به گزارش خبرنگار مهر، استفاده از کتابهای کمک درسی طی سالهای اخیر به عنوان یکی از مواد اصلی آموزش بین دانش آموزان در مدارس اپیدمی شده است. کتابهایی که اکثرا بر پایه حافظه محوری و راحت طلبی تدوین شده و یادگیری عمقی و مفهومی در آن جایگاهی ندارد. کتابهایی که به اذعان اکثر کارشناسان، نه تنها به یادگیری مطالب درسی کمک چندانی نمی کند بلکه در دراز مدت ضربه های سنگینی بر پیکره نظام آموزشی وارد می کند.
سکانس اول؛ تبلیغات تلویزیونی
بین سریال آگهی های تلویزیونی پخش می شود و یک موسسه آموزشی کتابهای کمک درسی خود را برای کتاب حسابان سال سوم که به تازگی تالیف شده و ریاضی پایه اول تبلیغ می کند. این آگهی از چند شبکه تلویزیونی پخش می شود و صدای پرهیجان گوینده مخاطب را به سمت خود جذب می کند.
اما تبلیغ کتابهای کمک آموزشی به دوره متوسطه و پیش دانشگاهی ختم نشده و آگهی دیگری برای کتابهای کمک آموزشی دوره ابتدایی و راهنمایی پخش می شود. کتابهای حل مسئله، گام به گام، کتابهای آزمون ورودی مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان و.....
سکانس دوم؛ تبلیغ در مدارس
زنگ مدرسه به صدا در می آید، کنار در مدرسه تراکتهای رنگارنگ بین دانش آموزان و بعضی از اولیا پخش می شود، خانمی آخرین کتابهای آموزشی موسسه خود را در دروس مختلف به معلمان تقدیم می کند و از آنها می خواهد فرم نظر سنجی و همکاری با موسسه را پر کنند.
سکانس سوم؛ کلاس درس
معلم اسم یک کتاب کمک آموزشی را روی تخته می نویسد و به دانش آموزان تاکید می کند که همه این کتاب را بخرند و فصل اول آن را حل کنند. بعد هم تاکید می کند که هرکس جلسه بعد کتاب را همراه خود نیاورد یک نمره منفی می گیرد. دانش آموزان هم اسم کتابهای کمک آموزشی را که معلمانشان می گویند یادداشت می کنند تا در اولین فرصت آنها را بخرند.
سکانس چهارم، خانه
" 10 هزار تومان پول می خواهم برای کتاب کمک درسی فیزیک و زیست، 15 هزار تومان هم می خواهم برای خرید تست درسهای عمومی ام، فعلا همین قدر بقیه اش را هم با دوستانم از کتابخانه می گیریم."
سکانس پنجم؛ خیابان انقلاب
بیلبوردهای تبلیغاتی روی دیوار دانشگاه تهران پر است از تبلیغات کتابهای آموزشی یک انتشارات معروف و دادزنهای جلوی کتابفروشی هایی که کتابهای جدید را مثل یک نوار ضبط شده معرفی و رهگذران را به بازدید از کتابها دعوت می کنند.
کتابفروشی بزرگی است، فروشندگان خانم با لباسهای متحدالشکل پشت مانیتورها نشسته اند و با خوشرویی درباره مزیت کتابهایی که متقاضیان انتخاب کرده اند صحبت می کنند، پسر جوان امسال کنکور دارد و برای خرید کتابهای تست و کمک آموزشی سری به خیابان انقلاب زده و تا به الان 60 هزار تومان کتاب خریده است. می گوید که " خواندن کتابهای درسی برای کنکور کفایت نمی کند، حتما باید در کنار مطالعه آنها تستهای مختلف را هم خرید و زد."
"خیلی راحت کتابهایی را که می خواستم اینجا پیدا کردم، چون همه کتابفروشیها بدون استثنا کتابهای کمک آموزشی درسی را می فروشند، انگار فروش خوبی دارد و سود زیادی عایدشان می کند."
فروشنده مغازه هم بدون هیچ مقاومتی این موضوع را تائید می کند و می گوید: " کتابهای کمک آموزشی درسی مدارس در هر پایه ای که باشد فروش خوبی دارد و کمبود فروش کتابهای دیگرمان را جبران می کند. خب چرا نفروشیم و ضرر کنیم؟"
قیمت کتابها بسته به موسسه انتشاراتی آن، نوع کاغذ، طرح روی جلدها متفاوت است اما کمتر از سه هزار تومان نیستند. کتابهای دوره دبستان تا هفت هزار تومان و راهنمایی تا 10 هزار تومان و دبیرستان و پیش دانشگاهی تا سقف 15 هزار تومان در بازار فروخته می شود.
سکانس ششم؛ فروش کتابهای کمک درسی تجارتی پرسود
دانش آموزان دوره ابتدایی و راهنمایی طبق تاکید معلم و تحت تاثیر تبلیغات صدا و سیما و سایر رسانه ها، کتابهای کمک آموزشی را خریداری می کنند، برخی از آنها هم برای شرکت در آزمون مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان کتابهای کمک آموزشی مربوط به این آزمونها را خریداری می کنند.
دانش آموزان دبیرستانی و پیش دانشگاهی هم که بنا به یک عادت مرسوم چند ساله به صورت خودجوش و خودکار حتما در طول سال چندین کتاب تست و کمک آموزشی می خرند. تمام اینها بدین معنا است که فروش کتابهای کمک آموزشی اگر پرسودتر از فروش کتابهای درسی نباشد کمتر از آن نیست.
معاون وزیر: معلمان راحت طلب شده اند
ابراهیم سحرخیز معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش درباره اپیدمی روز افزون استفاده از کتابهای کمک آموزشی در مدارس گفت: واقعیت این است که ما با پیشنهاد این کتابها به دانش آموزان موافق نیستیم چرا که اغلب آنها کنکور و آزمون محورند و کتابهای درسی اصلی را زایل می کنند.
سحرخیز با بیان اینکه کتابهای کمک آموزشی موجود در بازار فاقد خلاقیت محوری و سئوال محوری و عمق کافی هستند، گفت: این کتابها ذهن دانش آموزان را معطوف به چند سئوال چهارگزینه ای می کند و ناخودآگاه به دانش آموز القا می کند که یک بخش از کتاب درسی مهمتر از بخشهای دیگر است و بدین ترتیب آموزش سایر بخشهای دیگر را بی کیفیت و کم اهمیت جلوه می دهد.
معاون آموزش متوسطه با انتقاد از اینکه برخی از معلمان تحت تاثیر جو غالب رسانه ها و تبلیغات این کتابها قرار گرفته اند، گفت: عده ای از معلمان باورشان شده که این کتابها معجزه می کنند و در ابتدای سال به دانش آموزان پیشنهاد می کنند در حالی که این کاملا غلط است و ما بارها در کلاسهای ضمن خدمت خود این مسئله را متذکر شده ایم.
وی ادامه داد: از سویی برخی از معلمان راحت طلب شده اند، در گذشته معلم باید در پایان درس، خودش چند سئوالی را طراحی می کرد و به دانش آموزان می داد تا حل کنند اما حالا بدون هیچ سختی و تلاشی در ابتدای سال یکی از این کتابهای کمک آموزشی را معرفی می کنند و بعد از هر درس می گویند چه صفحاتی حل شود.
سحرخیز با بیان اینکه تیراژ کتابهای کمک آموزشی با سایر کتابهای موجود در کشور قابل مقایسه نیست، گفت: اگر وزارت ارشاد جدولی از فروش کتابهای کمک آموزشی درسی مدارس و فروش سایر کتابهای دیگر را منتشر کند مشخص می شود که عده زیادی از فروش این کتابها سود کلان می برند.
دستهایی مانع از برخورد با بازار کاذب این کتابها می شود
معاون آموزش متوسطه در پاسخ به این سئوال که چرا آموزش و پرورش مانع از بازار سود جویی ناشران این کتابها نمی شود گفت: متاسفانه دستهای متعددی در این بازار هست که مانع از برخورد با این ناشران می شود و از سویی آموزش و پرورش به تنهایی نمی تواند با آنها مقابله کند، این ناشران هم اکنون به راحتی در صدا و سیما و سایر رسانه ها و در بلیبوردهای تبلیغی در سطح شهر تبلیغ می کنند، بنابراین برخورد با این ناشران نیاز به توافق جمعی سایر دستگاههای متولی دارد.
وی با اشاره به بحث کنکور سراسری و تاثیر آن در تولید روز افزون این کتابها گفت: پیش بینی ما این است که با حذف کنکور بازار فروش این کتابها از رونق بیفتد اما قطعا آنها بیکار نمی مانند و به سالهای پایین تر تحصیلی ورود پیدا می کنند کما اینکه هم اکنون هم این اتفاق افتاده و این ناشران به تولید کتابهای تست زنی برای مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان و...ورود پیدا کرده اند.
سحرخیز ادامه داد: برنامه ریزی کرده ایم که میزان پژوهش و سئوالات تشریحی و عمقی را بالا ببریم و نمرات آن را در امتحانات افزایش دهیم و بدین وسیله تا حدی جلوی بازار کاذب این کتابها را بگیریم.
--------------------------
فهیمه سادات طباطبایی
نظر شما