به گزارش خبرگزاری مهر، سرگئی لاوروف در سخنرانی خود خطاب با حاضران گفت : همه عقیده دارند که راهی جز تشریک مساعی برای جستجوی جمعی پاسخها به چالشها و خطرات جهانی مشترک وجود ندارد. به این منظور طراحی دستور کار مثبت و متحد کننده ای لازم است که امکان پیدا کردن تعادل پایدار منافع بر اساس نگرانی‌های مشروع هر یک از کشورها را فراهم کند. اعتقاد دارم که کلید تقویت صلح و ثبات همین است. درک واقعیت فوق الذکر تا کنون مثمر ثمر شده است. در جریان بحث درباره مسائل امنیت در منطقه اروپایی – آتلانتیک نشانه‌‌های رویارویی، سوءظن و پیش‌داوری‌‌ها کم و کمتر بروز می کند در حالی که تمایل به همکاری و تقویت اعتماد متقابل بیشتر می شود. گرایشهای سالم در عرصه خلع سلاح و کنترل تسلیحات نیز بروز می کند. در میان مهمترین دستاوردهای مرحله جاری می‌‌توان به رسمیت یافتن "قرارداد روسی – آمریکایی درباره تدابیر در جهت ادامه کاهش و محدود کردن تسلیحات راهبردی تهاجمی" و برگزاری با موفقیت کنفرانس سال 2010 درباره بررسی اجرای قرارداد عدم اشاعه سلاحهای هسته‌ای (NPT) اشاره نمود.
قرارداد جدید درباره تسلیحات راهبردی تهاجمی، سهم روسیه و ایالات متحده در تحکیم امنیت جهانی، رژیم عدم اشاعه و پیشبرد روند خلع سلاح هسته‌ای بر اساس تعهدات ناشی از ماده 6 قرارداد عدم اشاعه سلاحهای هسته‌ای (NPT) است. کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی که در قرارداد پیش بینی شده است، حالت بازگشت ناپذیر، قابل کنترل و شفاف خواهد داشت. این قرارداد با عنایت به اصول تساوی حقوق، موازنه و امنیت برابر و تجزیه ناپذیر که در آن گنجانده شده است، به یک نوع "استاندارد طلایی" برای دستیابی به توافقات در بعد نظامی- سیاسی مناسبات بین الملل مبدل شده است.
بسیاری از خود سئوال می کنند که بعد از آن چه میشود؟ قبل از همه باید کارایی و قابلیت حیات قرارداد جدید را به موازی اجرای آن ارزیابی کرد. تحقق کامل تدابیر پیشبینی شده در این سند، ما را به مرحله ای خواهد برد که در آن به حساب آوردن تمام جوانب معادله ثبات راهبردی لازم خواهد شد.این بدان معناست که تعدادی از مسائل مشخص باید به منظور ادامه حرکت در مسیر خلع سلاح هسته‌ای حل شود. سعی میکنم بینش ما را تشریح کنم.
بدیهی است که مسکو و واشنگتن دارنده بزرگترین زرادخانه‌‌های هسته ای باقی مانده‌اند. ولی ما در خلأ زندگی نمی‌‌کنیم. کاهش شاخصهای کمی عمومی زرادخانه‌‌های سلاحهای هسته‌ای روسیه و ایالات متحده سبب افزایش اهمیت سطح کمی حمل کننده‌ها میشود. در نهایت امر، توان واقعی بازدارندگی به تعداد وسایل حمل کننده، مشخصات فنی و عوامل دیگر وابسته است. الحاق همه کشورهای هسته‌ای بلا استثنا به روند تحدید و کاهش زرادخانه‌‌های آنها بیش از پیش مبرم میشود. درک این واقعیت به بخشی از مباحثات گسترده اجتماعی و سیاسی مبدل می شود.
وی افزود : مایلم به اندیشه "ابتکار اجتماعی در زمینه صفر هسته‌ای جهانی"، مجامع لوکزامبورک و مونیخ و بعضی سازمانهای غیر دولتی دیگر که در موضوع امنیت جهانی تخصص دارند، اشاره کنم. پیشنهادهایی که آنها مطرح می‌کنند، دربرگیرنده نکات معقولانه و سازنده فراوانی هستند. ما در نظر داریم از این به بعد نیز با این سازمانها به منظور تأمین فکری مذاکرات سطح دولتی تعامل داشته باشیم.
ما در تماس‌‌های خود موضعگیری روسیه در قبال چشم‌انداز روند خلع سلاح هسته‌ای را به تفصیل تشریح می کنیم. اصل کلیدی تجزیه ناپذیری امنیت، اساس مواضع ما را تشکیل می‌‌دهد. ما بر ضرورت در نظر گرفتن عوامل منفی برای ثبات راهبردی مانند برنامه‌‌های استقرار سلاح‌‌ها در فضای کیهانی، ایجاد تسلیحات راهبردی تهاجمی غیر هسته‌ای و استقرار سامانه جهانی یکجانبه ضد موشکی تأکید میکنیم.
نباید بی تعادلی‌های قابل اعتنا در زمینه تسلیحات متعارف را به خصوص در شرایط استمرار بحران‌‌های خطرناک در بسیاری از مناطق جهان، نادیده گرفت. نمی‌‌توان از این عوامل و ارتباط بین آنها چشم پوشید و فقط درباره "صفر هسته‌ای" صحبت کرد. این عوامل و ارتباط میان آنها باید در جریان بحث درباره دورنمای کاهش سلاحهای هسته‌ای تاکتیکی مد نظر گرفته شود. گام نخستی که باید در هر حال برای حل این مسأله برداشته شود، خروج نیروهای هسته‌ای تاکتیکی به سرزمین کشور مالک آنها و از بین بردن زیرساخت استقرار این سلاح‌‌ها در خارج از کشور است. لذا مجموعه پیچیده مسائل وجود دارد که مستلزم برخورد دقیق و جامع همه دولت‌‌ها است.
لاوروف در ادامه گفت : در زمینه خلع سلاح تعدادی از مسائل حائز اولویت وجود دارند که می‌‌توانند و باید هم اکنون حل شوند. به مورد اجرا گذاشتن هرچه سریع‌تر قرارداد درباره منع جامع آزمایشات هسته‌ای در این زمینه جایگاه ویژه‌ای دارد. یک بار دیگر از همه کشورهایی که هنوز این قرارداد را امضا و تصویب نکرده‌اند، دعوت میکنیم که این کار را انجام دهند. تعلیق یکجانبه برگزاری آزمایش‌های هسته‌ای مفید است ولی نمی‌‌تواند جای تثبیت حقوقی بین المللی این تعهد کلیدی برای امنیت جهانی را بگیرد.
یک اولویت دیگر، اجرای درست "برنامه اعمال" توسط همه کشورها است. این برنامه در کنفرانس ماه می2010 درباره بررسی روند اجرای قرارداد عدم اشاعه سلاحهای هسته‌ای تأیید شد. این سند دربرگیرنده دستور روز سنجیده و متعادل فعالیت مشترک در زمینه عدم اشاعه و خلع سلاح هسته‌ای و کاربرد صلح‌آمیز انرژی اتمی است. نکته حائز اهمیت اصولی این است که اعضای قرارداد پایبندی خود را به اصل تقویت امکانات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه راستی‌آزمایی و عمومیت بخشیدن به پروتکل الحاقی موافقتنامه درباره پادمان‌‌ها اعلام کردند. روسیه برای اجرای این توافقات تلاش پیگیرانه‌ای خواهد کرد.
وزیر امور خارجه روسیه در ادامه گفت : درباره استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی باید گفت که ما اعتقاد داریم که راهکارهای چند جانبه در زمینه چرخه سوخت هسته ای، راه بهینه برای تحقق بخشیدن اصل محوری ارتباط متقابل ناگسستنی بین سه جزو ترکیبی قرارداد عدم اشاعه سلاحهای هسته‌ای را می‌‌گشاید. فکر میکنم که برای همه پر واضح است که تنها با رعایت بالاترین استانداردهای عدم اشاعه می‌‌توان دسترسی به اتم صلح‌آمیز را گسترش داد. هدف مشترک ما، جلوگیری از "تکثیر" فناوری‌‌های حساس در جهان همراه با تضمین حقوق حقه اعضای درستکار قرارداد عدم اشاعه سلاحهای هسته‌ای برای توسعه انرژی اتمی است. ابتکارات روسیه درباره ایجاد مرکز بین المللی غنی‌سازی اورانیم و ایجاد ذخیره تضمینی اورانیوم با غنای پایین در روسیه تحت اداره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در همین راستا اجرا میشود.
موفقیت کنفرانس سال گذشته درباره قرارداد عدم اشاعه سلاحهای هسته‌ای نمی‌‌توانست حاصل شود چنانچه گام‌‌های مشخص در مورد اجرای قطعنامه 1995 درباره ایجاد منطقه عاری از سلاحهای کشتار دسته جمعی و وسایل حمل کننده آن در خاور‌میانه هماهنگ نشده بود. ما به آغاز بی‌درنگ تدارکات برای برگزاری کنفرانس بین المللی در این مورد که قرار است در سال 2012 برگزار شود، دعوت میکنیم که این کار باید دربرگیرنده انتصاب شخصیت هماهنگ کننده روند تدارکاتی باشد. حوادث اخیر در منطقه خاور‌میانه این مسأله را فوق العاده مبرم می کند.
با وجود تحرکات مثبت در زمینه خلع سلاح چند جانبه، ما هنوز نتوانسته‌ایم بر نیروی جبر گذشته فایق آییم که این امر در کنفرانس ژنو نیز بروز کرده است : توافقات سال 2009 درباره برنامه اعمال هنوز به آغاز مذاکرات با محتوای مشخص تکامل نیافته است.
این امر باعث تأسف ما میشود زیرا توان کم‌نظیر کنفرانس خلع سلاح به عنوان میدان مذاکرات چند جانبه برای طراحی توافقات کلیدی بین المللی، در حال تعلیق باقی مانده است. فدراسیون روسیه در جلسه سطح بالا در جهت جستجوی راه‌‌های رفع بن‌بست در کار کنفرانس و در کل نظام خلع سلاح چند جانبه که در سپتامبر سال گذشته در نیویورک به ابتکار دبیر کل سازمان ملل متحد تشکیل شد، شرکت فعالی داشت. آن گفتگو باید اوایل سال جاری در ژنو ادامه یابد.
لاوروف گفت : ملاحظات زیادی که بعضی از آنها رادیکال هستند، ابراز شدند. برای مثال، پیشنهاد بازنگری در اصل اجماع در کار کنفرانس یا آغاز مذاکرات درباره مسایل دستور روز این کنفرانس در مجامع دیگر ابراز شده است. ما نمی‌‌توانیم از این پیشنهادها حمایت کنیم.
اصل اجماع، اصل بنیادین مکانیزم‌‌های خلع سلاح است. در زمینه امنیت که هر کشوری منافع مشروع خود را دارا است .راهکارهای دیگر مجاز نیست. نمی توان این منافع را نادیده گرفت. بر عکس، باید با صبر و حوصله به جستجوی راه‌حل‌‌های قابل قبول همگانی پرداخت. این امر همچنین ناظر بر امتناع از سوءاستفاده از اصل اجماع و از تبدیل کردن آن به حق وتو است. در هر حال باید با وجود همه مشکلات، راه‌‌های سازش را جستجو کرده و نباید سعی کرد که از طریق راه اندازی مذاکرات موازی خارج از کمیسیون خلع سلاح "راه حل آسانی" به دست آید. در غیر این صورت ما با انحطاط تمام نظام خلع سلاح چند جانبه روبرو خواهیم شد.
این مراتب به طور کامل درباره آغاز مذاکرات درباره طراحی قرارداد فراگیر، برابر حقوق و قابل کنترل درباره منع تولید مواد شکافنده با اهداف تسلیحاتی صحت دارد. برگزاری این مذاکرات در چارچوب کنفرانس و نه خارج از آن، لازمه موفقیت این مذاکرات خواهد بود. فقط از این طریق می‌‌توان شرکت همه بازیگران کلیدی این عرصه را تضمین کرد.
پیشگیری از مسابقه تسلیحاتی در فضای کیهانی، اولویت بی چون و چرای روسیه در کنفرانس خلع سلاح است.امروزه باید با حس مسئولیت و دلسوزی به استفاده از فضای کیهانی پرداخت. گاهی به ما می‌‌گویند که مسئله واقعی هنوز بروز نکرده است و ما نباید نگران چیزی باشیم. ولی ما این رفتار را نادرست می‌دانیم. در جهان توانی فراهم شده است که امکان انتقال اسلحه به فضای کیهانی و تأثیر نظامی بر جهازهای فضایی را می دهد. افزایش این توان تأثیر بی‌ثبات کننده این امکانات نظامی را افزایش خواهد داد.
وی افزود : روسیه و چین که در فوریه سال 2008 پیشنویس قرارداد درباره پیشگیری از استقرار سلاح‌‌ها در فضای کیهانی را مطرح کردند، آرزو داشتند از عملی شدن بدترین سناریو پیشگیری کنند. ما بر این عقیده هستیم که این قرارداد باید به صورت برابر حقوق تعهدات حقوقی را تثبیت کند و کشورها نباید به گروهی که حق دارند در فضای کیهانی اسلحه داشته باشند و گروهی که این حق را ندارند، تقسیم شوند.امیدواریم که کار مشخص بر روی طرح پیشنهادی روسیه و چین هرچه زودتر شروع شود. اگر این کار بی درنگ آغاز نشود، ممکن است فرصت از دست برود. اعتقاد داریم که پیشگیری از ظهور اسلحه در فضای کیهانی لازم است تا اوضاع راهبردی روی زمین قابل پیشبینی شود. فراموش نکنیم که زمانی خیال واهی انحصار هسته‌ای باعث مسابقه تسلیحاتی شده بود که ما تازه الان به فایق آمدن بر تبعات آن می‌‌پردازیم.
لاوروف در پایان گفت : روسیه یک بار دیگر بر آمادگی خود برای بررسی مشخص ضمانت‌‌های امنیت دولت‌‌های غیر هسته ای و از جمله طراحی قرارداد الزام‌آور حقوقی تأکید می‌کند. ما شریک توافق عمومی درباره تأسیس نهاد فرعی کمیسیون خلع سلاح برای بررسی مسائل خلع سلاح هسته ای هستیم. یک بار دیگر تأکید میکنم که این مسائل تنها در شرایط فعالیت کارامد کنفرانس قابل حل خواهند بود. بعضی پیشنهادها درباره فعال کردن کار کنفرانس با توجه ما روبرو شده است. اعتقاد داریم که توسعه سنجیده و تدریجی ترکیب اعضای کنفرانس و شرکت سازمانهای غیر دولتی در جلسات غیررسمی آن می‌‌تواند موجب طرح اندیشه‌‌های تازه آینده‌دار و مهم برای فعالیت عملی همه ما شود. هدف ما این است که کارایی کنفرانس را بیشتر کنیم، زیرا واقعیت عینی نظام جهانی جدید چندین مرکزی که در آن همه مسائل فقط به صورت دسته جمعی حل خواهند شد، تقویت این کنفرانس را ایجاب می‌کند. روسیه برای کار بر این اساس آمادگی دارد.
وزیر امور خارجه روسیه در سخنرانی خود در جلسه عمومی کنفرانس خلع سلاح ژنو، این کشور و آمریکا را دارنده بزرگترین زرادخانه های سلاحهای هسته ای در جهان دانست.
کد خبر 1265539
نظر شما