معلولان به جای معروفان بر روی سن تقدیر

از  ورودی خانه هنرمندان که به داخل می‌روی نگاهت بر روی چشم‌هایی خیره می‌شود که تنها گودی دیدگانشان معلوم است و به جای چشم دو حلقه تو خالی دارند. اما لبخندی که از صدای باز و بسته شدن در بر روی چهره رنجورشان نقش می‌بندد قدرت ورود را دو چندان می‌کند.

 

اینجا نه از تخت‌های کوچک و آهنى خبری است نه از ماتمکده‌اى برگرفته از معلولیت. اینجا با وجود کودکان نابینا، مبتلا به اوتیسم،  سندرم داون و کودکانی با معلولیت‌های مختلف رنگ خاکستری وجود  ندارد، در نمایشگاه همه چیز سبز است، سبز و رنگ زندگی.

 

در کنار این‌ها چشمهای مهربانی را می‌بینی که کودکان معلول را سرشار از مهر و محبت می‌کنند .اینجا چهره‌هاى مهربان با لبخندى که نثار آنان مى‌کنند معنای زندگی را تبلور می‌بخشند.

 

و این کودکان هستند که صدای برخاسته از حنجره آنان نوید خوش آمدگویى و خوشحالی می‌دهد و وقتی برای دریافت جایزه‌هایی که برای کتاب‌های نوشته شده‌اشان بر روی سن می‌روند، ادای احترام خاصشان دیدنی است.

 

 مراسم گشایش نمایشگاه و همایش کتاب برای کودکان با نیازهای ویژه به دلیل جا به جایی کودکان و نوجوانان معلول کمی با تاخیر آغاز شد و سخنران نخست این مراسم نوش‌آفرین انصاری یکی از چهره‌های آشنا در حوزه ادبیات کودک بود.

 

انصاری سخنانش را با تاریخچه‌ای از تشکیل شورای کتاب کودک آغاز کرد و گفت: انگیزه شکل‌گیری این شورا از سال 1361 به دلایل مختلف از جمله نگرانی از جنگ و آسیب‌های آن، آرمان آموزش و پرورشی متفاوت،‌ تعیین روز جهانی معلول و مسائل دیگر به وجود آمد.

 

وی اظهار کرد: با شکل‌گیری این شورا توجه به انواع کودکان اعم از مهاجر، کار، خیابانی، محروم از آزادی و غیره در دستور کار ما قرار گرفت و تصمیم گرفتیم چگونه این آسیب‌ها را شناسایی و گزینش کنیم.

 

انصاری گفت: در گام نخست به سراغ دانشگاهیان و استادان رفتیم اما نه ما آنها را پذیرفتیم و  نه آنها ما را. ما هم  درها  را برای مادرانی  با کودکان ویژه باز کردیم.

 

این فعال حوزه ادبیات کودک بیان کرد: این مادران به گروه شورای کتاب کودک پیوستند و به جز فرزندان معلول خودشان همه کودکان را دیدند. پس ما در شورا به دو دسته کارشناس دو وجهی که هم می‌دانستند معلولیت چیست و هم ادبیات را می‌شناختند برخورد کردیم.

 

وی عنوان کرد:‌ ادبیات در حوزه کودک به خصوص کودک ویژه دگرگون کننده و تاثیرگذار است و ما هم‌اکنون از این حوزه بهترین بهره‌برداری را می‌کنیم.

 

انصاری افزود: هم‌اکنون این شورا عضو دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان است که هر دو سال یکبار 50 عنوان کتاب برترکودکان را در دو حوزه عمومی و خاص منتشر می‌کند که ایران همیشه در آن جایگاه ویژه‌ای دارد.

 

 توران میرهادی: هنر عشق ‌ورزیدن را تجربه کنید

 

توران میرهادی یکی دیگر از پیشکسوتان ادبیات کودک دومین سخنران این جلسه  بود که با تشویق حضار پشت تریبون رفت و پیام شورای کتاب کودک را قرائت کرد.

 

وی پیش از قرائت پیام از همه نویسندگان و دست‌اندرکاران حوزه ادبیات خواست که با خلق آثار فاخر برای کودکان ویژه هنر عشق ورزیدن را تجربه کنند.

 

در بخشی از پیام این شورا آمده بود: انگیزه همه ما شورایی‌ها در تمام سال‌های اخیر کار، تلاش و خدمت به انسان بوده، هست و خواهد بود. پس از تمام کسانی که با حوزه‌های خاص آشنایی دارند می‌خواهیم اسباب شناخت و اندیشه دیگران را فراهم کنند.

 

همچنین در این پیام عنوان شده بود: تلاش ما شورایی‌ها برای پاسخ به آنچه که کودکان و نوجوانان با نیازهای ویژه لازم دارند با نگاهی به گذشته و مردی بزرگ از جبار باغچه‌بان تا خزائلی است و ادامه راه آنان.

 

میرهادی در بخش دیگری از این پیام  عنوان کرد: باید با تکیه بر توانایی‌ها به بالاترین رشد و به جهانی برسیم که در این راه از ما بسیار جلوتر هستند و برای به دست آوردن تجربیات آنها راه را باز کنیم و امروز در این بخش از شورا به جایگاهی علمی و فنی دست یافتیم و ادامه خواهیم داد.

 

 ایراندخت شیرازی: آماده خدمت‌رسانی هستیم

 

دبیر نمایشگاه و همایش کتاب برای کودکان ویژه نیز در این مراسم گفت: از سوم شهریورماه سال 88 قرار شد که این نمایشگاه را برگزار کنیم و به دنبال این تصمیم کمیته بازرسی شورا این مساله را مورد تایید قرار داد.

 

ایراندخت شیرازی با اشاره به اینکه با این تصمیم فعالیت جزیره‌ای نهادهای دولتی و نیمه دلتی را در کنار یکدیگر قرار دادیم، افزود: با این کار برنامه‌های علمی شورا به بار نشست و نوآوری در کنار اندیشه قرار گرفت.

 

وی عنوان کرد: این نمایشگاه و همایش از امروز29 آذرماه آغاز و تا 2 دی‌ماه ادامه دارد و در آن 28 نفر از فعالان حوزه ادبیات کودک در 11 سخنرانی تجریبات سال‌های گذشته را در اختیار دیگران قرار می‌دهند.

 

شیرازی با اشاره به اینکه در این نمایشگاه و همایش به شدت با مشکل مالی مواجه بوده اند، اظهار کرد: هزینه برگزاری این همایش و نمایشگاه را چهار فرد خیر به ما پرداخت کردند و ما از آنها کمال تشکر را داریم.

 

دبیر این همایش  و نمایشگاه درباره همکاری نهادهای بین‌المللی نیز گفت: دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان آثار سال 2009  را که در دو بخش خاص و عمومی منتشر کرده  است برای این مراسم ارسال کرد و مقرر شد لوح برگزیدگان با امضا مشترک شورای کتاب کودک و این دفتر بین‌المللی باشد.

 

 پس از پایان سخنرانی شیرازی از چهار عضو این شورا که خدمات ارزنده‌ای به این نهاد ارائه کردند قدردانی و تندیس این همایش به ثریا قزل ایاق، منصوره شجاعی، مریم احمدی و زهرا فرمانی اهدا شد.

 

 معلولان به جای معروفان بر روی سن تقدیر

 

مهمترین و زیباترین بخش این مراسم اهدای جوایز به برگزیدگان آثار کودکان ویژه بود که به شدت مورد تشویق و تشکر حاضران در مراسم واقع شد. در این بخش کودکانی که معلولیت‌های مختلفی داشتند به دلیل آثار خلق شده‌شان در دو بخش ادبی   وهنری مورد تقدیر قرار گرفتند.

 

به گفته شهره یوسفی دبیر اجرایی این بخش از 270 اثر رسیده به دبیرخانه جشنواره از سوی 245 معلول 3 تا 48 ساله 172 اثر در بخش هنری و 22 اثر در بخش ادبی مورد تایید قرار گرفت.

 

وی عنوان کرد: این آثار از سوی 16 موسسه آموزشی از سراسر کشور به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که از مجموع آثار رسیده تعداد 62 اثر برای دختران و 110 اثر از سوی پسران بود.

 

یوسفی با اشاره به اینکه 87 نفر از از کل شرکت کنندگان زیر 18 سال بودند، ادامه داد: این مساله نشان دهنده این است که معلولان ما در سن‌های پایین به یک خودباوری رسید‌ه‌اند.

 

دبیر اجرایی بخش آثار کودکان ویژه درباره داوری‌های این بخش بیان کرد: توانایی برقراری ارتباط میان و اثر، نگاه خاص اثر، ویژگی‌های محل زندگی فرد، انتخاب موضوع و شکل ظاهری اثر در بخش ادبی و استفاده از رنگ‌های متنوع، وسایل ارتباطی و عناصر به‌کار رفته در اثر از لحاظ هنری در بخش داوری تاثیرگذار بود.

 

در این بخش کودکی نابینا به نام ایمان یک بخش از خاطره‌اش را که مکتوب کرده بود روی سن برای حاضران خواند و به شدت مورد تشویق قرار گرفت. بعد از او به ترتیب کودکان معلول در بخش ادبی و هنری با کمک خانواده‌هایشان به روی سن رفتند و از توران میرهادی هدایای خود را دریافت کردند.

 

در این بخش که بیشتر برگزیدگان گروه های سنی "ج" و "د" بودند لوح افتخار و هدایای کوچکی به آنها اهدا شد.

 

آرش ارشدی، مجید اقتداری، زهرا باباپور، مهسا بقایی، سپهر پور حسینی، محسن چگینی، ادیب حقیقت قلی، شیوا خونکده، آرمان داوری، خاشینک خورخانیان، سپهر رفیعی، امین رغابی، آذین شریفی، مجید صالحی، ابوالفضل صفری، آیدا عادل پور، سیده فاطمه فلاح حسینی، پریسا فیروز فر، زهرا کیانی، مهران قندرهای، هدیه میقانی، حدیث محمدی، مینا نجف‌لو و فرهاد نصرالهی مورد تشویق و تقدیر قرار گرفتند.

 

شهلا افتخاری از احساساتی بودن آثار تالیفی کودکان ویژه انتقاد کرد

 

یکی دیگر از دبیران اجرایی این نمایشگاه و همایش در بخش کتاب با موضوع کودکان ویژه نیز در این مراسم گفت: در این بخش از 168 اثر شناسایی شده در تاریخ 1328 تا 1388 با موضوع کودکان ویژه، 45 عنوان کتاب تالیف و ترجمه انتخاب شد.

 

شهلا افتخاری با اشاره به اینکه این کتاب‌ها فانتزی است و دربرگیرنده ادبیات کهن نیست، افزود: از این تعداد کتاب 19 داستان تالیفی و 19 داستان ترجمه انتخاب شد.

 

وی اظهار کرد: مهمترین ویژگی کتاب‌های تالیفی اصول زیباشناسی و ارتباط متقابل بین مخاطب و کتاب بود و در بخش ترجمه قبول گوناگونی جسمی و روحی همراه با احترام به شناخت دنیای کودک مدنظر قرار گرفت.

 

وی با انتقاد از اینکه در بخش داستان‌های تالیفی به جای واقع‌گرایی، احساساتی بودن به عینه دیده می‌شد، بیان کرد: نویسندگان ما به جای واقع‌گرایی به سوی احساساتی بودن رفته‌اند و در این آثار اصلا تعبیر درستی از معلولیت ارایه نکردند و این نقص ادبیات داستانی کودکان ویژه در ایران است در صورتی که در آثار ترجمه این نقص به صورت کامل برطرف شده بود.

 

در این بخش از سه اثر "شب بخیر فرمانده" احمد اکبرپور، "گلهایی به یاد آل جرنون" و "ماجرای عجیب سگی در شب "ترجمه شیلا ساسانی تقدیر شد.

 

حنا مبارکی: نیاز به دبیرخانه دائمی داریم

 

حنا مبارکی نماینده داوران بخش عکس شورای کتاب کودک نیز در این مراسم از مسئولان برگزاری خواست تا برای بخش عکس و فیلم دبیرخانه دائمی تشکیل دهند.

 

وی اظهار کرد:‌ در این بخش نیاز به ارتباط مستمر با عکاسان داخلی داریم و این هم منوط به ایجاد یک دبیرخانه دائمی است .

مبارکی با اشاره به اینکه 200 عکس از 30 عکاس به دبیرخانه ارسال شد، اظهار کرد: 23 اثر شایسته نمایش در این نمایشگاه و همایش تشخیص داده شد و 5 اثر شایسته تقدیر و دریافت تندیس شناخته شد.

 

در این بخش " امیر حسین حیدری"، "سلیمان گلی"، "اسحاق آقایی" و "میعاد آخی" شایسته دریافت لوح و "مریم فرساد" شایسته دریافت تندیس معرفی شد.

 

در بخش فیلم نیز از 13 اثر رسیده به جشنواره فیلم کوتاه "آسیه" کاری از  علیرضا مقدم  و انیمیشن کوتاه "سلام" از طه غنیمی‌فرد انتخاب شدند.

 

همچنین در بخش دستنوشته‌های منتشر نشده نیز "بیداری خرگوش‌‌های سفید" نوشته سید نوید سید علی ‌ا‌کبر ، "معصومه، دختری که عینک سیاه می‌‌زد" نوشته علی ناصری و "جیک‌جیک‌های گمشده" اثر احمد اکبرپور تقدیر به عمل آمد.

در بخش مقاله کسی شایسته تقدیر شناخته نشد.