تخشید حمایت نمی‌کرد "جراحت" ساخته نمی‌شد

به گزارش خبرنگار مهر، در این بخش از جلسه نقد و بررسی مجموعه "جراحت" محمدمهدی عسگرپور درباره انتخاب بازیگران و هدایت آنها در این مجموعه صحبت کرد.

* خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و هنر: یکی از امتیازهای مجموعه "جراحت" بازیها است. در مورد بعضی بازیگران تصور تازه‌ای با "جراحت" پیدا می‌کنیم. امین تارخ یکی از بهترین بازیهایش را دارد و آتنه فقیه نصیری و رامین راستاد انتخابهای خاصی هستند، هر دو را در نقشهایی تازه و با بازی متفاوت می‌بینیم. به ویژه خانم فقیه نصیری که کاملا تصویر تازه‌ای از خود نشانمان می‌دهد.

- محمدمهدی عسگرپور: خانم فقیه نصیری از اولین بازیگرانی بود که برای "جراحت" قرارداد بست و از اولین گزینه‌ها برای این نقش بود، من همیشه بازیهای خانم فقیه نصیری را دوست داشته‌ام. جدا از اعتبار و سوابق حرفه‌ای این بازیگر، ارتباطی که او با این نقش برقرار کرد یکی از مهمترین اتفاقهایی بود که افتاد تا او در این نقش قابل باور باشد.

در ظرفی که نقش برای بازیگر به وجود می‌آورد خانم فقیه نصیری با همه توانش آمد، توانی که زیاد است و پیش از این دیده نشده است، شاید این بار حال شخصی او کمک کرده با این نقش ارتباط برقرار کند، شاید دلایل دیگری بود که خانم فقیه نصیری با این نقش به سرعت هماهنگ شد. او هر روز با آمادگی کامل سر صحنه می‌آمد و معلوم بود که به هر پلان فکر کرده است.

من در کار با بازیگر در عین حال که وارد اجزا می‌شوم سعی می‌کنم بازیگر را در نقش‌آفرینی و در کل مجموعه سهیم کنم. یک شرکت سهامی با بازیگر باز می‌کنم تا بازیگر سود و نفعش را در این ماجرا پیدا کند. همه سهم خودمان را وسط می‌گذاریم اگر این ظرفیت ایجاد شود بازیگری که کار برجسته نکرده یا دیده نشده دیده می‌شود.

شیوه من با شیوه‌ای که بعضی دارند و می‌گویند هر کاری بلدید بکنید تفاوت دارد. این نوع کارگردانی نه در شان من است نه بازیگرم و نه آن را بلدم . من می‌گویم ظرف را برای هم ایجاد کنیم تا توانایی‌هایمان دیده شود. در بعضی سریعتر، زودتر و برای بعضی این اتفاق اصلا در این مجموعه نیفتاد. من بعضی از بازیها را دوست نداشتم اما با وجود تلاشی که کردم اتفاقی که باید نیفتاد.

*ایده گنجاندن بخشهای بعدی در انتهای هر بخش چطور شکل گرفت؟ نگران نبودید تعلیق مجموعه کمرنگ شود؟

- عسگرپور: ایده‌هایی که درباره تیتراژ داشتیم در تبادل نظر میان من، دستیار اولم، حمید نعمت الله و آقای شفیعی شکل گرفت. ایده خلاصه آنچه خواهید دید را آقای موحدیان داشت. او گفت آنقدر دستمان پر است و داستان تعلیق دارد که می‌توانیم بخشهایی را معرفی کنیم و مطمئن باشیم بیننده چیزی را از دست نمی‌دهد. ما حتی در بعضی بخشها گره را باز می‌کردیم چون این مهم نبود، مهم نتیجه این گره و چگونگی باز شدنش بود. ترسی از نگه داشتن اطلاعات نداشتیم. فیلمنامه این امتیاز را داشت و  اتفاقهایی در آن وجود داشت که می‌شد چند قسمت از آنها استفاده کرد. تدوینگر هم این ویژگی فیلمنامه را تشخیص داد و ایده آنچه خواهید دید را از آن گرفت.

* شما تصویر تازه‌ای از مذهب در این مجموعه نشان می‌دهید، تصویری که کلیشه‌ای نیست و اگرچه ظواهر در آن کمرنگ است اما به روح دین نزدیک است.

- سعید نعمت‌الله: من با این موضوع که چون ماه رمضان است و مجموعه در این ماه پخش می‌شود افطار و سحری را نشان بدهیم، مخالفم. به نظرم نمونه موفق یک کار مذهبی "قدمگاه" است. آقای عسگرپور در این فیلم المانهای مذهبی را از قصه حذف کرده و به روح دین نزدیک شده است.

در "جراحت" سکانسهای نماز خواندن مامان لطیفه را داشتیم که حذف کردیم چون احساس کردیم ممکن است شعاری به نظر برسد. نماز احساس آرامش به مخاطب می‌دهد اما نخواستیم ظواهر را نشان بدهیم . من اگر در "جراحت" و "زیرهشت" چیزی از مذهب می‌گویم به آن اعتقاد دارم و اگر این شعاری به نظر می‌رسد چیزی از تلویزیون یا کارگردان به من تحمیل نشده است. برداشت من درباره دین این است. در "جراحت" همه چیز مثل آبمیوه طبیعی است، دوربین، دکوپاژ و همه چیز وقف قصه است  و من خودخواهانه فقط به فیلمنامه فکر می‌کردم.

* فیلمنامه‌هایی که شما می‌نویسید ادبیات خاصی دارد، دیالوگها معمولا شبیه است. قرار است محتوا و کیفیت متنهایی که می‌نویسید مشابه باشد؟

- نعمت‌الله: دیالوگ را فیلمنامه تعیین می‌کند، من کاری را انجام می‌دهم که بلدم و پایم را از گلیمم فراتر نمی‌برم. چیزی که از مذهب و روابط آدمها می‌شناسم، بیان می‌کنم. زمانی که موضوعهای دیگر را بشناسم و تسلط بر آن پیدا کنم درباره آنها می‌نویسم.

*یکی از امتیازهای"جراحت" پایان‌بندی آن است که نتیجه‌گیری درباره فرجام شخصیتها و قصه را به مخاطب واگذار می‌کند.

- عسگرپور: همان طور که گفتم گاهی شما از متنی خوشتان می‌آید اما نمی‌توانید این احساس را آنالیز کنید، اما اگر بحث درباره جزئیات شود بهتر می‌توانید درباره‌اش صحبت کنید. یکی از عادتهایی که مجموعه‌های تلویزیونی در مخاطب به وجود آورده این است که لقمه آماده به مخاطب می‌دهند.

تلویزیون بیننده را تنبل کرده گاهی زمان پخش مجموعه نزدیکانم با من تماس می‌گرفتند و می‌گفتند پایان قصه را بگو. بیننده ایرانی عادت کرده با خیال راحت مجموعه را ببیند و تعلیق او را آزار ندهد. در "جراحت" پایان بندی باز نیست، لقمه را نداده‌ایم به بیننده. او را در  کار مشارکت می‌دهیم و می‌خواهیم با مجموعه تعامل داشته باشد و درباره قصه تامل کند.

*اگر حرفی باقی مانده بفرمائید.

- نعمت‌الله: تعارف نمی‌کنم اما ساخت "جراحت" مدیون سه نفر است. محمدرضا شفیعی تهیه‌کننده‌ای که بی‌دخالت، ممیزی و بی‌غرض در کنارمان بود و بخش هنری را واگذار کرده بود. متانت و مدیریت محمدمهدی عسگرپور در تولید این پروژه نقش داشت.

خداوند المانهایی خلق می‌کند که نشانه حضور او است، آقای عسگرپور یکی از این نشانه‌ها است و حضورش به مجموعه و کار من وجهه داد. آقای تخشید مدیر گروه فیلم و سریال شبکه سه یکی از حامیان این پروژه بود، این فیلمنامه در شورا رد شده بود و جسارت و حمایت آقای تخشید باعث شد "جراحت" به ثمر بنشیند.

- شفیعی: ما زمانی که در تلویزیون فیلم یا مجموعه می‌سازیم برای مردم و نه برای قشر خاص یا جشنوارها کار می‌کنیم، به دنبال کاری هستیم که عمومیت دارد. انتخابهایی که می‌شود به گونه‌ای است که برای عموم مناسب باشد و خواص را هم جذب کند.

در "جراحت" به موضوع خانواده و اختلاف میان اعضای یک خانواده توجه می‌شود در قرآن دو قصه درباره دو اختلاف خانوادگی داریم که ماجرای هابیل، قابیل و یوسف را مطرح می‌کند، اختلاف خانوادگی اوج اختلافهای بشری و موضوعی همیشگی است. مخاطب خوشبختانه با "جراحت" ارتباط برقرار کرد و متوجه شد طرح مناسب ماه رمضان است و تلخی آن در جهت آموزش است.

- اکبری مبارکه: تشکر می‌کنم از خانم لیلا رنگزان که برای نقش ناصر من را به آقای عسگرپور معرفی کرد و این فرصت را به من داد تا در یک سریال خوب بازی کنم.

- عسگرپور: بهترین هدیه‌ای که خدا به من داد فرصت کارگردانی "جراحت" بود.