زلزله در ارکان قدرت آل سعود

ابعاد مهم این مسئله در عربستان سعودی زمانی روشن تر می شود که بدانیم در روز جمعه خشم علیه رژیم آل سعود علاوه بر تظاهراتی که در شهرهای شیعه نشین شرق عربستان رخ داد، ریاض (پایتخت عربستان) نیز شاهد تظاهراتی مشابه با خواسته های تقریبا یکسان بود.

شاید هیچ کس فکر نمی کرد ریاض که از دیرباز به مقر امن سران آل سعود تبدیل شده است روزی در تاریخ شاهد اعتراضات این چنینی علیه نوادگان "ملک عبدالعزیز" باشد. تظاهرات کنندگان در ریاض که تمامی آنها اهل سنت بودند، همچون شهرهای شیعه نشین الاحساء و قطیف پس از نماز جمعه به خیابانها ریختند و خواستار انجام اصلاحات سیاسی و آزادی زندانیان سیاسی شدند.

در واقع مهمترین نکته در تحولات اخیر شبه جزیره عربستان که تحولی تاریخی محسوب شده و موجبات نگرانی شدید مقامات سعودی را به وجود آورده است، همین گره خوردن مطالبات اقلیت 15 درصدی شیعیان با اکثریت اهل سنت است که اگر در تحولات آتی همچنان به هم پیوسته ادامه داشته باشد سرنوشت رژیم آل سعود را در صفحات تاریخ دفن خواهد کرد.

در اینجا سران رژیم آل سعود و حامیان وهابیت در شبه جزیره که در بین اهل سنت عربستان خود اقلیت محسوب می شوند تداوم حکمرانی خود را در خطر دیده و رو به سرکوب و بازداشت مخالفان می آورند. از سوی دیگر همچنین بیانیه هایی از سوی مفتیان و سران وهابیت صادر می شود که در آن ابراز عقیده و نظر از طریق تظاهرات در تعارض با اصول اسلامی خوانده می شود.

بر این اساس، اقلیت حاکمیت عربستان که از تبار ملک عبدالعزیز بن سعود محسوب شده و در اتحادی همیشگی با وهابیت از تبار آل شیخ قرار دارند، نزدیک شدن مطالبات شیعیان و اهل سنت در شبه جزیره را خطرناک ترین عامل برای تداوم بقای حکومت خود می دانند. به صورتی که اگر دامنه اعتراضات از شرق شیعه نشین عربستان تا مرکز حکومت آل سعود در ریاض و سپس به مناطق غربی در شهر مدینه (که دارای اقلیت شیعه نیز هست) سرایت کند دیگر هیچ نیرویی یارای مقابله با این جنبش فراگیر مردمی را نخواهد داشت.

به واقع هراس اصلی رژیم شکننده آل سعود نیز از فراگیر شدن این اعتراضات به مناطق دیگر است که بنابر اعلام مخالفان در روزهای آتی نیز ادامه خواهد یافت، آن هم در زمانی که "ملک عبدالله" پادشاه پیر عربستان سعودی به تازگی چندین عمل جراحی را گذرانده و گفته می شود شرایط چندان مناسبی ندارد.

در اینجا وقوع یک رخداد احتمالی که شاید با مرگ ملک عبدالله آغاز شود، می تواند جرقه اختلافات گسترده سران آل سعود در انتخاب پادشاه تازه را کلید بزند. اینجاست که اختلافات حکومتی با اعتراضات مردمی می تواند عوامل اصلی سقوط رژیم آل سعود را فراهم کرده و آن را وارد مراحل تازه تری کند.

از سوی دیگر رژیم آل سعود دستپاچگی خود را در برخورد با اعتراضات گسترده اخیر به خوبی نشان داد و وزارت کشور عربستان برگزاری هرگونه تظاهراتی را از این پس ممنوع اعلام کرد. اما سرکوب و بازداشت مخالفان در تظاهرات جمعه خشم در شهرهای ریاض، الاحساء و قطیف این مسئله را نشان می دهد که سران آل سعود از تجربه تونس و مصر هیچ درس عبرتی نگرفته و مسیر سقوط را به سرعت همان رژیمهای دیکتاتور قبلی طی می کنند.

در واقع در اینجا هر گونه برخورد خشونت آمیز با مخالفان نتیجه عکس داشته و موجبات شعله ور شدن بیشتر شراره های انقلاب در شبه جزیره را فراهم می آورد.

نکته مهم دیگر اینکه مخالفان رژیم آل سعود تاکید کرده اند تظاهرات جمعه خشم طی هفته های آتی تا زمان رسیدن به خواسته های اصلی که شامل تغییر ساختار سیاسی و آزادی زندانیان سیاسی می شود و این موضوع دامنه نگرانی آل سعود برای بقا در قدرت را صدچندان کرده است.
----------------------
محمدعلی تخت رونده