ناهماهنگی سایر نهادها با آموزش و پرورش/ معلمان با سند تحول همراه شوند

به گزارش خبرنگار مهر، تغییر ساختار آموزشی کشور به 6-3-3 آذرماه سال گذشته در شورای عالی آموزش و پرورش به ریاست دکتر محمود احمدی نژاد به تصویب رسید تا در سال تحصیلی جاری این تغییر ساختار اجرا شود اما شورای عالی انقلاب فرهنگی تا کنون در این باره به نتیجه نرسیده و گویا این طرح همچنان مخالفان و منتقدان زیادی را در بنده نظام آموزشی کشور دارد.

در بخش اول نشست که با حضور حجت الاسلام علی ذوعلم مشاور وزیر آموزش و پرورش، دکتر حسین احمدی معاون اسبق آموزش عمومی آموزش و پرورش و دکتر محمد حسنی یکی از طراحان سند تحول بنیادین برگزار شد، مباحثی همچون نبود ارتباط معنادار بین ساختار آموزشی و محتوای درسی و تربیتی، ضرورت نگاه جامع به سند تحول بنیادین، الویت پایین تغییر ساختار آموزشی در اسناد بالادستی، بی اعتمادی مردم نسبت به تغییر ساختار مطرح شد، اما در این بخش به موضوع تاثیر نیروی انسانی در سند تحولی، نقش رسانه ها برای پیشبرد اهداف و ضرورت احیای مراکز تربیت معلم پرداخته شده است که در ادامه می خوانید:

* خبرگزاری مهر- گروه اجتماعی: همان طور که عنوان کردید نیروی انسانی مهمترین عنصر در اجرای سند تحول بنیادین و تغییر ساختار آموزشی است ولی تا کنون معلمان برای اجرای این سند آماده نشده اند و علاوه بر این امسال 40 هزار نیرو استخدام شدند که در تربیت معلم تحصیل نکرده اند و آمادگی لازم را حتی برای تدریس ندارند. با این وصف چگونه قرار است سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی اجرا شود؟

- دکتر حسنی: درباره نحوه اشاعه و تبلیغ این سند تاکنون بحثهای زیادی در شورای عالی شده است و معتقدیم باید این سند انتشار فکر و ایده شود و اقناع مجموعه شکل گیرد و اگر این هماهنگی ها ایجاد نشود، واقعا آب در هاون کوبیدن است.

به اعتقاد بنده، تحول اینگونه نیست که عده ای از بالا فکری کنند و به بدنه مجموعه بگویند باید این اقدامات صورت گیرد بلکه اگر عقلای یک مجموعه به این نتیجه رسیدند که تحول سودمند و مفید است، بدنه آن مجموعه هم باید نسبت به این موضوع اقناع شوند در غیر این صورت همراهی نمی کنند یا باری به هرجهت حرکت خواهند کرد و حتی ممکن است به جای سود، ضرر هم برسانند.

- دکتراحمدی:به یاد دارم که در دوران وزارت مهندس فرشیدی، وی عنوان می کرد اگر من می توانستم یک معاونت تربیت معلم ایجاد می کردم چرا که اعتقاد داشت آموزش و پرورش باید نیروی انسانی اش را خودش تربیت کند. چندین سال است که وزارت درمان و آموزش پزشکی تربیت نیروی خود را در دست دارد. اما با وجود اینکه نقش یک معلم با پزشک تقریبا برابر است و حتی حساس تر هم هست اما در آموزش و پرورش این اتفاق نیفتاد و از حدود 15 سال گذشته تاکنون مراکز تربیت معلم که تاحدود 100 هزار نفر ظرفیت دارد، تعطیل شده اند و تنها کلاسهای ضمن خدمت برگزار می شود.

به جز معلمان، حتی خانواده ها هم در اجرای این سند نقش دارند که متاسفانه هم اکنون این گونه نیست و هر چه از سوی مدرسه به خانه ارسال می شود، تنها جهت اطلاع والدین است، در حالیکه براساس تربیت اسلامی خانواده یک رکن اساسی است و در روش تربیت معصومین، دیده ایم که خانواده چه نقشی دارد و باید این مورد در سند بیش از این خود را نشان دهد تا خانواده ها بتوانند جایگاه خود را پیدا کرده و ایفای نقش کنند.

* یعنی احیای مراکز تربیت معلم برای اجرای سند تحول بنیادین ضرورت دارد؟

- دکتر احمدی: بله، چرا که باید مواد سند تحول بنیادین در دروس تربیت معلم گنجانده شود تا معلمان آشنایی لازم را پیدا کنند. هم اکنون معلمانی در آموزش و پرورش تدریس می کنند که فارغ التحصیل از رشته های مختلف و از دانشگاه های متفاوت هستند و شرایط سنی مختلفی دارند و هنوز تکلیف مجتمع آموزش عالی پیامبر اعظم که از سال 1385 بازگشایی آن کلید خورده بود، مشخص نشده و مغفول مانده است بنابراین اجرای سند اگر بدون تربیت و آموزش معلم صورت بگیرد، فایده ای نخواهد داشت.

- حجت الاسلام ذوعلم: در برنامه درسی ملی بخشی را با عنوان "تلقی از معلم" داریم که بسیار مهم است. براساس این بخش ما از معلم توقع نداریم که تنها یک سری از محفوظات را به دانش آموز منتقل کند  بلکه براساس آن، معلم یک اسوه اخلاقی و تربیتی، برنامه ریز آموزشی، مهندس تربیتی، یادگیرنده مادم العمر به شکلی که اطلاعات خود را دائم بیافزاید، است و بنابراین باید معلم علم فکورانه را منتقل کند.

از سویی در مقدمات اجرایی برنامه درسی ملی به صراحت به این مطلب اشاره شده که مدارسی که قرار است این طرح را اجرا کنند، مدیر، معاون و معلمانشان باید آموزشهای لازم را ببینند اما نه به شکل آموزشهای ضمن خدمت صوری و مجازی، بلکه با حضو مشارکت فعالشان در کلاس درس باید این مهم دنبال شود. البته هم اکنون فرهنگیان آماده این تحول هستند و از آن استقبال می کنند و شوق یادگیری نیز دارند، اما ما باید برنامه ریزی لازم را در این زمینه انجام دهیم.

نکته دیگری که باید به آن توجه شود و از آن مغفول نماند، مدرسه است. مدرسه در اجرای سند همچون ظرف عمل می کند چرا که دانش آموز به مدرسه می آید و در این محیط ساعات زیادی از خود را سپری می کند و تربیت می شود. اگر مدیر واقعا رهبر تربیتی باشد و والدین مدرسه را خانه دوم خود بدانند و مدرسه به عنوان یک نهاد اجتماعی تلقی شود، تلاش ما به نقطه مطلوب می رسد. در واقع باید یک خود تحولی در بدنه آموزش و پرورش ایجاد کنیم.

* آیا اصلا در سند تحول بنیادین پیش بینی شده که نیروی انسانی باید چگونه تربیت و وارد آموزش و پرورش  شود یا مانند الان مقطعی و براساس نیازهای سالیانه و کوتاه مدت درباره جذب نیرو تصمیم گیری خواهد شد؟

- دکترحسنی: در سند تحول بنیادین در بخشی به مباحث گزینش معلم، آموزش و نگهداری از او پرداخته شده است و برای هر کدام راهکار و راهبرد ارائه شده است. معتقدیم همانطور که پزشکان دوره های عملی را در بیمارستان آموزش می بینند و از نزدیک تجربه می کنند، معلمان نیز باید چنین حالتی را داشته باشند. مسئله بعدی نگه داشت معلم است. آیا درست است که ما معلم را سال 1360 استخدام کنیم واین معلم خیالش آسوده باشد که سال 1390 بازنشسته می شود و در این مدت هیچ تلاشی برای به روز کردن اطلاعات و دانسته های خود نکند؟ این در دنیای امروز مقبول نیست.

ما باید معلم را به شکلی نگه داریم که همواره دغدغه به روز کردن خود را داشته باشد. سفری به یکی از کشورهای خارجی داشتیم. پرسیدیم که شما آموزش ضمن خدمت دارید، منظور ما را متوجه نشد. بعد از ارائه توضیح گفت نه، معلم اینجا خودش دائم دنبال آموزش است چرا که اگر عقب بیافتد هئیت امنا و مدیر مدرسه قبولش نمی کنند و شغلش را از دست می دهد ، هم اکنون بسیاری به این عقیده رسیده اند که معلم در کشورمان باید این گونه باشد در غیر این صورت از گردونه خارج می شود.

- دکتر احمدی: باید در کنکور جهشی صورت گیرد که توانمندترین و مستعد ترین افراد به  تربیت معلم بیایند. همچنین بحث آماده سازی و حفظ و ارتقای علمی معلم نیز بسیار مهم است. دانش آموز چه گناهی کرده که باید تحت تربیت معلمی باشد که اصلا تحصیلات خود را به روز نمی کند. در نظام اقتصادی، فروشگاه، بانک اگر یک مقداری غفلت شود نتیجه ورشکستگی آن بنگاه اقتصادی است. اگر معلم با ملاکهای اساسی جذب نشود آموزش و پرورش ما همواره عقب مانده ، سست و غیر پویا و منفعل خواهد بود و دانش آموزی که خروجی این نحوه تربیت است، نسبت به جهان عقب مانده خواهد ماند.

*هم اکنون رسانه های ارتباط جمعی نقش بی بدیلی را در عرصه آموزش ایفا می کنند، نوجوانان و جوانان امروز ساعت ها وقت خود را صرف اینترنت، ماهواره و...می کنند. آیا برای این مقوله در سند تحول بنیادین برنامه ریزی شده است و جایگاهی را پیش بینی کرده اید؟

- دکتر حسنی: هم اکنون با گسترش و پیشرفت وسایل ارتباط جمعی، محوریت مدرسه و معلم  در معرض تهدید قرار گرفته است. زمانی بود که مدرسه محور شهر و روستا بود اما هم اکنون بدلیل گسترش رسانه ها این جایگاه از بین رفته و به همین دلیل در طول تدوین سند تحول بنیادین عنوان شد که رسانه به عنوان رکن چهارم آموزش قرار گیرد. اعتقاد بر این بود که هماهنگی بین نهاد رسانه و آموزش ایجاد شود و نهاد شورای عالی تربیت بتواند تمام این بخشها را مدیریت کند و مطالبات آنها را سامان دهد.

متاسفانه هم اکنون تمام دستگاهها از آموزش و پرورش مطالباتی را دارند و می خواهند برای آنها موضوعات درسی تعریف شده یا در کتابها گنجانده شوند اما اگر آموزش و پرورش از آنها مطالبه ای داشته باشد، برآورده نمی کنند. به طور مثال در بحث کاردانش مصوبه مجلس این بود که وزارت کار با آموزش و پرورش همکاری کند اما در واقع این عمل اتفاق نیفتاد و درصد کمی از خواسته های آموزش و پرورش محقق شد.

..........................

گفتگو از فهیمه سادات طباطبایی