دکتر سید محمد ثقفی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه واقعه عاشورا حادثه مهمی است که در صدر اسلام اتفاق افتاده و در واقع حادثه‌ای درون گروهی میان مسلمانان بوده است، گفت: مسلمانان را می‌توان به دو گروه اکثریت و اقلیت آگاه تقسیم کرد که از نظر شیعیان سه نماد غدیر، عاشورا و مهدویت برای این اقلیت آگاه وجود دارد، نمادهایی که همگی موضوعاتی اجتماعی هستند .
وی با تأکید دوباره بر اینکه عاشورا پدیده‌ای اجتماعی است، افزود: حماسه عاشورا یک فاجعه و خسارت در عالم اسلام بوده و در روایات هم آمده که مصیبت آن بر اهل آسمان و زمین گران تمام شده است. البته این واقعه محتوایی نیز داشته که می توان آن را در خطبه‌های امام حسین(ع) مشاهده کرد. اولین نکته در این واقعه امتناع سیدالشهدا از بیعت با خلیفه است، امتناعی که بدلیل آسیب اجتماعی ناشی از عدم مشارکت مسلمانان در انتخاب خلیفه و عدم جامعیت فرد انتخاب شده که فردی فاسق نیز بوده، انجام گرفته است.
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: سیدالشهدا از همان ابتدا حالتی اصلاحی داشته و به امر به معروف و نهی از منکر مبادرت ورزیده است، چرا که با ظهور معاویه، نظام اسلامی به حالتی استبدادی سوق پیدا می کند و وی حتی پسر خود را که دارای معروفهای اسلامی نیست به جانشینی انتخاب می‌کند، معروفهایی مانند عقلانیت، تقوا، عدالت اجتماعی، حاکمیت صالحان و شایستگان، الفت و دلسوزی رهبر و خیرخواهی برای امت که شرط بقای یک جامعه هستند.
ثقفی تصریح کرد: سخن اولیه سیدالشهدا ظهور یک استبداد منحرف، فاسق و فاجر همراه با عدم جامعیت رهبری و خلافت در عالم اسلام بوده است. به بیان دیگر زنده ماندن ارزشها و هنجارها، شرط ماندگاری جوامع محسوب می‌شوند و در نتیجه باید گفت نهضت عاشورا نفی استبداد و مشروعیت عقلانی و دینی در جامعه بوده است.
این محقق و پژوهشگر یادآور شد: معروف یعنی شناخته شده نزد عقل و شرع. به زبان جامعه‌شناختی معروف یعنی هنجار عقلانی و معقول که در نظام اسلامی به آن سنت اسلامی گفته می‌شود و غیر آن بدعت است . بنابراین بعد دیگر در نهضت عاشورا این است که سیدالشهدا با امر به معروف، نظام حاکمیت مشروعی را مطرح می‌کند که همان حکومت صالحان است.
ثقفی در پایان با اشاره به اهمیت توجه به ایثار و فداکاری در نهضت عاشورا گفت: این واقعه نوعی آسیب شناسی و در ادامه آسیب‌زدایی بوده است. از نظر امام حسین(ع) انسانهای شریف نباید زیر بار پستی و ذلت بروند. امام حسین(ع) آزادیخواه بوده است؛ هم به این معنا که مخالف استبداد و بدنبال رهایی از جهل و زور بود و هم به نحو ایجابی به حقوق مشروع یک انسان یعنی به ظهور رسیدن عناصر وجودی و پروراندن استعدادهای فرد، اهمیت می‌داده است.
نظر شما