخ به اینکه آیا زنان می توانند در شروط ضمن عقد اعلام کنند که به جای مهریه پس از طلاق اموال خانواده تقسیم شود گفت: امکان این مسئله وجودارد اما از آنجا که در قوانین مدنی کشور مقوله ای نظیر "نحله" وجود دارد زن می تواند از این طریق در اموال مرد شریک شود.
شیخ الاسلامی تاکید کرد: متاسفانه به دلیل رفتارهای متقلبانه اجرای قوانین دشوار شده است زیرا مردها می توانند با به نام کردن اموال به نام دیگری از این تعهد شانه خالی کنند. ازهمین رو من به خانواده ها توصیه می کنم مهریه ای را تعیین کنند که قابل پرداخت باشد ودر همان ابتدا یا در طول زندگی مشترک نیز زن بتواند آن را بگیرد. برای نمونه ما به طور تشریفاتی برای زنی سیصد میلیون تومان مهریه تعیین می کنیم که اغلب نصیبی از آن نمی برد در حالی که اگر همان ابتدا ده میلیون تعیین کرده و به او می دادیم می توانست با سرمایه گذاری صاحب درآمد شود.
نظر شما