برگزاری درست همایش فلسفه نقش مؤثری در گسترش گفتگوی فلسفی دارد

دکتر نجفقلی حبیبی در گفتگو با خبرنگارمهر در مورد شرایط و پیش فرضهای یک گفتگو جدی فلسفی گفت: یک گفتگو و بحث فلسفی اصولاً جدی است چون بحث فلسفی بحث استدلالی و عقلی و منطقی است. فیلسوفان می‏خواهند ببینند که در هر موضوعی دلایل کدام طرف قویتر است و از گفتگو به یک حقیقتی که دنبال آن هستند برسند.

وی افزود: شرایط یک گفتگوی فلسفی این است که طرفین طالب کشف حقیقت باشند نه اینکه باهم به جدال بپردازند و یا اینکه همدیگر را محکوم کنند. هرکسی هم روش استدلال خاص خودش را دارد.هرکدام که از حرف دیگری جرقه‏هایی از حقیقت را دریافت کند باید آن را بپذیرد. کشف حقیقت باید هدف گفتگوی فلسفی باشد. نحوه بیان نیز بایدبه شیوه بیان برهانی باشد و نمی‌توان از بیانهای خطابی و به‌ویژه بیانهای جدلی که خیلی خطرناک هستند و برای محکوم کردن طرف مقابل و نه کشف حقیقت بکار می‎روند استفاده کنند.

این استاد بازنشسته فلسفه و معارف اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه تهران تفاوت یک گفتگوی فلسفی با گفتگوهایی را که در سایر عرصه‏ها رخ می‎دهد اینچنین توصیف کرد: اول اینکه گفتگوی فلسفی موضوعش یک موضوع و بحث فلسفی است. ممکن است گفتگوهای دیگر موضوعشان فلسفی نباشد، اخلاق، سیاست، اقتصاد، تربیت و خیلی چیزهای دیگر باشد. غیر از این مسئله آن روش بحث است گه در گفتگوی فلسفی مقدماتی که طرفین برای اثبات سخنانشان می‏آورند بایستی برهانی باشند و نمی‏توانند از شیوه‏های دیگری استفاده کنند .

این محقق و پژوهشگر درادامه تصریح کرد: برای روشن شدن مطلب مثالی می‎آورم. یک وقتی روی یک مسئله اخلاقی و فرهنگی می‏خواهیم صحبت کنیم که ممکن است از قیاسها یا قضایای خطابی که اقناعی هستند و خیلی برهانی نیستند استفاده کنیم. برای مثال می‎گوییم این کار خوب است برای اینکه مردم را تشویق به انجام آن کار کنیم ولی ممکن است استدلال و برهانی برای آن نیاوریم . بعضی از گفتگوها هم ممکن است جدلی باشند. ممکن است هرکدام از طرفین بخواهند طرف دیگر را محکوم کنند و حرف خودشان را به کرسی بنشانند و ممکن است از هر روشی استفاده کنند برای مجاب یا خاموش کردن طرف مقابل تا اینکه او دیگر نتواند جواب دهد. بنابراین می‎بینیم که گفتگوی فلسفی با سایر گفتگوهای غیرفلسفی تفاوت دارند.

حبیبی درمورد نقش همایش روز جهانی فلسفه در گسترش گفتگوی فلسفی نیزاظهارداشت: اگر این همایش درست برگزار شود قاعدتاً باید بتواند نقش مؤثری را در گسترش گفتگوی فلسفی ایفا کند. برای اینکه آدمهای مختلفی در این همایش شرکت می‏کنند. اول اینکه موضوعات متنوعی در این همایش مطرح می‎شوند که هرکدام ممکن است از یک دیدی به یک مسئله فلسفی نگاه کرده باشند. درنتیجه تفاوت بیانها، دیدها، استدلالها همه اینها می‏توانند بابهای جدیدی برای طرف دیگر بگشایند و باب گفتگوی فلسفی را باز کنند. یعنی فلسفه‎ها و فلاسفه با یکدیگر آشنا بشوند و دریابند که از چه طریقی باب مفاهمه را بین خودشان باز بکنند.

این نویسنده و مترجم در آخر خاطر نشان کرد: ارتباطات در بحثها و گسترش گفتگوهای فلسفی خیلی مهم است. همانطور که در هر حوزه‏ای این گونه همایشهای بین المللی مهم است چه در اقتصاد، سیاست، فرهنگ، علوم، نجوم، پزشکی و...در فلسفه هم خیلی می‏تواند در گسترش گفتگوی فلسفی بین اساتید مختلف فلسفه کمک کند.