به گزارش خبرنگار مهر، نشست هم‌اندیشی ویرایش عصر روز چهارشنبه با حضور اساتید زبان فارسی در انتشارات فنی ایران برگزار شد. در این مراسم رضا منصوری، علی کافی و محمد حسن‌پور به ایراد سخنرانی پرداختند.
محمد حسن‌پور در این نشست به آسیب‌شناسی واژه‌نامه و واژه‌نامه نگاری پرداخت و گفت: برخی از مواقع واژه‌نامه‌ها به مبحثی اطلاق می‌شود که همانند فرهنگ لغات است در صورتی که تعریف درست واژه‌نامه‌ها این است که معادلهای واژه‌ای به زبان یا زبانهای دیگر در آن آورده شود.
وی افزود: در واژه‌نامه‌ها به خصوص در کتابهای ترجمه باید واژه‌های مبدا و نمایه‌های آن نوشته و در پایان کتاب برای مرور مخاطب آورده شود در حالی که واژه‌نامه‌های امروزی کیفیت مطلوبی در این مبحث ندارد و اصلا به زبان مبدا در آنها توجه نمی‌شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مولف یا مترجم باید در انتهای کتاب و در واژه‌نامه‌ها به فهرست، پیشگفتار، واژه‌نامه و نمایه توجه کند اظهارکرد: در حال حاضر یک نابسامانی ساختاری در واژه‌نامه‌های کتب مشاهده می‌شود و این مسئله تنها به دلیل آن است که از این مقوله باورهای نادرستی وجود دارد.
وی مقصران اصلی در این مبحث را مترجمان، ناشران، بخش علمی و اجرایی کتب و مسئولان فرهنگی دانست و بیان کرد: این افراد مبحث واژه‌نامه‌ها را در کتب را به بیراهه کشیده‌اند و هیچکدام نمی‌تواند از سایه این مسئولیت کنار بروند.
حسن‌پور تاکید کرد: باورهای نادرست ناشران در ضرورت استفاده از واژه‌نامه‌ها که جز جدانشدنی و گریزناپذیر کتابهای خوب و معروف دنیا است سبب شده مولفان نیز این مقوله مهم را ناضروری بدانند و به آن اعتقادی نداشته باشند.
وی ادامه داد: این درست است که در حال حاضر واژه‌نامه‌ها و فرهنگهای فراوانی برای خوانندگان وجود دارد اما هنوز هم برخی از کتا‌های نیاز مبرمی به واژه‌نامه دارند زیرا علم که ایستادنی نیست و همیشه در حرکت است.
حسن‌پور با اشاره به اینکه نشر دانشگاهی واژه‌نامه‌های مصوب و خوبی دارد گفت: این یک باور غلط است که بتوانیم در تمامی کتابها ازهمین واژه‌نامه‌ها استفاده کنیم. دانش دنیا در حال بروز شدن است و ما نمی‌توانیم متوقف بمانیم.
وی با انتقاد از مسئولان فرهنگی برای عدم توجه به واژه‌نامه‌ها افزود: در حال حاضر به دلیل باورهای نادرست داوران به این مقوله در انتخاب کتابهای برتر هفته، ماه، فصل و سال به واژه‌نامه نگاه تزئینی می‌شود و امتیاز ویژه این مقوله چشم بسته به مولفان یا مترجمان اختصاص می‌یابد.
به گفته وی، به عبارت ساده‌تر کتابهایی که تنها واژه‌نامه‌های طولانی دارند از نظر داوران چهار فصل هستند و کتاب سال شدن آنها قطعی است و این اشتباهی بزرگ است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: هم‌اکنون در بیشتر کتابها مشاهده می‌شود که پانوشت کتابها در واژه‌نامه می‌آید و هیچ فرقی میان آنها نیست در حالی که تعریف این دو مقوله به شدت از یکدیگر متفاوت است.
وی در ادامه سخنانش به مقوله استفاده از واژه‌نامه‌های علوم پایه اشاره کرد و افزود: مترجمان به هیچ وجه از واژه‌نامه‌های جامع استفاده نمی‌کند به طوریکه برای یک کلمه انگلیسی system ده‌های معنای اشتباه برگزیده شده که سبب سخت‌شدن و گاهی اشتباه شدن جمله می‌شود.
حسن‌پور تاکید کرد: مترجمان ما باید متخصص باشد یک متخصص شیمی به درستی نمی‌تواند کتاب ریاضی، فیزیک و زیست‌شناسی ترجمه کند که سبب به اشتباه انداختن دانشجویان شود.
وی نرم‌افزار ترجمه را از دیگر معضلات جامعه‌ای امروز دانست وگفت: این نرم‌افزارها به شدت به زبان فارسی و ویراستاری کتابها صدمه می‌زند که به هیچ عنوان قابل جبران نیست.
این پژوهشگر از مسئولان کتابهای امروز ایران خواست که تنها در صورت نیاز و نه به دلیل امتیازگیری واژه‌نامه‌ها را به بخش پایانی کتابها بیفزایند و از مترجمان خواست کتابهایی را ترجمه کنند که از دانش آن آگاه هستند.
وی در ادامه گفت: کتابهایی باید ویرایش شود که با معادلهای واقعی آن به طور کامل آشنا هستند و در هنگام ترجمه برابر نهادها را ثبت و در واژه‌نامه‌ها آورده شود.
نظر شما