نباید در رقابت نقاشی خط های چین ، ایتالیا و آلمان عقب بمانیم

به گزارش خبرگزاری مهر، "نشست تخصصی نقاشی خط" در حاشیه نمایشگاه نقاشی خط سه نسل هنرمندان معاصر ایران عصر شنبه، ششم شهریور در نگارخانه ساربان برگزار شد.

در این نشست که با حضور نصرالله افجه ای،‌ عین الدین صادق زاده ، هنرمندان و علاقه مندان خط نقاشی برپا شد، ‌سعید معیری زاده، مدیر هنری نگارخانه ساربان وعده داد این نشست سرآغاز سلسله نشست های موضوعی کالبد شکافی جریانهای هنر تجسمی باشد.

نصر الله افجه‌ای از پیشکسوتان نقاشی خط درباره موج فزاینده و رو به رشد استقبال از این رشته گفت: نقاشی خط هنریست که عناصر اصلی تشکیل دهنده آن کمپوزسیونی از حروفها است. این حروف الفبا می‌توانند مفهومی داشته باشند یا مفهومی را القا نکنند و تنها جنبه زیبایی شناختی آنها منظور هنرمند باشد.

وی در پاسخ به پرسش یکی از حاضران که نام این هنر نقاشی خط،‌ خط نقاشی یا خطاشی است، گفت: حدود 50 سال پیش زنده یاد "کریم امامی" در مقاله‌ای نقاشیهایی را که آن روزگاران برخی بزرگان خلق کرده بودند، "نقاشی سقاخانه‌ای" نامید اما امروز در فقدان او و امثال او کسی نیست تا تکلیف نام نقاشی خط را روشن کند.

افجه‌ای افزود: سال 1350 من اولین نمایشگاهم را در نگارخانه سیحون برپا می‌کردم و نمی دانستم نام هنرم را چه بگذارم. آن روز با پرویز کلانتری و شاعر فقید اسماعیل شاهرودی مشورت کردم. شاهرودی گفت نامش را بگذار "خطاشی". من خوشم نیامد و فکر کردم چندان مناسب این هنر نیست. آن موقع نام نمایشگاه را گذاشتم "نقاشی خط". البته هیچ ادعایی ندارم که این اسم را من خلق کردم اما از آن روز به بعد این اصطلاح ماند. هرچند در دوره‌ای برخی خواستند جای نقاشی خط اسم "گرایش نوین" را مصطلح کنند که خوشبختانه این عنوان اداری بدگفتار جا باز نکرد.

این استاد نقاشی خط در ادامه سخنانش گفت: سالها است انجمن خوشنویسان ایران در زمینه نقاشی خط بی توجه است ظاهراً وظیفه‌ای هم در این زمینه احساس نمی‌کند البته الان که انجمن خوشنویسان وجود ندارد، دو دستگی‌ها موجب شده است رویکرد این انجمن مشخص نباشد. هرچند از آنجا که هر دو طیف انجمن از دوستان خوب و هنرمند من هستند و برای همه آنها احترام وی‍‍‍ژه قائلم نظری درباره اینکه حق با کدامیک هست ندارم.

وی سپس خواستار ایجاد رشته خوشنویسی در دانشگاه شد: دغدغه جدی من این است که تا کی خوشنویسی باید در قامت انجمن بماند چرا نقاشی باید صاحب رشته دانشگاهی باشد در موسیقی کسی که چهارسال درس بخواند باید لیسانس بگیرد اما خوشنویس 50 ساله یک مدرک ممتاز انجمن داشته باشد. درد خوشنویسی این است که باید آکادمیک شود و صاحب کرسی دانشگاهی شود.

افجه‌ای اظهار کرد: ما مجبوریم آنچه را در دنیا اتفاق می‌افتد، رصد کنیم و براساس روز پیش رویم. اکنون چین،‌ آلمان و ایتالیا هم نقاشی خطهای درجه یکی را عرضه می کنند و ما در این مواجهه نباید عقب بمانیم.

در ادامه عین الدین صادق زاده،‌ مدرس دانشگاه عنوان کرد: شروع جریان نقاشی خط را از عصر صفویه و سیاه مشقهای خوشنویسی آن دوران می‌دانم. سیاه مشقهایی که به زیبایی شناسی فرم خط و کمپوزسیون آنها دقت نظر داشت اما بدون شک این میرزا غلامرضا در عصر قاجار بود که با ابداع فرمهای انتزاعی در خط جلوه‌های نقاشی خط را بروز داد. بعدها درعصر نقاشیهای سقاخانه‌ای،‌ حسین زنده رودی،‌ پیلارام و مافی این جریان را پرشتاب کردند.

صادق زاده گفت:نقاشی خط نیاز به شناخت بایسته و وسیع از هنر خوشنویسی دارد. تنها کسانی باید به این عرصه پای بگذارند که کنه و روح خوشنویسی را با ممارست و تمرین فراوان دریافته اند و آن را با نگاهی نقاشانه در نقاشی خط بازتاب دهند هنرمندانی نظیر احصایی و افجه ای نمونه بارز و اصیل جریان صحیح نقاشی خط هستند. آنها که بدون شناخت بایسته از خوشنویسی،‌ نقاشی خط خلق می کنند به این هنر لطمه می‌زنند.

وی افزود: حراجهای کریستی و ساتبی اتفاقهای میمون و مبارکی برای هنر ما هستند اما اقبالی که نقاشی خط در این حراجیها پیدا کردند، موجب شده است بسیاری با نگاه صرف اقتصادی پا به این عرصه بگذارند و این روزها تشخیص سره از ناسره سخت شده است اما یقین است که به زودی آنها که فهمی از خوشنویسی ندارند و خط را به تزئین و سرسری در نقاشی خط جای می‌‌دهند  به حاشیه می‌روند. هنر اینان هنر ماندگاری نیست.

نمایشگاه نقاشی خط هنرمندان سه نسل معاصر ایران تا نهم شهریور در نگارخانه ساربان دایر است.