به گزارش خبرنگار مهر، رییس قوه قضاییه در مراسم اختتامیه همایش روز جهانی فلسفه که از سی‌ام تا دوم آذر ماه در کتابخانه ملی برگزار شد، گفت: بسیار خرسندم که در این محفل حضور دارم و امیدوارم این همایش به اهدافی که در نظر داشت، دست یافته باشد.
آیت‌الله آملی لاریجانی افزود: چندی است که در کشور ما راجع به بازنگری علوم انسانی مسایلی طرح شده است. چندی پیش هم بنده در چند سخنرانی این مطلب را طرح کردم که متأسفانه سوءبرداشتهایی از آن مطالب مطرح شده است.
وی با اشاره به دو سوء برداشت که از سخنان وی صورت گرفته است، ادامه داد: نخستین مسئله این است که این بحث به هیچ وجه سیاسی نیست. سؤال این است که آیا کشور ما با فرهنگ خاص خود می‌تواند علوم انسانی صادره از غرب را مورد استفاده قرار دهد؟ متأسفانه برخی از روشنفکران ما این بحث را مطرح کردند که حکومت این موضوع را طرح می‌کند چون علوم انسانی را دشمن خود می‌داند.
آملی لاریجانی مسئله دوم را این چنین عنوان کرد: این بحث به معنای نفی علوم انسانی نیست. من حتی شنیدم که یکی از مدعوین این همایش گفته است من به این دلیل که در ایران صداهایی برای نفی علوم انسانی مطرح شده است، در این همایش شرکت نمی‌کنم. اما بحث بنده به هیچ وجه نفی علوم انسانی نبوده است بلکه این بوده که آیا علوم انسانی بدون توجه به بستری که در آن رشد کرده، می‌تواند مورد توجه قرار گیرد؟
رییس قوع قضاییه خاطرنشان کرد: از چند منظر بازنگری مبانی علوم انسانی صادره به کشور ما ضروری به نظر می‌رسد. نخستین منظر بحث پیش‌فرضهاست. اینکه آیا در کشوری با فرهنگ، اخلاق و دین خاص، نباید در پیش‌فرضهای علوم وارده بازنگری کرد؟ علاوه بر این منظر، بحث پیش‌داوریها نیز اهمیت دارد. موضوعی که در عصر روشنگری معنایی کاملاً منفی پیدا کرده بود اما از نظر گادامر اصلاً درست نیست.
وی با اشاره به اینکه بحث بر سر این است که بازنگری پیش‌فرضها در علوم عاقلانه‌ترین کاری است که یک محقق می‌تواند انجام دهد، به منظر دیگری در رابطه با بحث خود پرداخت: ویتگنشتاین دوم از بازیهای زبانی و نحوه‌های زندگی سخن گفته است. یکی از تفسیرهایی که در حرفهای ویتگنشتاین می‌تواند مورد اشاره قرار گیرد این است که مجموع انحای بازیهای زبانی ما به نحوه حیات ما باز می‌گردد و انسانها در فرهنگهای مختلف نحوه‌های حیات مختلف دارند. بنابراین در خود فرهنگ مغرب‌زمین، ضرورت بازنگری در علوم را می‌توان یافت.
آملی لاریجانی از اهداف علوم به عنوان منظری دیگر در رابطه با بحث بازنگری در مبانی علوم وارده به ایران یاد کرد و گفت: وقتی علمی به کشور ما وارد می‌شود، آیا ما حق نداریم در آن بازنگری کنیم. تز بی‌طرفی علم، تزی بود که پوزیتیویستهای منطقی از آن دفاع می‌کردند اما الآن کمتر کسی است که بگوید علوم بی‌طرفند.
رییس قوع قضاییه همچنین به بحث حقوق بشر اشاره کرد و گفت: این موضوع علیه ما مطرح می‌شود که ما بحث سیاسی را در اینجا کنار می‌گذاریم. اما به لحاظ تئوریک باید پرسید که آیا حقوق بشر بدون شناخت انسان ممکن است؟ و آیا بدون اینکه بدانیم نگاه ما به انسان چیست، می‌توانیم از حقوق بشر سخن بگوییم؟ آیا درست است که حقوق بشر فعلی که از دامن مدرنیته زاییده شده است و پیش‌فرضهای خودش را دارد به کشوری با فرهنگ متفاوت تحمیل شود؟ من فکر می‌کنم که این ظالمانه‌ترین کار است.
نظر شما