دهها هزار لوح هخامنشی همچنان در آمریکا توقیف است

عبدالمجید ارفعی، زبان‌شناس ایرانی که توانسته لوح‌های هخامنشی را بخواند و آنها را منتشر کند به خبرنگار مهر گفت: چند ده‌هزار گل‌نوشته‌ای که در حفاریهای باستان‌شناسی تخت جمشید در سال 1933 بدست آمده بود و در سال 1937 برای خوانش متون و انجام امور پژوهشی به ‌صورت امانت به دانشگاه شیکاگو سپرده شد همچنان به ایران بازگردانده نشده است.

استاد زبانهای باستانی گفت: بعد از بررسی این الواح مؤسسه‌ خاورشناسی دانشگاه شیکاگو در سال 1380 اعلام کرد که اگر من به عنوان کسی که مدتها روی گل نوشته ها کار کرده برای پیگیری و برگرداندن الواح به آن موسسه بروم حتما لوحها را برمی گرداند. اما در آن سال مسئولان سازمان میراث فرهنگی بنا به علتهایی این پیشنهاد را رد کردند و اعلام کردند که نماینده ای می فرستند اما دانشگاه شیگاگو با حضور نماینده میراث فرهنگی ایران مخالفت کرد.

وی ادامه داد: این تعللها باعث شد مدتها الواح هخامنشی به صورت امانت در دست موسسه خاورشناسی باقی بماند تا اینکه تنشهای سیاسی منجر به مصادره الواح تخت جمشید توسط دادگاهی در آمریکا شد.

مترجم منشور کورش افزود: پس از بمب‌گذاریهای بیت‌المقدس خانواده کشته‌شدگان یهودی ادعا کردند که دولت ایران در این عملیات نقش داشته و خواستار تصاحب الواح هخامنشی به جای غرامت شدند که دادگاه آمریکا نیز بر خلاف واقعیت موجود و همانطور که انتظار می رفت رای به ضرر ایران صادر کرد.

وی افزود: اکنون الواح هخامنشی توقیف است و لازم است که مسئولان میراث فرهنگی و دولت ایران جدی تر به دنبال برگرداندن این الواح باشند چون احتمال تصاحب و تملک لوحهای هخامنشی توسط بیگانگان دور از ذهن نیست.

ارفعی گفت: سالهای گذشته یکبار 150 و بار دیگر 300 لوح به ایران داده شد، اما این تعداد در برابر 30 هزار لوح کشف شده تقریبا هیچ است. چون بیشتر آنها خرده ریزه های لوحها بودند این در حالی است که حدود 12 هزار لوح هخامنشی در اختیار موسسه خاور شناسی قابل خواندن است.

حدود 30 هزار لوح، در مدت 10 سال در تخت جمشید کشف شده که هر کدام تقریبا به اندازه یک کارت اعتباری 40 سانتی متر مربعی هستند. این لوح ها به دوران داریوش اول هخامنشی (500 تا 400 سال قبل از میلاد مسیح) تعلق دارند و برای نوشتن آنها از خط میخی عیلامی استفاده شده است.

به طور کلی، این الواح به دو دسته عمومی و سلطنتی تقسیم می شوند. بخش عمومی که تعداد زیادی از لوح ها را شامل می شود، به موضوعاتی مثل داد و ستدهای تجاری، جیره روزانه کارگران، ملیت هر کارگر و مشخصاتش و همین طور محل زندگی اش می پردازد.

این الواح به طور واضح نشان می دهند که ساخت و ساز در تخت جمشید، بر اساس نظام برده داری نبوده و هر کارگر به ازای کارش مزد می گرفته است.

بر روی الواح سلطنتی به غیر از متن رسمی و اداری، مهر و نقوش سلطنتی وجود دارد و روی برخی از آنها صحنه های شکار و تصاویر بعضی اسطوره ها حک شده است.