هر متخصصی از امکانات رشته‏های دیگر بهره می‏گیرد

دکتر محمد بقایی(ماکان) در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اینکه علوم انسانی بسیار گسترده هستند و یک عالم علم انسانی به علوم دیگر نیازمند است، شما یه کدامیک از علوم انسانی دیگر در رشته خود نیازدارید گفت:من بطور تخصصی در رشته‏های ادبیات فارسی و فلسفه بیشتر تمرکز دارم. امااین دورشته ریشه‏های عمیق هم در تاریخ، جامعه شناسی و جغرافیا دارند. بنابراین به عنوان عوامل کمک دهنده نیاز به دیگر رشته‏ها هم است اما آنچه که نام بردم رشته‏های اصلی است که برای کارهای تحقیقاتی خود هر روز به منابع آنها مراجعه می‏کنم.

 

این کارشناس ادبی و فلسفی در مورد اینکه در جهانی که به میان رشته‏ای معروف است شما چگونه با مسئله تخصص کنار می‏آیید؟ چگونه سعی می‏کنید متخصص رشته خود باشید؟ همچنین اظهارداشت: تخصص در واقع بخش ظاهری زیر ساختهایی است که باعث پدید آمدن آن می‏شود. به عبارت دیگر می‏شود آن را به درختی تشبیه کرد که ریشه‏های آن از مواد مختلف تغذیه می‏کنند. بنابراین هرکسی که در امری تخصص پیدا می‎کند اعم از علوم انسانی و طبیعی یا علوم محض ، بی نیاز از دیگر زمینه‏های فکری و دستاوردهای بشری در طول تاریخ نمی‏تواند باشد.

 

این نویسنده و مترجم درادامه تصریح کرد: از اینرو هر متخصصی به رغم آنکه به ظاهر به رشته خاصی می‏پردازد ولی در واقع از امکانات رشته‏های دیگر بهره می‏گیرد. چنانچه برای مثال می‏توان گفت که یک وسیله نقلیه گرچه از کارخانه‏ای خاص دارد ولی این کارخانه از تعداد زیادی از کارخانه‏های کوچکتر بهره می‏گیرد در غیر اینصورت نمی‏توان محصولی تولید کند. بنابراین هر متخصصی با توجه به اجزایی که ازدیگرزمینه‏ها کسب می‏کند محصولی از ذهن خود صادر می‏کند که حاصل اجزای مختلف است. چنانچه در طول تاریخ هیچ فیلسوف، مخترع و شاعر و نویسنده‏ای را نمی‏توان به عنوان نمونه نشان داد که دستگاه فکری او آمیزه‏ای از اجزای موجود پیش از او نبوده باشد.

  

بقایی در مورد اینکه متخصصان علوم انسانی تاچه اندازه باید از تحولات علوم طبیعی مطلع باشند نیز گفت: برخی گمان می‏کنند که علوم انسانی با بقیه علوم مطلقا ارتباطی ندارد یا ارتباط آن جزیی است در حالیکه هیچ متخصصی در حوزه علوم انسانی بدون آشنایی یا حداقل توجه به علوم دیگر نمی‏تواند فراورده‏های ذهنی مطلوبی داشته باشد.

 

وی درپایان یادآور شد: در این مورد می‏توان در حوزه شعر ، از منوچهری دامغانی، از حوزه فلسفه از دکارت، در حوزه دین از محمد غزالی و در حوزه دانش محض از انیشتن، مثال آورد که همه اینان اگر چه در حوزه‏ای خاص ممتاز و مشهور بودند ولی در مجموع از مطالعات علوم دیگر کاملاً بهره بردند.