حضرت معصومه(س)؛ شفیعه روز جزا

اول ذیقعده سالروز ولادت حضرت معصومه (س) است، بانوی بزرگواری که عصمت مادر خود حضرت زهرا (س) در او تجلی یافت. وی بانویی بهشتی، غرق در عبادت و نیایش، پیراسته از زشتیها و شبنم معطر آفرینش است . 

این بانوی بزرگوار از همان آغاز در محیطی پرورش یافت که همه اعضای خانواده به فضایل اخلاقی آراسته بودند. عبادت و زهد، پارسایی و تقوا، راستگویی، بردباری، استقامت در برابر ناملایمات، بخشندگی و پاکدامنی و نیز یاد خدا، از صفات برجسته این خاندان پاک سیرت است.

پس از آنکه پدر بزرگوار آن بانوی گرامی به شهادت رسید، حضرت رضا (ع) عهده دار امر تعلیم و تربیت خواهران و برادران خود شد و البته توجه و تأمین امور مختلف زندگی نیز بر عهده آن حضرت بود.

در اثر توجهات زیاد امام رضا هر یک از فرزندان امام کاظم (ع) به مقامی والا دست یافتند .از اسامی ، القاب و توصیفهایی که در مورد حضرت معصومه شده این حقیقت روشن است که بعد از امام رضا، حضرت معصومه والاترین مقام را در میان فرزندان امام کاظم داشته است .

جایگاه علمی حضرت معصومه

نقل معروف است که روزی جمعی از شیعیان به قصد دیدار حضرت موسی بن جعفر و پرسیدن پرسش هایی از ایشان به مدینه منوره مشرف شدند. چون امام کاظم (ع) در مسافرت بود پرسش های خود را به حضرت معصومه (س) که در آن هنگام کودکی خردسال بود تحویل دادند تا بعد پاسخ آنها را دریافت کنند.

فردای آن روز برای بار دیگر به منزل امام رفتند ولی هنوز ایشان از سفر برنگشته بود. پس به ناچار پرسش های خود را طلب کردند تا در مسافرت بعدی به خدمت امام برسند، غافل از اینکه حضرت معصومه (س) جواب پرسش ها را نگاشته است.

وقتی پاسخ ها را دیدند بسیار خوشحال شدند و پس از سپاسگزاری فراوان شهر مدینه را ترک گفتند. از قضای روزگار در بین راه با امام موسی بن جعفر (ع) مواجه شده، ماجرای خویش را باز گفتند. وقتی امام پاسخ پرسش ها را مطالعه کردند، سه بار فرمود: پدرش فدایش.

القاب حضرت معصومه

طاهره (پاکیزه)، حمیده (ستوده)؛ رشیده (حد یافته)؛ تقیه (پرهیزگار)؛ رضیه (خشنود از خدا)؛ مرضیه (مورد رضایت خدا)؛ سیده صدیقه (بانوی بسیار راستگو)؛ سیده رضیه مرضیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)؛ سیدة نساء العالمین (سرور زنان عالم). همچنین محدثه و عابده از صفات و القابی است که برای حضرت معصومه (س) عنوان شده است.

فضیلت بی نظیر

شیخ محمد تقی تستری، در قاموس الرجال، حضرت معصومه را به عنوان بانوی اسوه معرفی کرد و فضیلت وی را در میان دختران و پسران حضرت موسی بن جعفر (ع)، بعد از امام رضا بی نظیر دانسته است.

وی در این زمینه چنین می نویسند: «در میان فرزندان امام کاظم با همه کثرتشان، بعد از امام رضا کسی هم شأن حضرت معصومه نیست».

بی تردید این اظهار نظرها و نگرش به شخصیت فاطمه دختر موسی بن جعفر (ع) بر برداشت هایی استوار است که از متن و روایات وارده از ائمه اطهار (ع) به دست آمده است.

همچنین سید عالم شهید مرحوم قاضى نورالله شوشترى نقل کرموده است که حضرت امام جعفر صادق (ع) فرمودند: "آگاه باشید که براى خدا حرمى است و آن مکه است و براى رسول خدا حرمى است و آن مدینه است. آگاه باشید که براى امیرالمؤمنین حرمى است و آن کوفه است. آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان من، بعد از من، قم است. آگاه باشید که قم کوفه کوچکى است. آگاه باشید که براى‏بهشت هشت ‏در است که سه‏تاى آن به‏سوى‏قم مفتوح‏ مى‏باشد."

بعد فرمودند: در سرزمین قم، زنى از فرزندان من که نام او فاطمه و دختر موسى بن جعفر است از دنیا خواهد رفت و شیعیان من همگى به برکت شفاعت او داخل بهشت خواند گردید.

هجرت

در سال 200 هجرى قمرى بواسطه اصرار و تهدید مأمون عباسى سفر حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون اینکه کسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهى خراسان شدند.

یکسال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه (س) به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه جمعی از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلى مورد استقبال مردم واقع مى شد.

اینجا بود که آن حضرت نیز چون عمه بزرگوار خود حضرت زینب(س)، پیام مظلومیت و غربت برادر گرامی را به مردم مؤمن و مسلمان مى رساند و مخالفت خود و اهل بیت را با حکومت حیله گر بنى عباس اظهار مى کرد.

بدین جهت تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید عده اى از مخالفان اهل بیت که از پشتیبانى مأموران حکومت برخوردار بودند، سر راه آنها را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتى بنابر نقلى حضرت(س) معصومه را نیز مسموم کردند.

آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگى کرد و سرانجام در روز دهم ربیع الثانى سال 201 هجرى، پیش از آن که به دیدار برادر موفق شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فروبست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند .

مردم قم با تجلیل بسیار پیکر پاک آن حضرت را به سوى محل فعلى که در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشیع کردند.