فلسفه غیبت و اسرار آن

آگاهی از زمانه حضرت مهدی(ع) این حقیقت را بر ما آشکار می کند که شرایط سختی حاکم بوده و جان امام به واسطه دشمنیها و خودکامگیها در خطر بوده و اگر قرار بود امام به صورت علنی در جامعه زندگی کنند، خیلی زود مورد سوء قصد قرار گرفته و جامعه اسلامی و مسلمانان از وجود پرخیر و برکت آن حضرت بی بهره می شدند .

بنابراین یکی از اسرار و دلایل غیبت حفظ جان امام بوده است .

قدرشناسی

از دیگر رازهای نهان زیستى امام مهدى بازشناسى ارزش و اهمیت حضور امام معصوم در عرصه هاى مختلف جامعه بشرى است. قدر عافیت کسى داند که به مصیبتى گرفتار آید، به همین دلیل بازگشت این نعمت به هنگام ظهور به خورشیدى که از کرانه غروب خود سر بر آورد، تشبیه شده است .

آزمایش مردم

امتحان و آزمایش یکى از حکمتهاى غیبت ولى زمان است که البته از سنتهاى الهی است. خداوند، بندگان را با آزمایشهاى مختلفی امتحان مى کند، از این رو کسانى که به خدا و پیام آورش و هر آنچه آن حضرت در مورد حضرت مهدى آورده است ایمان بیاورند دیگر طولانی شدن غیبت آن امام، از ثبات قدم و ایمان عمیق و تزلزل ناپذیر منتظران نمى کاهد .

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: احسب الناس ان یترکوا ان یقولوا امنا و هم لا یفتنون و لقد فتنا الذین من قبلهم فلیعلمن الله الذین صدقوا و لیعلمن الکاذبین. آیا مردم خیال می کنند که همین که گفتند ایمان آوردیم رها شده و دیگر امتحان نمی شوند، کسانی را که قبل از آنها بودند، آزمایش کردیم تا خداوند راستگویان و دروغ گویان را مشخص کند. (سوره عنکبوت، آیات 2 و 3)

شناسایی مؤمنان

یکى دیگر از رازهاى غیبت امتحان مردم در مصائب و مشکلات زندگى است تا ظرفیت و یا تحمل هرکس آشکار شود که تا چه حد در راه دین، مذهب، آئین و کیش خود توان استقامت دارند تا به این شکل خوب و بد ممتاز شوند، با امتحان باید خوب از بد، کافر از مؤمن و منافق از مسلمان و فاسق از عادل جدا، ایمان مؤمنین محکم شود و حجت الهى بر خلق تمام شود.

فلسفه غیبت از منظر شیخ صدوق

(کمال الدین، ج1) 

شیخ صدوق، فلسفه غیبت امام زمان را، همان فلسفه‌ای می‌داند که در غیبت پیام آوران و پیشوایان الهی پیشین وجود داشته است.

... شیخ می‌نویسد: دشمنان ما نسبت به آثار حکمت الهی در جهل مانده‌اند، در مقامهای حجتهای الهی غفلت کرده اند. چون ظهور حجتهای الهی بر طریق امکان و تدبیر اهل زمان است، حال اگر شرایط غیر ممکن باشد، نهان شدن او برابر حکمت خواهد بود و تدبیر اقتضا می‌کند که در پرده باشد و خدا او را از دیده‌ها پنهان بدارد تا وقت ظهور فرا رسد، چنان که برخی از انبیا پیشین نیز در نهان بوده‌اند.

شیخ صدوق فلسفه غیبت امام زمان را همان فلسفه‌ای می‌داند که در غیبت پیام آوران و پیشوایان الهی پیشین وجود داشته است.

وی تأکید دارد ظهور حجتهای الهی و پنهان شدن آنان برحسب امکان و تدبیر اهل ایمان و با میزان حکمت سنجیده می‌شود.