صنعت سینمای ایران در چنبره مشکلات بی پایان

به گزارش خبرنگار مهر در ارومیه، متاسفانه در این میان در کنار تمام این مشکلات سیاست سالاری در عرصه فرهنگ همواره به ضرر فرهنگی در جامعه انجامیده و سینما به دلیل دامنه اثرگذاری و به اصطلاح در چشم بودن بیشتر در چنبره مشکلات قرار گرفته است.

امروزه با انواع متنوع شبکه های تلویزیونی وماهواره ای وتولید برنامه های مختلف سرگرم کننده که با مانیتورهای رنگارنگ و در ابعاد و اندازه های مختلف که به مدد پیشرفت سرویس های مخابراتی از کیفیت تصویری بالایی و چه بسا بهتر از پرده سینما برخوردارند میل رفتن به سینما کمتر شده است.

رشد روز افزون و سریع انواع فن آوریهای بصری و صوتی - تصویری و توسعه شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای اگر چه به عنوان توسعه ارتباطات وبسط عالم تصویر قلمداد می شود و فیلم و سینما را در ظرفیتی گسترده تر در زیست –جهان آدمیان، جاری می سازد اما خود بر علیه آن قرار می گیرد و موقعیت سینما را به خطر می اندازد یعنی رسانه علیه رسانه!

مخاطبان ترجیح می دهند در وضعیتی راحت در منزل خود بنشینند و فیلم تماشا کنند تا اینکه مشکلات شلوغی و ترافیک و مهمتر از همه هزینه بلیط سینما را به جان بخرند! عدم قانون کپی رایت درایران و قاچاق فیلم های روی پرده نیز در سالهای اخیر به این مسئله اضافه شده است و وضعیت خراب اقتصاد سینمای ایران را با تهدید جدی مواجه کرده است.

عاملی که بیش از آنکه به مخاطب مربوط شود (که البته به فرهنگ عمومی جامعه نیز بر می گردد) به ضعف مدیریت فرهنگی کشور بر می گردد. در واقع عامل دومی که وضعیت کنونی سینمای ایران را رقم زده است، مدیریت سینمای کشور بیش از آنکه ساختاری فرهنگی داشته باشد زیر سایه سیاست قرار دارد و از حیات مستقل و ذات مداری برخوردار نیست.

حال سئوال اساسی اینجاست که اگر بپذیریم یکی از مهمترین دلایل رکود سینماهای ایران ورود ابزارهای تصویری و صوتی از قبیل ماهواره و ... است آیا کشورهای خارجی و به عنوان مثال واضح تر کشور همسایه ترکیه با این مشکل روبرو نیستند؟ چرا صنعت سینما در این کشورهای به جای رکود هر سال پررونق می شود؟

جهت گیریهای سیاسی- جناحی، فقدان اطلاعات کافی و صحیح در حوزه فرهنگ و شناخت و تصویر غلط از سینما در برخی از مدیران سینمایی موحب شده تا افسار سیاستگذاری سینمایی به جای فرهنگ در دستان سیاست بیفتد و درنتیجه هویت فرهنگی سینما در پس بازی های سیاسی مخدوش شود.

امروز آنچه بیش از همه جای تامل دارد اینکه تضادهای بنیادین فکری و نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی در هنر هفتم نیز اثر خود را گذاشته است از همین روست که زبان سینمای ایران دچار لکنت شده و حتی از بیان درد خویش هم عاجز است. این بحران زمانی تشدید می شود که سینما راه خویش را از طریق سیرهنری اش پیدا نکند و دیگران خارج از متن آن با حاشیه های غیر فرهنگی بخواهند آنرا به راه راست هدایت کنند!

نجات صنعت سینمای ایران از وضعیت کنونی نیازمند فرهنگ سازی است

سینمای ایران دروضعیت کنونی بیش از آنکه نیازمند حمایتهای دولتی باشد که هست محتاج فرهنگ سازی و تثبیت کنش فیلم دیدن به عنوان بخشی از بازیابی حقیقت و نهادینه کردن در زیست - جهان خود است.

در تبیین اهمیت توجه به صنعت سینما همین بس که ساختار قدرت امروزه از سینما به عنوان اهرمی قدرتمند در تبلیغ، توجیه ایدئولوژیک معرفی فرهنگ و تمدن جامعه خود و د رنهایت شکل دهی و هدایت افکار عمومی استفاده می کند و اکنون دیگر این یک حقیقت غیر قابل انکار است که قدرت بدون تصویر قابل تصور نیست!

شمارش معکوس برای خداحافظی آذربایجان غربی با صنعت سینما

در این میان استان آذربایجان غربی در کنار شرایط خاص جغرافیایی و هم مرز بودن با سه کشور خارجی حساس عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان غربی در راس هجمه های فرهنگی اسکتبار قرار دارد امری که توجه به مقوله فرهنگ به خصوص ترویج فرهنگ بومی و ملی از طریق سینما را دو چندان می کند امروز بیش از سایر استانها دچار رکود هنر هفتم شده است.

با توجه به سابقه 90 ساله سینما در آذربایجان غربی ، در حال حاضر از 19 باب سینمای موجود در استان 16 باب آن تعطیل و تنها سه باب سینمای نیمه تعطیل و فرسوده ارومیه نیمه فعال بوده و در مرز تعطیلی قرار گرفته اند.

با توجه به تاثیر هنرهفتم در بعد تقویت باورها و ارزشهای سنتی و دینی و نیز با توجه به هجمه های گسترده گوناگون فرهنگی از سوی دشمنان جای تاسف است که دراستانی با شرایط آذربایجان غربی با مرزفرهنگی و زبان مشترک با سه کشور خارجی و مسائل پیچیده تنوع قومی و چالشهای اجتماعی، فیلم‌های بومی حاوی ارزش‌های ملی و اسلامی و اخلاقی مجال اکران نمی‌یابند.

شاید مهمترین عامل رکود سینماهای کشور و به تبع آن استان فرسوده بودن امکانات ، تجهیزات سینماها و استاندارد نبودن سالن‌های نمایش و نمایش نیافتن فیلم‌های در سطح بالا و مطابق با فرهنگ و تاریخ مردم باشد اما نمی توان به راحتی از کنار نحوه برقراری ارتباط با مخاطب سینما عبور کرد.

تاریخچه سینما در آذربایجان غربی

تاریخ نمایش اولین فیلم در سینماهای آذربایجان‌غربی به سال 1310 بر می گردد یعنی زمانی که سینما "ایران" در خوی با 315 صندلی به عنوان اولین سینمای استان فعالیت خود را آغاز کرد.

شهرستان ارومیه به عنوان مرکز استان 30 سال پس از این تاریخ صاحب سینما شد به طوری که سینما آزادی ارومیه در سال 1340 با نام تخت جمشید، سینما انقلاب در سال 1342 و سینما ایران ارومیه در سال 1344 به بهره‌برداری رسیدند.

بعدها نیز سینماهای فرهنگ و تربیت در ارومیه، قدس در اشنویه، وحدت در بوکان، فرهنگ در پیرانشهر، میهن و آسیا در خوی، قدس در سردشت، سعدی در سلماس، بهمن در شاهین دژ، قدس در ماکو، تربیت در مهاباد، انقلاب در میاندوآب و فرهنگ و ایران در نقده فعالیت خود را در مجموع با ظرفیتی بالای 11 هزار نفر صندلی (به ازای هر هزار نفر جمعیت چهار صندلی) آغاز کردند.

با فعالیت سینماها در سالهای گذشته نه تنها دست اندرکاران این صنعت مشکلی نداشتند بلکه سودهای کلان نیز نصیب این افراد می شد اما به دلیل عدم توجه به وضعیت سینماها و نیز نبود متولی خاص این صنعت در کشور روز به روز شاهد رکود سینماها در کشور شدیم و واگذاری آنها از دهه 70 به بعد به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی نیز دردی را دوا نکرد و متاسفانه این مرکز به رغم انجام فعالیتهای چشمگیر، به دلایل مختلف نتوانست به احیای سینماها به خصوص در آذربایجان غربی کمک شایانی کند و سینماهای استان یکی پس از دیگری به ورطه تعطیلی کشیده شدند.

رئیس حوزه هنری آذربایجان غربی در خصوص دلایل رکود صنعت سینما در استان به خبرنگار مهر گفت: از 18 ظرفیت سینمایی استان که نگهداری 13 مورد آنها به عهده حوزه هنری آذربایجان غربی است فقط سه سینما در مرکز استان فعال است.

تمام شهرستان‌های آذربایجان غربی فاقد سینما هستند

پناه نجف زاده با اشاره به وجود 10 سینمای تعطیل تحت پوشش حوزه هنری استان گفت: از 17 شهرستان آذربایجان غربی فقط مرکز استان دارای سینما است.

وی استهلاک ساختمان، فرسوده شدن سینما و تجهیزات، ورود سی‌دی و ماهواره به سبد فرهنگی خانواده‌ها را از اهم دلایل رکود صنعت سینما در استان عنوان کرد و بیان داشت: از 9 هزار صندلی سینمایی موجود در استان فقط دو هزار و 100 صندلی در استان فعال است.

نجف زاده  متوسط عمر سینماهای استان را بالای 40 سال اعلام و خاطرنشان کرد: در حال حاضر ساختار فیزیکی سینماهای استان جوابگوی نیاز مخاطب نیست و در این زمینه باید اقدامات اساسی برای بازسازی سینماها صورت بگیرد.

وی با بیان اینکه متاسفانه برخلاف تاکیدات مکرررهبرمعظم انقلاب به رفع مظلومیت ازچهره فرهنگ به جای توجه به وضعیت سینماهای استان شاهد تعطیلی سینماها هستیم، اظهارداشت: دلایل رکود و تعطیلی سینماها به تکرار در سالهای اخیر بیان شده ولی آنچه قابل تعمق است بی توجهی مسئولان حوزه فرهنگ به این امر است.

نجف‌زاده با بیان اینکه بعد از سفر ریاست جمهوری امیدواری خوبی در استان در زمینه فرهنگی ایجاد شده است، تصریح کرد: اعتبارات بازسازی سینماها انجام گرفته است و برای بازسازی 9 سینما در استان 140 میلیاردریال پیشنهاد شده و مقرر شده براساس پیش‌نویس اولیه در طول پنج سال این مبلغ تخصیص یابد که بعد از بررسی‌هایی که در استان انجام شده است در پنج سال آینده فقط 70 میلیارد ریال می‌توانیم جذب کنیم، هر چند این مبلغ پیش‌بینی اولیه است ولی در تخصیص بودجه تغییراتی رخ داده است.
رئیس حوزه هنری استان با بیان اینکه طبق قانون، شهرداری‌ها به عنوان یکی از اعضای موثر در بازسازی مکان‌های فرهنگی هستند، خاطرنشان کرد: در صورت اخذ مجوز از شهرداری سینماها با کاربر تجاری مورد استفاده قرار خواهند گرفت و در این صورت می‌توان از فضاهای موجود دوجانبه استفاده کرد.

سینماهای آذربایجان غربی به فرهنگی تجاری تغییر کاربری می یابند

وی اعلام کرد: نیاز است با تغییر کاربری سینماها به فرهنگی و تجاری و اخذ اعتبارات ملی از طریق استانداری گام موثری برای بازسازی سینماها برداشته شود که در صورت تغییر کاربری امکان سنجی لازم در مورد ترکیب فرهنگی و تجاری انجام می‌شود که در صورت موفقیت این امر در مرکز استان این شیوه را در شهرستان‌ها آذربایجان غربی نیز پیاده می‌کنیم.

نجف‌زاده در ادامه اظهار امیدواری کرد با همکاری استانداری آذربایجان غربی، معاون فرهنگی استاندار و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی این مسئله جدی گرفته شود و مشکل عدم خودگردانی سینماها، زیان‌دهی و عدم ایفای نقش در جوابگویی به نیاز فرهنگی مخاطبان استان رفع شود.

وی افزود: در دو سال گذشته رایزنی و مکاتبات گسشترده با نهاد و سازمان‌هایی که با موضوع مرتبط هستند صورت گرفت و در ابتدا سعی شد جایگاه و حساسیت آن تعیین و توجه آنها به کارکرد سینما که فاخرترین ابراز هنری عرصه ما است جلب شود که در این زمینه توفیقاتی داشتیم و با رکن اصلی تصمیم ‌گیری استان جلسات متعددی برقرار کرده‌ایم و آنچه در این میان روشن است اهتمام تمام مسئولان برای رفع این مشکل می‌باشد.

وی با بیان اینکه در برخی استان‌های کشور دو تا سه سینما در حال بازسازی است، گفت: این امر سبب استقبال تماشاگران از صنعت سینما در استانهای دیگر شده است و در آذربایجان غربی نیز درتلاش برای بازسازی سینماها هستیم.

تغییر کاربری سینمای تحت پوشش جمعیت هلال احمر آذربایجان غربی غیر قانونی است

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی نیز در خصوص وضعیت سینماهای استان به خبرنگار مهر گفت: هم اکنون وضعیت صنعت سینما و هنر هفتم در استان رضایت بخش نیست چرا که از 19 سینمای استان تنها چهار سینما با استقبال بسیار کم تماشاگران فعال است.

حجت الاسلام محمد باقر کریمی ادامه داد: در این میان متاسفانه یکی از سینماهای استان که تحت پوشش جمعیت هلال احمر استان است از سالهای گذشته تغییر کاربری داده و هم اکنون به عنوان نمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد که این امر خلاف قانون بوده و باید با عوامل این اقدام برخورد شود.

وی کفیفیت پایین فیلم، گرانی بلیط، ساختار فرسوده سینماها، دسترسی راحت مردم به فیلم از طریق کپی رایت، عدم پخش همزمان فیلم های مناسب و خوب در تهران و مراکز استانها را از اهم دلایل رکود سینماها عنوان کرد و بیان داشت: این اداره کل در صورت حمایت معاونت سینمایی وزارت ارشاد و حوزه هنری کشور آمادگی لازم برای اختصاص بخشی از اعتبارات مورد نیاز بازسازی سینماهای استان را دارد.

امروز نه تنها در آذربایجان غربی بلکه در کشور شاهد یک قهر گسترده اجتماعی با سینما هستیم و شاید جای خالی سینما را در شهرهای بزرگ بتوان با اینترنت و سایر فعالیت های فرهنگی پر کرد اما با توجه به کمبود امکانات در شهرستانها به خصوص شهرهای مرزی با تعطیلی سینماها و عدم وجود هر گونه مکان فرهنگی برای نسل جوان چگونه می توان انتظار کاهش آسیب های اجتماعی را داشت و چگونه می توان از جوانان انتظار استفاده بهینه از وقت و زمان فراغت را داشت؟

.........................................

گزارش : سکینه اسمی