تفحص در دین نیازمند علم فلسفه است

به گزارش خبرنگار مهر در قم، حجت‌الاسلام غلامرضا فیاضی ظهر پنج شنبه در همایش الهیات در تفسیر المیزان که در سالن همایش موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم برگزار شد، با اشاره به تاثیرات علم فلسفه در علامه طباطبایی اظهار داشت: این تاثیر از دو جهت دارای اهمیت زیادی بوده است یکی اینکه علامه وقتی می‌خواست حرفی بزند آن سخن استوار و منطقی بود به علاوه درون مایه‌های فلسفی علامه، به او این توانایی را می‌داد که استدلال را در سطح برهان اعمال کند.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه برای تفحص در دین نیازمند علم فلسفه هستیم، خاطرنشان کرد: روشن است که دین تنها احکام نیست بلکه اصول در رأس، عقاید در ریشه و اخلاق در بدنه و شاخ و برگ آن است و اگر دین مجموعه‌ای از این سه بخش باشد شکی نیست که بخشی از آن جز از راه عقل قابل تبیین و دفاع نیست و آن هم بخش عقاید و اصول دین است که جا ندارد در آن به جایی رجوع شود.

فلسفه برای تبیین عقاید و اخلاق اصالت دارد

فیاضی با اشاره به اینکه اگر اخلاق بخواهد درست بیان شود بدون فلسفه امکان ندارد، ابراز داشت: همه می‌دانیم که علم اصول به مسائل عقلی مربوط است که بدون آن امکان ندارد و فلسفه برای تبیین عقاید و اخلاق اصالت دارد و کسی که بخواهد در مورد مسائل اخلاقی و عقاید اسلام کار کند باید از فلسفه برای طریق تفکر و تعقل استفاده نماید.

وی خاطرنشان کرد: کتاب تفسیر المیزان شکلی از تفکر فلسفی در حوزه تفسیر است و اثر محتوایی محسوب می‌شود که استدلات عقلی قرآن را در بیانات خطابی تبیین می‌کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: بدون شک برای اثبات بخشی از گزاره‌های دینی نیاز به فلسفه و تفکرات عقلی داریم و استدلال‌های قرآنی علامه در تفسیر المیزان ریشه در محتواهای مباحث عقلی دارد.

تاکید بر حریت علامه طباطبایی

وی در بخش دیگری از سخنان خود به مسئله حریت علامه هم در تفسیر که تفسیر به رای نباشد و هم در نظریات فلسفی اشاره کرد و گفت: همه توجه داریم که عالم کسی است که بعد از طی مقدمات لازم و تقلید در علم، خود به مرحله‌ای از علم برسد که دیگر نیازی به تقلید نداشته باشد چرا که تقلید کار عوام است و محقق کسی است که مجتهد در علم اصول باشد و به آن وارد شود و در هر مسئله‌ای با روشی صحیح اصول حکم الهی را تفسیر نماید.

فیاضی ادامه داد: همچنین شخص فیلسوف کسی است که علاوه بر اینکه مسائل را در کتاب‌های دیگر می‌بیند خود اهل تجزیه و تحلیل باشد و بعد به نقد بنشیند و عالم اگر این طور نباشد علم می‌میرد و این محقق و ناقد بودن هیچ منافاتی با شخصیت علمی بزرگان آن علم ندارد.

وی خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی در فلسفه دقیقا همین روحیه را داشت و به نقد می‌پرداخت و این به خاطر حریت علمی او بود چون لازمه عالم بودن است و معنا ندارد که یک عالم تنها یک مقلد باشد و برای مثال تحت عنوان جمع بندی ملاصدرا را مورد نقد قرار می‌داد و اصل کار را آن طور که لازمه عالم بودن بود انجام می‌داد.