مردم برای دیدن مستند بلیت نمی‌خرند

به گزارش خبرنگار مهر، فیلم مستند "صد و یک سال بلدیه" به کارگردانی ارد عطارپور یکی از بهترین مستندهای سال‌های اخیر است که پس از دو سال اکران عمومی شده و در یک سانس روی پرده رفته است. در این گفتگو عطارپور درباره مسائل و مشکلات اکران فیلم‌های مستند صحبت کرده است.

 *خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و هنر: فکر می‌کنم چیزی حدود دو سال از تولید فیلمتان گذشته است.

- ارد عطارپور: این فیلم اواخر سال 1378 به پایان رسید. 12 آبان که در سینما آزادی روی پرده رفت اولین نمایش عمومی‌اش را تجربه کرد.

*یعنی قبل از آن جایی نمایش داده نشده بود؟

-"صد و یک سال بلدیه در تهران" در دو جشنواره حضور پیدا کرده بود. در جشنواره شهر، توانست بهترین فیلم شود و در جشنواره شهید آوینی هم حضور داشت. در هر دوی این جشنواره‌ها نمایش داده شد اما تا به حال پیش نیامده بود که بدون بهانه نمایش داده شود.

*پیش نیامده بود یا...

-اتفاقات بعد از انتخابات در سال گذشته باعث شد در نمایش این فیلم وقفه ایجاد شود.

*بالاخره برای نمایش آن هم در یک سانس سینما آزادی چه کسی اقدام کرد؟

-پیشنهاد نمایش این فیلم از طرف انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند داده شد و من خودم برای نمایش آن اقدامی نکردم.

*می‌دانید که سینما سپیده به سینمای مستند اختصاص پیدا کرده است. به نظر شما این موضوع اتفاق خوشایندی برای مستندسازان است؟

- اتفاق خوبی است اما فکر می‌کنم با همه این‌ها جای مستند در تلویزیون است. اختصاص یک سینما به فیلم مستند نمی‌تواند متکی به یک نظام عرضه و تقاضا باشد. مردم عادت به خریدن بلیط برای فیلم‌ مستند ندارند و اگر بخواهیم به بلیط فروشی امیدوار باشیم نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم. در این مدت که سینمای مستند خانه‌ای نداشت بعضی از مستندها در سینمای سپیده و آزادی نمایش داده شد اما این نمایش‌ها خیلی طولانی نشد.

*از "صد و یک سال بلدیه در تهران" که اکران عمومی شد، استقبال نکردند؟

-حقیقتا چون درگیر کار جدیدم هستم از ابتدا در سالن حضور نداشتم اما زمانی که من رسیدم بیشتر سالن پر بود و مردم از دیدن این فیلم استقبال کرده بودند. زمانی که از سالن بیرون آمدم و با مردم حرف زدم، از دیدن این مستند راضی بودند. خیلی‌ها به من زنگ زدند و گفتند که نرسیدند برای تماشای فیلم در آن سانس در سینما آزادی حاضر شوند. اما من حاضرم هر طور که دوستان صلاح می‌دانند فیلم را به دستشان برسانم یا اینکه برنامه نمایش این فیلم را بگذارم.

*چه طور شد "صد و یک سال بلدیه در تهرانگ را ساختید؟ پیشنهاد از طرف شما بود یا شهرداری؟

-خودم پیشنهاد ساخت این فیلم را به شهرداری تهران دادم و آنها هم استقبال کردند. در طول کار بیشتر به سمت شهردار‌ها گرایش پیدا کردم و موضوع را از زاویه دید شهردار‌ها تهران برررسی کردم. اتفاقا برای شهرداری هم جذاب بود.

*برای تحقیق در این زمینه دچار مشکل نشدید؟معمولا در این مراحل سازمان‌ها با فیلمسازان همکاری نمی‌کنند.

-من نیاز به آرشیو زیادی داشتم. از خیلی جاها هم کمک گرفتم. مثل خانه فیلم ملی و بخشی از آرشیو صدا و سیما. اما بخش زیادی از کارهایم را از بخش خصوصی گرفتم.

*منظورتان از بخش خصوصی چیست؟

-یعنی اینکه پول دادم و در ازای آن از آرشیو فیلم‌ها و عکس‌های مردم استفاده کردم.

*تحقیقاتتان چقدر طول کشید؟

-مراحل تحقیق این فیلم چیزی حدود یک سال طول کشید.

*چرا مستندسازها توجهی به تحقیقات در زمینه مستند نمی‌کنند؟

-پول کمی که به مستند اختصاص می‌دهند معمولا به همه ارکان فیلم ضربه می‌زند.مثلا شما اگر هزینه کمی برای تصویربرداری در نظر بگیرید از آن جایی که این کار نیاز به دقت می‌خواهد نمی‌توانید راه به جایی ببرید و مجبورید از کیفیت کار کم کنید. تحقیق مثل فیلمبرداری و تدوین بخش جداناپذیر فیلم‌های مستند است و نقطه شروعی برای همه مستندها. اما متاسفانه خیلی از فیلمسازان در عرصه مستند فیلمشان را از نیمه آغاز می‌کنند و به این بخش مهم توجهی نشان نمی‌دهند چون هزینه‌های تولید مستند زیاد است و مستندساز هم این هزینه‌ها را به موارد دیگر اختصاص می‌دهد.

*تهیه‌کننده فیلم شما بودید یا سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران؟ 

-معمولا تهیه کننده و سرمایه‌گذار در سینمای مستند اشتباه گرفته می‌شود.

*شما توضیح بدهید که چه فرقی با هم دارند؟

-سرمایه‌گذار کسی است که هزینه‌های فیلم را می‌دهد و به نوعی اسپانسر کار است. البته یک سرمایه‌گذار می‌تواند تهیه‌کننده هم باشد اما تهیه کننده شغلی جداست و تعریف مشخصی دارد. کسی است که رابط میان گروه تولید و سرمایه‌گذار است. تهیه‌کننده سفارش ساخت فیلم را می‌گیرد و دنبال اسپانسر می‌گردد.

*با همه این‌ها شما تهیه‌کننده بودید یا سرمایه‌گذار؟

-تهیه کننده این کار خودم و سرمایه گذار هم سازمان فرهنگی و هنری شهرداری بود.

*کار جدیدی که کلی زدید چیست؟

-"خیلج فارس" که پروژه‌ای سینمایی استو به سفارش شبکه اول سیما تهیه شده است. رضا تیموری تصویربرداری این کار را بر عهده دارد و اگر اجازه بدهید در مورد باقی اطلاعات، چون قطعی نیست، چیزی نگویم.

- - - - - - - -

گفتگو: الهام نداف