پیش بینی مایوسانه Wttc برای گردشگری ایران/ جدول اقتصاد گردشگری

به گزارش خبرنگار مهر، پایان سال که می‌رسد همه به فکر محاسبه و ارزیابی فعالیتهای انجام شده و نشده می افتند. گرچه این روزها هنوز تا پایان سال هجری شمسی سه ماه مانده اما سازمانهای جهانی که با تقویم میلادی پیش می روند آمارهای خود را معمولا در پایان دیماه نهایی و منتشر می‌کنند. نگاهی به آمارهای جهانی درباره وضعیت گردشگری ایران و جهان، نشان می دهد که در این صنعت در کجا ایستاده‌ایم و تا نقطه مطلوب چقدر فاصله داریم.

کشورهای پیشرفته به خوبی نیاز به سفر در آدمی را درک کرده‌اند و با تبلیغات گسترده برای افزایش جذب گردشگر به هر دری می‌زنند تا تحولی شگرف، پایدار و با ثبات در اقتصاد خود ایجاد کنند. از آنجایی که انسانها سفر را منجی خود در تنگناهای یکنواخت زندگی می‌دانند و میل سفر به دوردست‌ها و ماجراجویی آرزویی است که برای بشر انتهایی ندارد، در نتیجه پدیده توریسم می‌تواند یکی از منابع نامحدود و پولساز برای کشورها باشد.

از این رو کشورهایی که اقتصادشان را وابسته به توسعه صنعت گردشگری می‌دانند، می‌کوشند تا جاذبه‌های گردشگری را در کشور خود ارتقاء بخشند و به این واسطه پول خوبی به جیب بزنند اما در این بین ایران در کجای این راه طولانی قرار دارد؟ 

اعداد گویا

جاذبه‌های تاریخی، باستانی و طبیعی ایران نسبت به کشورهایی مانند امارات متحده عربی و ترکیه که در حال حاضر عنوان کشور توریستی را یدک می‌کشند و گوی سبقت را از ما ربوده‌اند بسیار فراوان‌تر است. اما جاذبه‌های گردشگری تنها یکی از معیارهای ورود گردشگر به یک کشور است و  تبلیغات، تسهیلات و سیاست‌های کلی در یک کشور هر کدام می‌توانند سهم عمده‌ای در جذب گردشگر داشته باشند.

سازمان جهانی شورای سفر (Wttc) در گزارشی که توسط کارشناسان این شورا و به کمک دانشکده اقتصاد دانشگاه آکسفورد تهیه می‌کند، سالانه گزارشی در بازه های زمانی ده ساله تهیه وضعیت گردشگری و اثرات اقتصادی آن در 181 کشور دنیا بررسی می کند. 

بنابر آخرین گزارشهای این سازمان که آمار و وضعیت گردشگری کشورها را از سال 2010 تا 2020 میلادی پیش‌بینی کرده است ایران در سال 2010 میلادی رشد 9/3 درصدی در صنعت گردشگری دارد. بر اساس همین گزارش وضعیت گردشگری ایران تا سال 2020 با رکود مواجه می‌شود و این عدد به 8/3 درصد می‌رسد.

اما در سال 2010 میلادی، درآمد حاصل از گردشگر ورودی به ایران به حدود 4/2 میلیارد دلار می رسد که 5/2 درصد از صادرات کل ایران را تشکیل می‌دهد. طبق پیش‌بینی سازمان جهانی شورای سفر در سال2020 میلادی این مبلغ به 1/5 میلیارد دلار می‌رسد و 4/2 درصد از کل صادرات ایران را تشکیل می‌دهد.

در سال گذشته میلادی، 2/3 درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های کشور که معادل 4/3 میلیارد دلار است در بخش گردشگری انجام شده و در سال 2020 میلادی این آمار به رقم 8/2 درصد از کل سرمایه‌گذاری‌ها و معادل 6/7 میلیارد دلار می رسد.

یکی از ویژگی‌های بارز صنعت گردشگری، تاثیر مستقیم و غیر مستقیم این صنعت در اشتغالزایی است. در ایران 598 هزار نفر به واسطه صنعت گردشگری در سال 2010 مشغول به کار شده‌اند. این صنعت نوپا در ایران، توانسته 3/8 درصد از کل مشاغل کشور را به خود اختصاص دهد.

همین آمار نشان می‌دهد که توجه به این صنعت خاموش می‌تواند آتش زیر خاکستر اقتصاد کشور را شعله‌ور کند. طبق پیش‌بینی‌های سازمان جهانی شورای سفر و با توجه به پیش بینی رکود صنعت گردشگری ایران در سال 2020 میلادی، این صنعت 10سال بعد 726 هزار و 598 نفر را مشغول به کار می‌کند که متاسفانه این رقم در ایران تنها دو درصد از کل مشاغل کشور را به خود اختصاص خواهد داد.

طبق این گزارش‌ که توسط اشکان بروج کارشناس ارشد توریسم ترجمه شده است تولید ناخالص داخلی ایران از گردشگری در سال 2010 میلادی 4/8 درصد است که معادل 33.7 میلیارد دلار بوده و بر اساس پییش بینی ها این عدد در سال 2020 به 8 درصد و به رقمی معادل 81.8 میلیارد دلار می‌رسد. همچنین رشد واقعی ناخالص داخلی ایران از گردشگری 9/3 درصد بوده که در 10 سال آینده به 8/3 درصد می‌رسد.

در رده‌بندی ‌انجام شده در بین 181 کشور بررسی شده در گزارش سازمان جهانی شورای سفر، تولید ناخالص داخلی حاصل از گردشگری کشور ایران از نظر اندازه خالص در رتبه 30، نسبت به اقتصاد ملی در رتبه 95 و از نظر رشد اقتصادی در رتبه 135 قرار گرفته است. ایران همچنین در بین 12 کشور منطقه خاورمیانه هم از نظر اندازه خالص در رتبه 3، نسبت به اقتصاد ملی در رتبه 8 و از نظر رشد اقتصادی در رتبه 9  قرار گرفته است. البته رشد اقتصادی کشورها با توجه به درصد تورم آنها سنجیده می‌شود.

درآمدهای جهانی گردشگری

کشورهایی که توانسته‌اند در صنعت گردشگری کارنامه موفقی از خود به جا بگذارند، علاوه بر معرفی کشور خود به گردشگران درآمد سرشاری از این صنعت نصیب‌شان می‌شود.

سال گذشته میلادی در جهان، یکهزار و 241 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش توریسم انجام شد که این رقم معادل 02/9 درصد از کل سرمایه‌گذاری جهان است. این رقم تا سال 2020 به 757/2 میلیارد دلار خواهد رسید که 04/9 درصد از کل سرمایه‌گذاری در جهان را تشکیل می دهد.

تولید ناخالص داخلی جهان از گردشگری در سال گذشته میلادی 2/9 درصد از کل تولید ناخالص داخلی بوده که نسبت به 10 سال گذشته رشد نیم درصدی داشته و این رقم معادل 5751 میلیارد دلار بوده است. طبق پیش‌بینی‌های سازمان جهانی شورای سفر در سال 2020 میلادی تولید ناخالص داخلی جهان از گردشگری به مبلغی معادل151/11 میلیارد دلار می‌رسد که نسبت به سال 2010 رشد 4/4 درصدی خواهد داشت و نسبت اقتصاد گردشگری به 6/9 درصد کل تولید ناخالص جهان افزایش می یابد.
بر اساس آخرین آمار این سازمان در حال حاضر از هر 12.3 شغل در سراسر دنیا یک شغل مربوط به صنعت جهانگردی است. در سال 2010، صنعت گردشگری 1/8 درصد از کل مشاغل جهان را به خود اختصاص داده و 235 میلیارد و اکنون 758 هزار نفر به واسطه این صنعت مشغول به کار هستند. پیش‌بینی‌های این سازمان در 10 سال آینده نشان می‌دهد که 2/9 درصد از کل مشاغل دنیا مرتبط با صنعت گردشگری خواهد بود و 303 میلیون و 19 هزار شغل مرتبط با گردشگری به وجود می آید.

جدول شماره " یک "  نشان می‌دهد با توجه به اینکه گردشگری در ده سال آینده در تمامی نقاط جهان رشد خوبی خواهد داشت، اما ایران در این صنعت با یک درصد تنزل روبه‌رو می شود.  

اگرچه گردشگری ایران توانسته‌ در اقتصاد ملی سهم قابل توجهی را به دست بیاورد و در رتبه بندی، چهار پله صعود کند اما رقبای این کشور آنچنان عمل کرده اند که توانسته‌اند گوی سبقت را در رشد تولید ناخالص داخلی حاصل از گردشگری بربایند و موجب سقوط 37 پله‌ای ایران در جهان شوند.

رتبه اقتصاد گردشگری ایران در جهان در بین 181 کشور

بر اساس جدول شماره " دو" نیز در منطقه خاورمیانه نیز رقبای سرسختی مانند لبنان و اردن، جایگاه ایران را در گردشگری منطقه رو به انحطاط برده‌اند به طوری‌که کشور لبنان با 37.6 درصد رشد در تولید ناخالص داخلی از گردشگری، برای کسی جای نقد نگذاشته است(فقط رشد 37درصدی را با 3.9 درصدی ایران مقایسه کنید!). اردن، مصر، سوریه، ترکیه، عربستان نیز به ترتیب به دنبال این کشور هستند و سعی در گرفتن گوی سردمداری توریسم منطقه خاورمیانه دارند.

رتبه اقتصاد گردشگری ایران در خاورمیانه در بین 12 کشور

اما اسف بار این است که پیش بینی‌ها نشان می‌دهد در 10 سال آینده ایران در رتبه های آخر این رده‌بندی و تنها بالاتر از سوریه می‌ایستد.

نتیجه‌ای بسیار روشن و منطقی از آمار و ارقام نشانگر آن است که وضعیت گردشگری ایران در سالهای آینده بسیار نامطلوب بوده و باید هر چه زودتر برای این صنعت بیمار کشور چاره‌ای اندیشید.