به گزارش خبرنگار مهر، نشستی با عنوان سهروردی و اخلاق با حضور دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی ، دکتر غلامرضا اعوانی و دکتر محسن جوادی در همایش بزرگداشت سهروردی در زنجان برگزار شد.
غلامحسین ابراهیمی دینانی گفت: عدم طرح اخلاق فقط مربوط به شیخ اشراق نیست دیگر فیلسوفان هم به یک معنا درباره اخلاق بحث نکرده اند اما سؤال این است که شما اخلاق اسلامی را چه می دانید، اگر منظورتان عقل باشد که همه اخلاق دارند اما اگر تزکیه و مانند آن باشند دیگر اخلاق نمی شود.
این استاد فلسفه گفت: اگر کسی به عین الیقین بداند که باید راست بگوید به طور قطع راست خواهد گفت. در حالت عادی می توان قانون وضع و مملکت را اداره کرد اما اخلاق بحثی دیگر است. می گویند هیچ واقعه ای در تاریخ بشر وجود ندارد که فقه برای آن حکمی نداشته باشد.
دینانی تأکید کرد: بحث از اخلاق ، حساسیتهای خاص خود را دارد بنابراین نظر بدون عمل نشدنی است اما از سوی دیگر عمل بدون نظر هم به هیچ نمی ارزد.
دکتر غلامرضا اعوانی دیگر شرکت کننده در این میزگرد بود که گفت: اگر من موضوعی را بدانم اما آن در من محقق نشود هیچ فایده ای ندارد، چون همانطور که افلاطون گفته کسی که دارای فضیلت است و انسانی اخلاقی است خطا نمی کند.
وی افزود: البته تعریف انسان نیز مهم است یعنی اینکه ما چه تعریفی از انسان داشته باشید. غایت حکمت این است که خداگونه شود. انسان در پس تعریف اخلاق، صورتی الهی دارد که باید این صورت الهی بالفعل شود. بنابراین تزکیه اصل حکمت است.
این استاد فلسفه تصریح کرد: اگر فیلسوفان اسلامی در این باره بحث نکرده اند شاید به این دلیل باشد که اخلاقی بودن را مفروض کرده اند. بنابراین اگر ما در جامعه خود یک حکیم داشته باشیم که حکمت در او متحقق شده باشد اثر آن را هم خواهیم دید که البته چنین مصداقی وجود ندارد.
دبیر همایش بین المللی روز جهانی فلسفه در سال 2010 یادآور شد: به اعتقاد من نظریات اخلاقی غربی نمی توانند افراد را در عمل انسان کنند و حتی می توان گفت در غرب اخلاق وجود ندارد. نظر سهروردی این است که انسان باید واقعا خداگونه شود. به بیان دیگر نه فلسفه برای ما عقل ایجاد می کند و نه دین. عقل را خداوند تکوینا در ما قرار داده است و مسئله مهم هدایت عقل است.
وی افزود: آنچه اهمیت دارد این است که انسانی که قدرت معرفت دارد معرفت او در چه جهتی است. یعنی جهت عقل بسیار بسیار مهم است.
دکتر محسن جوادی نیز در این نشست گفت: سهروردی مکتب اخلاق ندارد ممکن است ما چیزی را برای غایت خود تعریف کنیم اما این مسئله غیر از علم اخلاق است. بنابراین سئوالی که می توان طرح کرد این است که آیا اساسا اخلاق از شیوه شهود سهروردی وجود دارد یا ندارد یعنی آیا چنین شهودی در حوزه عملی می تواند وجود داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم افزود: چون در مباحث اخلاقی پای عمل در میان است معمولا ادعای فقها این است که آموزه های دینی تعیین کننده شرایط هستند. بنابراین به نظر می رسد در مباحث عملی جای شهود سهروردی چندان مشخص نیست و بنابراین می توان گفت: بسیاری از اصول اخلاقی دردین نیز پذیرفته شده اند در واقع اسلامی بودن اخلاق به معنای تکمیل عقل است.
نظر شما