بانک‎ها مشاغل خانگی را جدی نگرفتند/ دیگر خبری از زودبازده‌ها نیست

به گزارش خبرنگار مهر، طرح بنگاه های کوچک زودبازده که محوری ترین طرح اشتغالزایی دولت در سالهای گذشته بوده است با تغییر وزیر کار دولت نهم و آغاز به کار وزیر جدید در دولت دهم؛ رفته رفته راه بایگانی و خروج از محوریت را طی کرد.

سروصدای زودبازده‌ها خوابید

بر پایه این گزارش، این طرح که با دریافت حدود 28 هزار میلیارد تومان تسهیلات سروصدای زیادی را نیز ایجاد کرده بود به یکباره راه افول و توقف را در پیش گرفت. در واقع با وجود تاکیدات مسئولان سابق وزارت کار از جمله سیدمحمد جهرمی وزیر سابق کار و امور اجتماعی مبنی بر استمرار این طرح تا ایجاد اشتغال برای همه کارجویان؛ این مسئله محقق نشد.

پایان سال 84 تا پایان سال گذشته را می توان دوران حضور زودبازده ها در بازار کار، قرار گرفتن در صف تسهیلات بانکی و میدان اظهارنظرهای موافق و مخالف دانست اما پس از آن زودبازده ها دیگر نتوانستند راه گذشته خود را بپیمایند و به نوعی از چرخه اصلی کار خارج شدند.

امیدواری طراحان زودبازده ها به تاکیدات دولت در قبال بازشدن پرونده ویژه تسهیلات دهی به این طرح ها از سویی و عدم تمایل بانک ها به پذیرفتن همه طرح ها و همچنین تسهیلات دهی طبق نظر درخواست کنندگان و وزارت کار؛ در نهایت به اختلافات حتی رسانه ای رئیس کل سابق بانک مرکزی و وزیر سابق کار انجامید که البته در نهایت با پیروزی وزیر کار خاتمه یافت.

بی‎میلی بانک‎ها به زودبازده‎ها

پس از آن نیز گویا مسئولان ارشد وزارت کار بر این تصور بودند که احتمالا تسهیلات دهی بانک ها به زودبازده ها رونق خواهد گرفت ولی سیاست های جدید بانک مرکزی در آن زمان نیز برای طرح های اشتغال زای زودبازده چنگی به دل نزد و به نوعی صف ها باقی ماند.

خروج برخی از طرح های زودبازده از توجیه اقتصادی، عدم پرداخت تسهیلات کامل، نیمه تمام ماندن طرح ها، عدم تامین سرمایه در گردش و همراهی کج دار و مریز بانک ها با این طرح ها باعث شد تا دولت و وزارت کار به فکر تغییر محور اشتغال زایی و ارائه طرح های جدید تحت عنوان مشاغل خانگی بیفتند.

البته اوایل مسئولان جدید وزارت کار از زودبازده ها حمایت کردند و آنها را باعث کنترل نرخ بیکاری و ایجاد فرصت های شغلی دانستند. فقط در یک مورد شیخ الاسلامی، وزیر کار مطرح کرده بود که پیگیری مسائل این طرح ها به وی مربوط نمی شود.

موضوع جدید وزارت کار در مورد زودبازده‌ها

اظهار نظر صریح و روشن دیگری که در این زمینه مطرح شد و عملا پرونده زودبازده ها را بسته شده اعلام کرد، سخنان معاون توسعه اشتغال وزیر کار است که در روزهای گذشته اعلام کرد دیگر زودبازده ها محور اشتغال زایی نخواهند بود.

فروزان مهر تاکید کرد که در جهت‌گیری و سیاست‌های وزارت کار بحث بنگاه‌های زودبازده دیگر محور اشتغال زایی نخواهند بود و مباحث تولید را در این بحث اثرگذار نمی‌دانیم. وزارت کار به دنبال بنگاه‌هایی است که اهداف رشد اقتصادی را دنبال کنند.

در هر حال در مقطع زمانی فعالیت زودبازده ها گزارشات و آمارهای مختلفی نیز از وضعیت عملکرد زودبازده ها و همچنین انحراف تسهیلات ارائه شد که هر یک به نوعی موضوع را مورد بررسی قرار داده بودند و وزارت کار نیز برای هر یک توجیه و توضیح خود را ارائه می کرد.

نقطه اشتراک همه طرح‎ها

آفت همه طرحهایی که طی حداقل یک دهه گذشته برای اشتغال زایی ارائه شده است در اجرای طرحها به صورت آزمایش و خطایی با محوریت تسهیلات بانکی بوده است که این موضوع به وضوح در مورد خوداشتغالی ها، زودبازده ها و در آینده نزدیک در مشاغل خانگی قابل مشاهده است.

در مورد اینکه دولتها باید طرح های مناسبی را برای ایجاد فرصتهای جدید شغلی بر اساس نیازها و ظرفیتهای کشور انتخاب و اجرای آن را برای دستیابی به نتیجه که همان پاسخگویی به نیازهای اشتغالی کارجویان است دنبال کند و اگر طرحی برای اشتغال زایی با نیازهای جوانان کشور منطبق است باید ادامه یابد و اگر مناسب نیست از ابتدا اجرا نشود چون برای این هدف مهم سیستم آزمایش و خطایی و یا بایگانی طرح های سابق جوابگو نخواهد بود؛ با عباس وطن پرور نماینده سابق کارفرمایان در اجلاس جهانی کار گفتگو کرده ایم. 

عباس وطن پرور در گفتگو با مهر در خصوص اجرای طرح مشاغل خانگی و توقف زودبازده ها، با بیان اینکه مشاغل خانگی در گذشته نیز به نوعی توسط اتاق های تعاون به صورت پایلوت اجرا شده است، گفت: در شرایط فعلی، اقتصاد کشور ظرفیت و توجیه مناسبی برای پذیرش روش های آزمون و خطایی را ندارد.

آزمون و خطا جواب نمی‎دهد

نماینده سابق کارفرمایان در اجلاس جهانی کار اظهار داشت: به نظر نمی رسد مشاغل خانگی بتواند چرخه اقتصادی یک خانوار را پوشش دهد. هم اکنون با توجه به اینکه بیان می شود در کشورهای بسیار زیادی مشاغل خانگی وجود دارد ولی در جایی بیان نشده که این طرح ها توانسته اند مشکل اشتغال را حل کنند.

وطن پرور ادامه داد: استفاده از طرح های اشتغال زایی استاندارد که توسط سازمان های جهانی ارائه می شود باید مورد توجه دولت ها قرار گیرد. طی دهه گذشته طرح هایی توسط کشورهایی مانند کره جنوبی، تایلند و چین اجرا شد که منجر به رشد و توسعه در اقتصاد آن کشورها و همچنین اشتغال زایی شده است.

این فعال کارفرمایی، تصریح کرد: بهتر است به جای حرف زدن عمل کنیم. در مورد طرح هایی مانند مشاغل خانگی که نیاز است دولت نیز اقداماتی را در تهیه تجهیزات و ملزومات مورد نیاز خانواده ها برای کار خانگی داشته باشد، آیا این امکان وجود دارد؟

به گفته وطن پرور، آیا سازمان فنی و حرفه ای در حال حاضر امکان ارائه آموزش های مورد نیاز خانواده ها در بحث کار خانگی را دارد و یا خیر؟ در مورد زودبازده ها که حدود 28 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شد چه تضمین هایی برای بازگشت آن وجود دارد؟

نماینده سابق کارفرمایان در اجلاس جهانی کار افزود: امروز 99 درصد بنگاه های فعال در کشور آلمان به صورت کوچک و متوسط اداره می شوند و این نشان دهنده قابلیت اجرا بودن زودبازده ها است اما آیا در کشور ما نیز جواب داده است.

وی بیان داشت: طبق قانون دولت به عنوان متولی اشتغال زایی و وزارت کار نیز به عنوان بازوی دولت در این بخش شناخته می شود ولی سوال این است که چرا باید این مسئولیت از وزارت کار به وزارت تعاون که ظرفیت و توان لازم برای اداره امورات مربوط به اشتغال و مسائل مربوط به آن را ندارد، واگذار شود؟