۱۷ شهریور ۱۳۸۹، ۱۱:۲۱

پنج مکان دیگربرای اجابت دعا/ توسل به نزدیکان امام حسین(ع) عامل اجابت دعا

پنج مکان دیگربرای اجابت دعا/ توسل به نزدیکان امام حسین(ع) عامل اجابت دعا

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی با معرفی 5 مکان دیگر که در اجابت دعا تأثیر دارند توسل به منتسبین امام حسین(ع) را عامل اجابت دعا عنوان کرد .

مروری بر مباحث گذشته

بحث ما در این رابطه بود که ماه مبارک رمضان، ماه بازگو کردن کلام رب یعنی تلاوت قرآن است و ماه سخن گفتن با رب یعنی دعا کردن است. گفتیم دعا مأثور و غیرمأثور دارد و دارای آداب و شرایطی است و بالأخره عواملی هستند که روی اجابت دعا تأثیرگذارند. برخی از این عوامل را هم ذکر کردیم، مثل عامل زمان و مکان. بحث به عوامل مکانیِ مؤثر بر دعا رسید و در این رابطه مکان‏هایی را هم به طور اختصار مطرح کردیم.

در جلسه گذشته به بحث ویژگی‏ها و تأثیر «حائر حسینی»(ع) بر روی دعا رسیدیم و در آخر جلسه روایتی را مطرح کردیم که در آن، برای زائر امام حسین(ع) غیر از مسئله اجابت دعا، آثار دیگری را مطرح فرموده بودند؛ از قبیل شفا که در تربت حضرت است. روایتی می‏خوانم و بعد نکته‏ای را درباره مسئله امام حسین که درباره هیچ جای دیگر ندیده‏ام، عرض می‏کنم که البته راجع به اجابت دعا است و مرتبط با بحث است.

خصوصیات زیارت امام حسین(ع)

درباره بحث اجابت دعا که جلسه گذشته مطرح کردم، من فکر نمی‏کنم که چنین چیزی را نسبت به بقیه معصومینداشته باشیم. در آن روایت داشت که خداوند، امامت را در ذریه‏ امام حسین قرار داد، شفا را در تربت او و بعد هم اجابت دعا را کنار قبر او گذاشته است.

در روایتی از امام ششم(ع) این تعبیر آمده است که «مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ لِلَّهِ وَ فِی اللَّهِ»، اگر کسی برای خدا و در راه خدا، قبر امام حسین را زیارت کند، یعنی رفتن و زیارت کردنش در ارتباط با خدا باشد، «أَعْتَقَهُ مِنَ النَّارِ»؛ خدا او را از آتش جهنم می‏رهاند.

در این روایت مسئله آمرزش گناهان مطرح شده است و اگر یادتان باشد در روایتی که جلسه گذشته خواندم، آمده بود که در قدم اول و هر قدمی که زائر برای زیارت حسین(ع) بر می‏دارد، شست‏وشو می‏شود. این هم، همان مطلب است ولی با تفاوت در تعبیر.

در ادامه روایت می‏فرماید: «وَ آمَنَهُ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ»؛ یعنی خداوند او را از زاری بزرگ، یعنی هول قیامت ایمن می‏سازد. این خیلی مهم است. در آن روز هولناک، که هولناک‏ترین روزها است، او را از بی‏تابی و فزع، ایمن می‏کند. یعنی دومین چیزی که خداوند به زائر حسینی می‏دهد، این است. ما در باب قیامت داریم که آن روز، « یَومَ یَفِرُّ المَرء مِن أَخیه»(سوره عبس، آیه 34) است؛ یعنی برادر از برادرش می‏گریزد.

آیات قرآن را نگاه کنید. فرزند از پدر و مادر خودش فرار می‏کند. مادر از بچه‏اش فرار می‏کند. در قیامت یک فریادِ «وانفسا» از همه مردم بلند است، که من این مطلب را قبلاً بحث کرده‏ام. حتی انبیاء هم در روز قیامت «وانفساه» می‏گویند. آن‏وقت حضرت می‏فرماید «وَ آمَنَهُ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ»؛ یعنی خداوند زائر حسین را در هولناک‏ترین روز که روز قیامت است، در امن و امان قرار می‏دهد. این اثر زیارت امام حسین(ع) است.

سومین اثری که زیارت اباعبدالله دارد این است که: «وَ لَمْ یَسْأَلِ اللَّهَ حَاجَةً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِلَّا أَعْطَاهُ». (وسائل الشیعه، 14، 499) زائر حضرت هیچ حاجتی از خواسته‏های مادی و معنوی‏اش را تقاضا نمی‏کند، مگر این که خدا به او می‏دهد.

یکی دیگر از ویژگی‏های حرم امام حسین(ع)

اما آنچه می‏خواستم بگویم، خصوصیتی است که من در بقیه جاها ندیده‏ام. حالا من چند روایت را می‏خوانم تا مطلب روشن شود. در روایتی آمده است که امام صادق(ع) در مدینه بودند و روزی بیمار شدند؛ «أصابَهُ وَجَعٌ فَأَمَرَ مَنْ عِنْدَهُ أَنْ یَسْتَأْجِرُوا لَهُ أَجِیراً یَدْعُو لَهُ عِنْدَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ»؛ حضرت به اطرافیانشان فرمودند بروید کسی را اجیر کنید که از من نیابت کند و به کربلا برود و آنجا برای من دعا کند.

«فَخَرَجَ رَجُلٌ مِنْ مَوَالِیهِ»؛ یکی از غلامان و خدمتکارانِ حضرت از خانه بیرون رفت که یک نفر را اجیر کند و به کربلا بفرستد. «فَوَجَدَ آخَرَ عَلَى الْبَابِ»؛ بیرون که رفت، دید کسی کنار درب منزل است. حالا آن شخص می‏خواست خدمت حضرت برسد یا کار دیگری داشت، معلوم نیست. خلاصه کنار در بوده است. «فَحَکَى لَهُ مَا أمَرَ بِهِ»؛ غلام قضیه را برای او نقل کرد که الآن حضرت به من امر کردند که بروم و کسی را اجیر کنم و به کربلا بفرستم که آنجا برای شفای ایشان دعا کند. «فَقَالَ الرَّجُلُ أَنَا أَمْضِی»؛ کسی که کنار در بود، گفت من می‏روم.

این روایت، روایت خیلی زیبایی است. می‏خواستم از آن عبور کنم، ولی حیفم آمد. گفتم این را بخوانم تا ببینید قضیه از چه قراری است. بعد آن کسی که مقابل در بود، جمله‏ای گفت که چه بسا در ذهن بعضی از شما هم بیاید. گفت: «لَکِنَّ الْحُسَیْنَ إِمَامٌ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ»؛ امام حسین، امامی است که اطاعت از او واجب است؛ «وَ هُوَ أیْضاً إِمَامٌ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ»؛ و امام صادق هم امامی است که مفترض الطاعۀ است؛ «فَکَیْفَ ذَلِکَ»؛ گفت این یعنی چه؟ این چه کاری است؟ خوب او یک امام است، خود این آقا هم امام است؛ چرا باید یک نفر را اجیر کند که برود پیش آن امام، برای او دعا کند؟!

جایی که خدا دوست دارد از آنجا خوانده شود

«فَرَجَعَ إلَی مَولَاهُ»؛ خادم برگشت و نزد امام صادق(ع) آمد. «وَ عَرَّفَه قَولَهُ»؛ جریان را گفت که آقا من رفتم کنار در، دیدم کسی ایستاده، به او مطلب را گفتم، او هم گفت که من خودم می‏روم. اما یک چنین حرف‏هایی هم به ما زد که هر دو امام هستند و اطاعتشان واجب است، پس چرا باید این کار را کرد؟ «فَقَالَ(ع) هُوَ کَمَا قَالَ»؛ حضرت فرمودند حرف‏هایش درست بود.

نایب گرفتن برای دعا کردن در حرم حسینی

مطلب دیگری که از این روایت به دست می‏آید این است که لازم نیست حاجتمند، خودش در حرم حسینی باشد و برای خواسته‏اش دعا کند. راجع به اماکن دیگر، حاجتمند خودش به آنجا می‏رود و دعا می‏کند و حاجتش را از خدا می‏خواهد. یعنی اثرگذاری مکان بر روی دعا در جایی است که داعی ـ‏دعا کننده‏ـ در آن مکان حضور یابد و خودش دعا کند، جز در ارتباط با حرم امام‏ حسین(ع) که دعای نیابی هم در آنجا مستجاب است و تأثیر دارد.

از این روایت این به دست می‏آید که در باب حرم حسینی لازم نیست حاجتمند خودش در آن مکان حضور پیدا کند و دعا کند تا مستجاب شود. اگر نایب هم بفرستد و نایبش در آن مکان برای او دعا کند مستجاب است. این هم خصوصیتی است که ما در مورد اماکن دیگر نداریم.

امام صادق(ع) فرمودند: حرف‏های او درست است هم من، هم امام حسین، امام مفترض الطاعه هستیم؛ ولی او این را نمی‏داند که آن مکان، روی اجابت دعا اثر دارد، به قدری هم اثر دارد که لازم نیست خود حاجتمند در آنجا حضور پیدا کند؛ بلکه اگر نایب هم به آنجا برود، باز هم آن مکان اثر دارد.

حائر حسینی، در رتبه بیت الله الحرام

ما در فقه‏مان در بحث «صلاة مسافر» داریم که نماز مسافر شکسته است و می‏گوییم قصر واجب است مگر در اماکن اربعه. یعنی در فقه اماکنی مطرح است که در این مکان‏های چهارگانه مسافر با اینکه مسافر است، مخیّر بین قصر و اتمام است. یعنی هم می‏تواند نمازش را تمام بخواند و هم شکسته.

یکی از آن مکان‏ها، مسجدالحرام است که بالاترین مکان از نظر قداست است. بعد مسجدالنبی است و بعد از آن مسجد کوفه است؛ چهارمی هم حائر حسینی است. من مسئله شرعی گفتم. به رساله‏ها که مراجعه کنید، خواهید دید که همه این مسئله را دارند و این حکم، متفق علیه است. در اماکن اربعه با آن که مسافر هستی، می‏توانی نمازت را کامل بخوانی. در تمامی اماکن مسافر باید نمازش را قصر بخواند، جز در این اماکن خاص. پس وقتی که در حرم حسینی وارد شدی، حتی اگر مسافر باشی هم می‏توانی نمازت را تمام بخوانی. پس می‏بینیم این مسئله حتی به احکام فقهی هم سرایت کرده است. اینکه می‏بینید حرم حضرت یک چنین ارزشی پیدا کرده است و در کنار مساجد بزرگ قرار گرفته است، به این خاطر است.

حرم مطهر امام رضا(ع)

یکی دیگر از مکان‏هایی که در دعا مؤثر است، حرم مطهر امام هشتم است. من روایتی از امام هادی(ع) می‏خوانم که حضرت فرمود: «مَنْ کَانَتْ لَهُ إِلَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ حَاجَةٌ فَلْیَزُرْ قَبْرَ جَدِّیَ الرِّضَا بِطُوسَ وَ هُوَ عَلَى غُسْلٍ وَ لْیُصَلِّ عِنْدَ رَأْسِهِ رَکْعَتَیْنِ وَ لْیَسْأَلِ اللَّهَ تَعَالَى حَاجَتَهُ فِی قُنُوتِهِ فَإِنَّهُ یَسْتَجِیبُ لَهُ‏».(بحارالانوار، 99،49) اگر کسی حاجتی داشته باشد، مزار امام هشتم را در طوس زیارت کند، اول غسل کند، بعد برود بالا سر و دو رکعت نماز بخواند، در قنوت حاجتش را بخواهد که خدا هم از او می‏پذیرد و دعایش مستجاب می‏شود.

حرم‏های ائمه اطهار

یک روایتی از امام هشتم است که از نظر طلبگی این مطلب از آن به دست می‏آید که قبور ائمه اطهار دارای این اثر هستند که اگر انسان در آنجا دعا کند دعایش مستجاب است. حضرت فرمودند: «لَا تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَى شَیْ‏ءٍ مِنَ الْقُبُورِ إِلَّا إِلَى قُبُورِنَا»؛ اینکه آدم بخواهد زحمت بکشد و راه بیفتد که به محل دفن کسی برود، ارزش چندانی ندارد مگر اینکه خودش را برای زیارت قبور ما به زحمت بیاندازد و بخواهد به زیارت ما بیاید.

منظور از «قبورنا» قبور ائمه اطهار است. بعد حضرت راجع به خودشان می‏فرماید: «أَلَا وَ إِنِّی مَقْتُولٌ بِالسَّمِّ ظُلْماً وَ مَدْفُونٌ فِی مَوْضِعِ غُرْبَةٍ فَمَنْ شَدَّ رَحْلَهُ إِلَى زِیَارَتِی اسْتُجِیبَ دُعَاؤُه وَ غُفِرَ لَهُ ذَنْبُهُ». (وسائل الشیعه، 14، 562) من با سمّ و ظالمانه کشته می‏شوم و در سرزمین غربت نیز دفن خواهم شد؛ پس اگر کسی به زیارت من بیاید، دعایش مستجاب است.

من خواستم از این روایت، این مطلب را عرض کنم که چه بسا از صدر این روایت این‏طور ظاهر شود که اثر استجابت دعا نسبت به قبور تمام ائمه است. یعنی با توجه به این که در صدر روایت، سخن از قبور تمام ائمه است، این اثر استجابت دعا، هرچند که تصریح به قبر امام هشتم دارد، ولی نسبت به قبور دیگر ائمه هم ثابت است.

مسجد کوفه

در باب مساجد هم ما درباره مسجد کوفه از امیرالمؤمنین(ع) روایت داریم که حضرت فرمودند: «مَا دَعَا فِیهِ مَکْرُوبٌ بِمَسْأَلَةٍ فِی حَاجَةٍ مِنَ الْحَوَائِجِ إِلَّا أَجَابَهُ اللَّهُ وَ فَرَّجَ عَنْهُ کُرْبَتَه‏». (الکافی، 3، 491) اگر کسی که گرفتار است، در مسجد کوفه حاجتی از حوائجش را از خداوند بخواهد، خداوند آن را برآورده می‏کند و گرفتاری‏اش را برطرف می‏سازد.

مسجد سهله

درباره مسجد سهله هم از امام صادق(ع) روایت داریم که حضرت فرمودند: «مَا أَتَاهُ مَکْرُوبٌ قَطُّ فَصَلَّى فِیهِ بَیْنَ الْعِشَاءَیْنِ وَ دَعَا اللَّهَ إِلَّا فَرَّجَ اللَّهُ کُرْبَتَه‏». (الکافی، 3، 495) هیچ دردمندی به این مسجد نمی‏آید که مابین نماز مغرب و عشا دعا کند، مگر آن که خداوند گره از کارش می‏گشاید. البته دعا در این مسجد، خصوصیت دارد؛ یعنی فرد باید اول نماز بخواند و ما بین نماز مغرب و عشا دعا کند که من این دو مورد را به عنوان نمونه گفتم.

مساجد

من در گذشته درباره تأثیر «مطلقِ مساجد» بحثم کرده‏ام و الآن تکرار نمی‏کنم. در مورد مطلق مساجد هم عرض کردم که از ائمه ما این معنا رسیده است که من در جلسه گذشته هم به آن اشاره کردم که دستور داده‏اند اول برو وضو بگیر، بعد به مسجد برو و دو رکعت نماز بخوان، بعد هم حاجتت را بخواه.

مقایسه ارزشی مکان‏ها و زمان‏ها

من بحث را جمع بندی کنم که به طور کلی عامل زمان و عامل مکان، در اجابت دعا مؤثر هستند؛ البته نه تأثیرگذاری که یکنواخت باشد. من دیگر نخواستم وارد این بحث شوم و بین این عوامل موازنه برقرار کنم. موازنه در زمان‏ها را انجام دادم، ولی نمی‏رسم در مکان‏ها موازنه کنم و البته بحث هم تمام نشد. بحث بالاتر هم، موزانه بین زمان و مکان است که بخواهیم برتری زمان و مکان را بر یکدیگر بررسی کنیم.

من فقط یک اشاره کنم که اثرگذاری این عوامل مطلق نیست. یعنی نمی‏توانیم بگوییم که مطلقِ زمان بر مکان مقدم است یا مکان بر زمان مقدم است؛ این‏ها مطلق نیست. بلکه این به ارزش آنها بستگی دارد. مثلاً فرض کنید الآن راجع به حرم امام حسین(ع) دیدید که چقدر ارزشش بالا است. انسان خوب می‏فهمد که از نظر ارزشی حرم امام حسین(ع) در اوج قرار دارد و خیلی بالا است.

لذا باید اینها را موردی بحث کرد. من کلیِ این بحث را برای آنهایی که اهل بحث هستند گفتم که باید اینها را موردی بررسی کنیم تا بعداً بتوانیم بین این عوامل مقایسه کنیم. من تا اینجا بحثم را بستم و خیلی هم طول کشید، اما چاره‏ای نبود.

تقسیم بندی ادعیه مأثور

گفتیم دعا بر دو قسم است، مأثور و غیرمأثور. تمام این‏ بحث‏هایی که من تا به حال در این چهار سال کردم، در ارتباط با دعای غیرمأثور بود. تازه می‏خواهم وارد بحث دعای مأثور شوم.

دعاءُ المأثورِ عَلَی قِسْمَین؛ بنا بر یک تقسیم بندی دعاهای مأثور، یعنی دعاهایی که از معصومین به‏دست ما رسیده است، دو قسم هستند؛ یک قسم «موقت» هستند و یک قسم «غیرموقت». این یک تقسیم‏بندی در مورد دعای مأثور است.

یک بحث دیگری همین‏جا مطرح است که حضرات دعاهای خود را در چه قالبی ریخته‏اند؟ من قبلاً به حفظ قالب اشاره‏ای کردم، ولی حالا وارد آن می‏شوم. مثلاً صحیفه سجادیه دعاهایش را که می‏بینید، همه را قالب‏ریزی کرده‏اند؛ یعنی در یک شکل خاص ریخته‏اند. بحث دیگر هم، بحث مضامین دعا است که مربوط به محتوای ادعیه است. إن‏شاءالله از جلسه آینده وارد این بحث می‏شوم.

توسل به منتسبین حسین(ع) هم کارساز است

بروم سراغ توسلم؛ من عرض کردم و در روایات و مقاتل ما هم آمده است که اهل بیت حسین(ع) در این سفر، یک ورود به کوفه داشتند، یک ورود به شام و یک ورود هم به مدینه دارند.

نقل شده است وقتی از زین‏العابدین(ع) سؤال کردند در این سفر و در این حوادثی که پیش آمد، کجا به شما خیلی سخت گذشت، حضرت مکرر فرمود: «الشّام الشّام»؛ حادثه‏هایی که آنجا اتفاق افتاد تلخ‏تر از همه این حوادث بود. حالا من می‏روم سراغ یک حادثه از حوادث شام و البته نکته‏ای را هم عرض می‏کنم که در رابطه‏ای با بحث است.

بعضی از خصوصیاتی که حسین دارد این است که امامت در ذریه او، شفا در تُربتش، اجابتِ دعا در حائر حسینی است. این مطلب را خوب گوش کنید. یکی از چیزهایی که انسان به صورت وجدانی احساس می‏کند این است که توسل به کسانی که منتسب به حسین(ع) هستند هم مؤثر است. کسانی که در حادثه کربلا بودند مثل اباالفضل(ع) که اصلاً اسمش را باب الحوائج می‏گذارند یا دیگران، توسل به آنها هم حاجت می‏دهد و ما درباره آن قبلاً بحث کرده‏ایم. توسل به ابالفضل و کسانی که در حادثه کربلا بودند در اجابت دعا، اثرگذاری دارد و درک این تأثیرگذاری هم وجدانی است…

-----------------------------------------

منبع: پایگاه اطلاع رسانی آیت الله شیخ مجتبی تهرانی

کد خبر 1148006

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha