جداول مصوبات برنامه پنجم در حوزه آموزش عالی/ مقایسه نظرات دولت و مجلس

خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: فصل دوم برنامه پنجم به "علم و فناوری" اختصاص دارد که نمایندگان مجلس آن را بررسی کردند. در این گزارش به مقایسه وضعیت لایحه دولت، مصوبات کمیسیون تلفیق و مصوبات نهایی برنامه پنجم در حوزه آموزش عالی پرداخته ایم.

به گزارش خبرنگار مهر، فصل دوم "علم و فناوری" برنامه پنجم توسعه از ماده 18 تا ماده 28 را به خود اختصاص می دهد. در این مواد موضوعات متعددی از جمله آموزش و پرورش، آموزش عالی، حمایت از نخبگان و توسعه فناوری مدنظر قرار گرفته است.

ماده 18 برنامه به این موضوع می پردازد که به منظور تحقق تحول بنیادین در نظام آموزشی کشور و با هدف ارتقاء کیفی در سه حوزه دانش، مهارت و تربیت اسلامی بویژه علوم انسانی و جنبش نرم‌افزاری و تعمیق مبانی اعتقادی، اقداماتی باید صورت گیرد که در نهایت این موضوع با 149 رای موافق، 1 رای منفی و 4 رای ممتنع از مجموع 195 نماینده حاضر در صحن به تصویب رسید.

ماده و تبصره مربوطه	ماده 18
نظر دولت در برنامه	خلاصه بندهای الف تا و	الف) بازنگری متون آموزشیبر اساس ارزش‌های دینی و هویت ایرانی - اسلامی ب) بازنگری در فرآیند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان و برقراری توازن میان رشته‌ها ج) نهادینه کردن تجارب انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و نظریه پردازی د) تعمیق ارزشهای اسلامی و اخلاق حرفه‌‌ای در آموزش، پژوهش و فناوری، گسترش کرسی‌های نظریه‌پردازی هـ) همکاری حوزه و دانشگاه و بهره‌مندی از ظرفیت‌های حوزه در عرصه‌های مختلف. و) حمایت مالی از آموزشها و پژوهشهای بنیادین و کاربردی در رشته های علوم دینی
نظر کمیسیون تلفیق مجلس	خلاصه بندهای الف تا و به همراه دو بند الحاقی	الف) بازنگری متون آموزشی بر اساس ارزش‌های دینی و هویت اسلامی- ایرانی ب) حذف شد ج) نهادینه کردن تجارب انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و نظریه پردازی د ) درمتن صدر ماده درج شده است هـ) همکاری با حوزه های علمیه و بهره مندی از ظرفیتهای حوزه در عرصه‌های مختلف و) حذف شد بند الحاقی 1) گسترش کرسیهای نظریه‌پردازی، انجام مطالعات میان رشته‌ای، توسعه قطبهای علمی بند الحاقی 2) استقرار نظام رتبه بندی دانشگاهها براساس شاخصهای وزارتخانه‌های علوم و بهداشت
مصوبه نهایی مجلس	نکات مهم : تحول بنیادین درعلوم انسانی وزارتخانه‌های علوم و بهداشت شاخص‌های کیفی را افزایش می‌دهند	الف : تهیه محتوا و برنامه های آموزشی مبتنی بر ارزش‌های دینی و هویت اسلامی- ایرانی و انقلابی ج : نهادینه کردن تجارب انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و نظریه پردازی هـ : همکاری با حوزه های علمیه و بهره مندی از ظرفیتهای حوزه بند الحاقی 1: گسترش کرسیهای نظریه‌پردازی، انجام مطالعات میان رشته‌ای، توسعه قطبهای علمی بند الحاقی 2 : استقرار نظام رتبه بندی دانشگاهها براساس شاخص وزارتخانه‌های علوم و بهداشت

به گزارش مهر، ماده 19 لایحه برنامه پنجم توسعه به موضوع تثبیت جایگاه دوم و دستیابی به آستانه جایگاه اول علمی و فناوری در منطقه و تثبیت آن تا پایان برنامه پرداخته است و با 163 رای موافق، 1 رای مخالف، 3 رای ممتنع از مجموع 198 نماینده حاضر در صحن علنی مجلس تصویب شد.

ماده و تبصره مربوطه	ماده 19
نظر دولت در برنامه	خلاصه بندهای الف تا هـ	الف) بازنگری آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی توسط دولت ب) برنامه ریزی برای افزایش ورودی به دوره های تحصیلات تکمیلی ج ) ارتقای شاخص نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه‌های آزاد، پیام نور و غیرانتفاعی د ) ایجاد و تجهیز و راه اندازی آزمایشگاه کاربردی در دانشگاهها هـ) افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی سالانه از 5/0 درصد تا 3 درصد
نظر کمیسیون تلفیق مجلس	خلاصه بندهای الف تا و به همراه بندهای الحاقی	الف) بازنگری آئین‌نامه ارتقای اعضاء هیئت علمی به همراه توسعه دوره‌های تحصیلات تکمیلی و افزایش فرصت‌های مطالعاتی ب) افزایش 20 درصدی پذیرفته‌شدگان دوره‌های تحصیلات تکمیلی ج ) برنامه‌ریزی برای تأمین هیئت علمی موسسات آموزشی عالی دولتی و غیردولتی/ نسبت دانشجو به استاد در دانشگاه غیردولتی حداکثر 40 و در دانشگاه پیام نور حداکثر 250 د) ایجاد و تجهیز آزمایشگاه کاربردی دانشگاه‌ها و شهرک های فناوری هـ) افزایش سهم تحقیق و پژوهش از تولید ناخالص داخلی سالانه 5/0 درصد و در پایان برنامه به 3 درصد و) الزام وزارتخانه‌های علوم و بهداشت به ارائه گزارش عملکرد سالانه به مجلس بند الحاقی 1- ارتقای کمی و کیفی دانشگاه‌ها براساس عدالت آموزشی 2- اصلاح هرم هیئت علمی تمام وقت دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی 3- گسترش ارتباطات علمی با مراکز معتبر بین‌المللی بویژه جهان اسلام 4- ایجاد هماهنگی باسازمان‌های پژوهشی برای سیاستگذاری و شورای عالی عتف 5- تدوین طرح نیازسنجی آموزش عالی و پژوهشی در سال اول اجرای برنامه 6- استقرار نظام یکپارچه پایش و ارزیابی علم و فناوری کشور تحت نظر عتف 7- انجام اقدامات قانونی برای اجرای نقشه جامع علمی کشور 8- برنامه ریزی برای تحقق شاخصهای اصلی علم و فناوری و کسب جایگاه رتبه دوم منطقه تا پایان برنامه
مصوبه نهایی مجلس	نکات مهم: افزایش 20درصدی ظرفیت تحصیلات تکمیلی دستیابی به جایگاه دوم علم و فناوری در منطقه بازنگری آئین نامه ارتقای اعضای هیئت علمی	الف) بازنگری آئین‌نامه ارتقای هیئت علمی به نحوی که 50درصد امتیاز پژوهشی معطوف به رفع مشکلات کشور باشد ب) ایجاد ظرفیت لازم برای افزایش 20 درصدی دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی ج) برنامه‌ریزی برای تأمین هیئت علمی دانشگاه‌ها اعم از دولتی و غیردولتی/نسبت دانشجو به استاد در دانشگاه‌های غیردولتی به حداکثر40 و در دانشگاه پیام نور به حداکثر250 د) ایجاد و تجهیز آزمایشگاه کاربردی در دانشگاه‌ها هـ) دولت مجاز شد که سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی سالانه 5/0 درصد و در پایان برنامه به 3 درصد افزایش یابد و) الزام وزارتخانه‌های علوم و بهداشت برای ارائه گزارش عملکرد به مجلس بندهای الحاقی : 1- ارتقاء کمی و کیفی دانشگاه‌ها بر اساس عدالت آموزشی و سند چشم‌انداز 2- اصلاح هرم هیئت علمی تمام وقت دانشگاه‌ها اعم از دولتی و غیر دولتی 3- گسترش ارتباطات علمی با مراکز معتبر بین‌المللی از طریق راه‌اندازی دانشگاههای مشترک 4- ایجاد هماهنگی با سازمان‌های پژوهشی جهت سیاست‌گذاری و شورای عالی عتف 5- تدوین و اجرا طرح نیازسنجی آموزش عالی و پژوهشی در سال اول برنامه 6- استقرار نظام یکپارچه پایش و ارزیابی علم و فناوری تحت نظر شورای‌عالی عتف 7- انجام اقدامات قانونی لازم برای اجرای نقشه جامع علمی کشور 8- برنامه ریزی برای تحقق شاخصهای اصلی علم و فناوری و کسب جایگاه رتبه دوم منطقه تا پایان برنامه

به گزارش مهر، ماده 20 لایحه برنامه پنجم توسعه به مباحثی از جمله توسعه و انتشار فناوری و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان پرداخته و در نهایت این ماده در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.

ماده و تبصره مربوطه	ماده 20
نظر دولت در برنامه	خلاصه بندهای الف تا ی	الف) حمایت مالی از پژوهش‌های تقاضا محور مشترک با دانشگاه‌ها مشروط به تامین حداقل50درصد هزینه‌ از سوی بخش غیر دولتی ب) حمایت مالی از شرکت‌های دانش بنیان و تجاری سازی نتایج حاصل از تحقیق ج) تدوین ضوابط قراردادهای بین‌المللی برای انتقال دانش فنی د) تسری مزایای قانونی مناطق آزاد به شرکتهای دانش بنیان تبصره- دستگاه‌های اجرایی مکلفند امکانات پژوهشی را رایگان یا با نرخ ترجیحی در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان دارای مجوز از وزارتخانه های علوم و بهداشت هـ) حمایت مالی از ایجاد و توسعه بورس ایده و بازار فناوری و) حمایت مالی از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی در راستای حل مشکلات ز) اجازه به دستگاه‌های ‌اجرایی برای واگذاری مالکیت فکری و دانش فنی ح) تأمین و پرداخت بخشی از هزینه ثبت اختراعات، تولید دانش فنی و حمایت مالی از تولیدکنندگان برای خرید دانش و امتیاز اختراعات ط) الزام سازمان ثبت اسناد به ثبت اختراع صرفاً پس از ارائه گواهی ممیزی علمی اختراعات از سوی مراجع ذیصلاح ی) حوزه‌های علمیه از معافیت‌هایی موسسات پژوهشی برخوردارند تبصره - اعضای هیئت علمی می توانند در شرکتهای دانش بنیان مشارکت کنند و مشمول قانون منع مداخله کارکنان در معاملات دولتی نخواهند بود
نظر کمیسیون تلفیق مجلس	خلاصه بند الف تا ی به همراه تبصره ها	الف) حمایت مالی از پژوهش‌های تقاضا محور مشترک با دانشگاه‌ها مشروط به تامین حداقل50درصد هزینه‌ از سوی بخش غیر دولتی ب) حمایت مالی از شرکت‌های کوچک و متوسط خصوصی و تعاونی در تجاری سازی دانش و فناوری حمایت از راه‌اندازی مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری از طریق بخش غیر دولتی ج) حمایت‌های قانونی لازم برای قراردادهای بین‌المللی جهت انتقال دانش فنی د) به عنوان تبصره 1 آمده است ه‍ـ) حمایت مالی از ایجاد و توسعه بورس ایده و بازار فناوری و) حمایت مالی از پایان نامه‌ها در راستای بهره وری و حل مشکلات کشور ز) به عنوان تبصره 2 آمده است ح) تأمین و پرداخت بخشی از هزینه ثبت اختراعات، تولید دانش فنی و حمایت مالی از تولیدکنندگان برای خرید دانش فنی و امتیاز اختراعات ط) به عنوان تبصره 3 آمده است ی) در تبصره بند الف آورده شد تبصره 1- الزام ستگاه‌های اجرائی به در اختیار گذاشتن امکانات پژوهشی با نرخ ترجیحی به شرکت‌های دانش بنیان مورد تأیید شورای عالی عتف تبصره 2- اجازه به دستگاه‌های اجرائی برای واگذاری مالکیت فکری و دانش فنی تبصره 3- الزام سازمان ثبت اسناد به ثبت اختراع صرفاً پس از ارائه گواهی ممیزی علمی اختراعات از سوی مراجع ذیصلاح تبصره4- اعضای هیئت علمی می‌توانند با تصویب هیأت امناء نسبت به تشکیل شرکتهای 100 درصد خصوصی دانش‌بنیان اقدام و یا در این شرکتها مشارکت کنند این شرکتها برای انعقاد قرارداد با دستگاههای اجرائی، مشمول قانون منع مداخله کارکنان در معاملات دولتی نخواهند بود تبصره 5- حوزه‌های علمیه از تسهیلات آموزشی و پژوهشی برخوردار هستند
مصوبه نهایی مجلس	نکات مهم : حمایت مالی از پایان‌نامه‌ها و ساماندهی ثبت اختراعات	دولت مجاز به حمایت از پژوهشهای تقاضامحور مشترک دانشگاه ها و حوزه های علمیه است و پژوهشها باید ناظر به حل مشکلات موجود و مشروط به تامین حداقل 50 درصد هزینه از سوی کارفرمای غیردولتی باشند دولت مجاز به حمایت مالی و تسهیل شکل گیری و توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط خصوصی و تعاونی که در زمینه تجاری سازی دانش و فناوری است

به گزارش مهر، ماده 21 فصل دوم لایحه برنامه پنجم توسعه کشور از سوی کمیسیون تلفیق مجلس حذف شد. این ماده به ایجاد "صندوق توسعه علمی و فناوری کشور" اشعار داشت.

در این ماده آمده بود: به منظور اعطای تسهیلات و حمایت مالی از توسعه خلاقیت و فعالیت های نوآورانه و طرح های پژوهشی در حوزه های پژوهش های بنیادی، کاربردی، توسعه ای و تجاری سازی با تأکید بر توانمندسازی بخش غیردولتی و حمایت هدفمند از نخبگان و نوآوران علمی و فناوری "صندوق توسعه علمی و فناوری کشور" به عنوان یک موسسه عمومی غیر دولتی دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی ایجاد می شود.

اساسنامه صندوق با پیشنهاد وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت درمان و آموزش پزشکی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید. منابع صندوق از بخشی از اعتبارات موضوع بند "هـ " ماده 19، کمک از بودجه عمومی دولت، کمک اشخاص حقیقی و حقوقی و کمک نهادهای علمی بین المللی تامین خواهد شد.

مازاد اعتبارات جذب نشده پژوهشی دستگاه‌های اجرایی در پایان هر سال مالی با تایید معاونت، به این صندوق واریز خواهد شد، به استثنای مواردی که با تایید معاونت قبلا بطور قانونی تعهد شده است.

پس از حذف این ماده در کمیسیون تلفیق، ماده 22 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. این ماده به حمایت های مادی و معنوی از نخبگان و نوآوران با 176 رای موافق، 4 رای ممتنع و تنها 1 رای مخالف به تصویب نمایندگان مجلس رسید.

ماده و تبصره مربوطه	ماده 22
نظر دولت در برنامه	خلاصه بندهای الف تا ی	الف) ارتقای منزلت اجتماعی از طریق فرهنگ‌سازی ب) تسهیل در ورود به رشته‌های مورد علاقه در دوره‌های قبل و بعد از دانشگاه ج) اعطای حمایت‌های مالی و بورس تحصیلی از طریق وزارتخانه های علوم و بهداشت و بنیاد ملی نخبگان. د) هدایت تحصیلی در زمینه ها و رشته‌های اولویت‌دار مورد نیاز کشور هـ) تامین بیمه تأمین اجتماعی و بیمه پایه سلامت فرد و خانواده وی و) رفع دغدغه خطر‌پذیری مالی در انجام مراحل پژوهشی و امور نوآورانه ز) حمایت از تجاری سازی دستاوردهای آنان
نظر کمیسیون تلفیق مجلس	خلاصه بند الف تا ز به همراه تبصره ها	الف) ارتقای منزلت اجتماعی از طریق فرهنگ‌سازی ب) تسهیل در ورود به رشته‌های مورد علاقه در دوره‌های قبل و بعد از دانشگاه ج) اعطای حمایتهای مالی و بورس تحصیلی از طریق وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و بنیاد ملی نخبگان د) هدایت تحصیلی در زمینه‌ها و رشته‌های اولویت‌دار مورد نیاز کشور ه‍ـ) برقراری بیمه تأمین اجتماعی و بیمه پایه سلامت فرد و خانواده وی و) رفع دغدغه خطرپذیری مالی در انجام مراحل پژوهشی و امور نوآورانه ز) حمایت از تجاری‌سازی دستاوردهای آنان بندهای الحاقی 1- تقویت ابعاد معنوی، بصیرت افزایی، خودباوری و تعلق ملی 2- ایجاد مراکز علمی توانمند در تراز بین‌المللی با امکانات خاص در علوم و فنون بنیادی 3- ایجاد فرصت شغلی مناسب برای نخبگان و استعدادهای برتر متناسب با تخصص و توانمندی 4- افزایش سهم مشارکت انجمن های علمی و نخبگان در تصمیم سازیهای کشوری 5- مشارکت انجمن های علمی و نخبگان در مجامع علمی بین المللی 6- تامین و پرداخت بخشی از هزینه های ثبت جواز امتیاز علمی (patent) در سطح ملی و بین‌المللی
مصوبه نهایی مجلس	نکات مهم : تکلیف دولت به حمایت مادی و معنوی از نخبگان تامین بخشی از هزینه های ثبت اختراع بین المللی	بر اساس رای نمایندگان عبارت "دولت می تواند" به "دولت مکلف است" تغییر کرد الف) ارتقاء منزلت اجتماعی از طریق فرهنگ‌سازی ب) تسهیل در ورود به رشته‌های مورد علاقه در دوره‌های قبل و بعد از دانشگاه ج) اعطاء حمایت‌های مالی و بورس تحصیلی از طریق وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و بنیاد ملی نخبگان د) هدایت تحصیلی در زمینه‌ها و رشته‌های اولویت‌دار مورد نیاز کشور ه‍ـ) برقراری بیمه تأمین اجتماعی و بیمه پایه سلامت فرد و خانواده وی و) رفع دغدغه خطرپذیری مالی در انجام مراحل پژوهشی و امور نوآورانه ز) حمایت از تجاری‌سازی دستاوردهای آنان بندهای الحاقی 1- تقویت ابعاد معنوی، بصیرت افزایی، خودباوری و تعلق ملی 2- ایجاد مراکز علمی توانمند در تراز بین‌المللی با امکانات خاص در شاخه های علوم و فنون بنیادی 3- ایجاد فرصت شغلی مناسب برای نخبگان و استعدادهای برتر 4- افزایش سهم مشارکت انجمن های علمی، نخبگان در تصمیم سازیهای کشور 5- مشارکت انجمن های علمی و نخبگان در مجامع علمی بین المللی 6- تامین و پرداخت بخشی از هزینه های ثبت جواز امتیاز علمی (patent) در سطح ملی و بین‌المللی