کنگره‌ بزرگداشت آخوند خراسانی در قم برگزار میشود

به گزارش خبرنگار مهر در قم، دبیرخانه کنگره بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی در فراخوانی اعلام کرد: بیتردید شناخت شخصیت و اندیشههای آن فقیه اصولی که علاوه بر تربیت شاگردان تأثیرگذار، آثار ماندگاری را به یادگار گذارده و در هدایت و حمایت جنبشهای اصلاحی و ضد استعماری عصر خویش در جهان اسلام و به ویژه نهضت مشروطیت ایران، نقش تعیین کنندهای را عهدهدار بوده است؛ برای عصر و نسل کنونی خصوصاً طلاب و فضلای روحانی، میتواند اسوهای قابل پیروی قرار گیرد، از این رو از همه پژوهشگران و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی تقاضا میشود که با ارائه مقالات پرمایه خویش در یکی از موضوعات فراخوان، بر غنای علمی کنگره یاد شده بیفزایند و دین خویش را نسبت به آن مجتهد مجدد مجاهد ادا نمایند.

محورهای فراخوان مقالات در هشت بخش مختلف اعلام شده و علاقهمندان تا اول اسفندماه سال جاری فرصت دارند مقالات خود را به نشانی نشانی: قم، میدان شهدا، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ساختمان شماره 2، دبیرخانه کنفرانسهای بین المللی ارسال کنند.

در بخش زندگی و شخصیت آخوند خراسانی موضوعاتی از قبیل زندگی و شخصیت علمی و عملی آخوند خراسانی، شاگردان برجسته و تأثیرگذار بر آخوند خراسانی، آخوند در نگاه استادان و شاگردان و صاحب‌نظران و تأثیر استادان آخوند بر وی و همچنین در بخش عصر آخوند و اوضاع تاریخی آن، موضوعاتی شامل تأثیر تحولات تاریخی بر رویکردهای فکری آخوند خراسانی، وضعیت و موقعیت حوزه علمیه نجف در عصر آخوند خراسانی، مناسبات فکری و علمی حوزه‌های علمیه عراق با حوزه‌های ایران در عصر آخوند خراسانی، نقش آخوند خراسانی در توسعه و ارتقای علمی، فرهنگی و سیاسی حوزه‌های علمیه و نقش علمای نجف به رهبری آخوند خراسانی در هدایت و حمایت جریان مذهبی نهضت مشروطیت ایران فراخوان شده است.

لازم به ذکر است مقایسه تفکر اصولی آخوند با اندیشمندان اصولی دیگر از میرزای قمی تا شیخ انصاری، تأثیر اندیشه‌های اصولی و فقهی آخوند خراسانی بر علمای معاصر و بعد از وی، نقش آخوند خراسانی در تنقیح و توسعه علم اصول، نو‌آوریهای فقهی و اصولی آخوند خراسانی، جایگاه اعتباریات و حقیقیات در مباحث اصولی آخوند خراسانی، روش اجتهادی آخوند خراسانی و تبیین شیوه‌های استنباطی وی و جایگاه و نقش آخوند در تحول تاریخ تحول اصول فقه شیعه از جمله موضوعات این کنگره در بخش اندیشههای فقهی و اصولی آخوند خراسانی است.

در بخش اندیشههای فلسفی و کلامی موضوعاتی از قبیل رویکرد آخوند خراسانی به مباحث فلسفی و کلامی در علم اصول، تأثیر اندیشههای کلامی آخوند خراسانی بر علمای معاصر و بعد از وی و همچنین در بخش اندیشههای قرآنی نیز موضوعاتی شامل جایگاه قرآن در آثار آخوند خراسانی و مستندات قرآنی در آثار و آرای وی اعلام شده است.

کنگره‌ بزرگداشت آخوند خراسانی همچنین در بخش اندیشههای سیاسی و اجتماعی این عالم بزرگوار، موضوعاتی از قبیل تفاوت اندیشههای علمای نجف به ویژه آخوند خراسانی با دیگر علمای تأثیرگذار در نهضت مشروطیت با تأکید بر مبانی آنها، تأثیر اندیشههای سیاسی و اجتماعی آخوند خراسانی بر علمای معاصر و بعد از وی، نقش آخوند خراسانی در حمایت و هدایت نهضت‌های اسلامی، نقش علمی و عملی آخوند خراسانی در تداوم اندیشه اتحاد اسلامی، تحلیل اندیشه‌های آخوند خراسانی و علمای مشروطه‌خواه از مشروطیت ایران و مبانی فقهی و اصولی اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی آخوند خراسانی را اعلام کرده است.

همچنین دو موضوع شخصیت اخلاقی آخوند خراسانی و اندیشههای اخلاقی آخوند با تأکید بر آثار مکتوب و گزارشات تاریخی نیز در بخش اندیشههای اخلاقی آخوند خراسانی فراخوان شد و در بخش نقد ادبی نیز موضوعاتی شامل بررسی نثر عربی و ادبیات علمی آخوند خراسانی با استناد به آثار مکتوب وی، نثر فارسی آخوند خراسانی با تأکید بر مکتوبات فارسی وی و آخوند خراسانی در آثار ادیبان و سخن سرایان فارسی و عربی اعلام شده است.

رحلت مشکوک قبل از جهاد علیه روسها

ملا محمدکاظم فرزند ملا حسن معروف به آخوند خراسانی صاحب کفایه یکی از بزرگترین آیات و مدرسین حوزه نجف در قرن اخیر بود. آخوند خراسانی آیتی کامل، حجتی باهر، استادی ماهر، دانشمندی اصولی، مجتهدی خاضع و فقیهی کم نظیر در جهان تشیع بود.

ایشان در سال 1255 در مشهد مقدس در بیت دانش به جهان دیده گشود و مقدمات دروس علمی و سطوح فقه و اصول را در ایران به پایان برد و در سال 1278 در نجف اشرف وارد حوزه درس علامه شیخ مرتضی انصاری شد. بعد از فوت شیخ استاد، مجتهدی در کرسی درس میرزای بزرگ بود و از درس مرحوم شوشتری و مدرسین بزرگ درس اخلاق نیز غافل نبود.

مرحوم آخوند در زمان حیات میرزا یکی از بهترین اساتید حوزه عراق در نجف اشرف بود و بعد از مهاجرت میرزا از نجف در سامرا متجاوز از چهل سال، کرسی درس فضلا، علما و مراجع ما در دست با کفایت، صاحب کفایه بود و هزاران عالم فاضل و مجتهد کامل به جهان تشیع و اسلام تحویل داد که اکثر مراجع و مجتهدین بعدی ما از قبیل آیات عظام شیخ عبدالکریم حائری، میرزا حسین نائینی، آقا ضیاء عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، سید محمدتقی خوانساری، سید احمد خوانساری، سید جمالالدین گلپایگانی، سید حسین بروجردی، سید صدرالدین صدر، سید محمود شاهرودی، آقا بزرگ تهرانی، سید محسن حکیم، سید محمد حجت کوه کمرهای، حائری قمی، سید یونس اردبیلی، سید حسن مدرس، سید شرفالدین لبنانی، سید محسن عاملی، سید حسین طباطبایی قمی، فیض قمی، کبیر قمی، غروی اصفهانی، میرزا جواد ملکی، قاضی طباطبایی، مرحوم کمپانی، مرحوم شهرستانی، مرحوم محلاتی، آقا محسن عراقی و هزاران نفر دیگر که بیشتر آنها اساتید آیات و مراجع فعلی جهان تشیع میباشند، از شاگردان معظم له بودند.

مرحوم آخوند خراسانی یکی از بزرگترین ارکان علم اصول بود و کار تحصیلی سی ساله علما را به وسیله اثر ارزنده خویش «کفایة الاصول» به سه سال تبدیل نمود. این کتاب مانند رسائل و مکاسب در ردیف کتب درسی علمای اعلام است و چندین بار تجدید چاپ شده و شرح و حواشی مختلفی بدان مرقوم داشتهاند که شرح حاشیه مشکینی از دیگر حواشی مزیت دارد.

یکی از اثرات وجودی این استاد بنا و تأسیس مدارس متعددی است در نجف اشرف که هم اکنون برجاست و در آینده به خواست خدا از آنها بهتر استفاده خواهد شد. استاد خراسانی دانشمندی متین و باوقار و مدرسی با اقتدار، معلمی دلجو و خوش اخلاق و در عین حال مجاهدی بیقرار بود. در جنگ بین الملل اول که ایران تحت نفوذ استعمارگران (روس و انگلیس) درآمده بود و پایه حکومت نوکران استعمار نیز سست شد ضمن تلگرافی به دولت روس و انگلیس اعتراضی شدید به تهاجم آنان در ایران نمود و پس از تذکرات لازم ناگزیر حکم جهاد داد و با توافق و همیاری علمای اعلام و آیات عظام با حضور شیعیان عراق برنامهای تنظیم کردند که به اتفاق کلیه جانباران از شهرهای مختلف عراق پس از زیارت عتبات در شب چهارشنبه 21 ذیحجه در مسجد سهله همگان مجهز و آماده حضور یابند و پس از گرفتن نیرو به وسیله دعا و نیایش صبح زود در معیت جناب آخوند و آیات و اعلام با تصمیمی جدی و قاطع به کمک برادران ایرانی عازم شد.

سرانجام در حالی که برای جهاد بر ضد روسها قصد هجرت به ایران را داشت در سحرگاه سه شنبه ۲۰ ذیحجه ۱۳۲۹ قمری به طور مشکوکی رحلت کرد. مقبره ایشان در حرم حضرت علی(ع) قرار دارد.