آسیب شناسی قیام مردم یمن علیه رئیس جمهور ناصالح

نگاهی به تحولات اخیر یمن نشان می دهد "علی عبدالله صالح" * رئیس جمهور این کشور در یک ماه اخیر که اعتراضات مخالفان علیه خود را جدی تر احساس کرده ترفندی متفاوت با دیگر کشورهای جهان عرب در راستای کنترل شراره های قیام مردمی برگزیده است بر این اساس وی زمانی که عرصه را بر خود تنگ می بیند وعده کناره گیری از قدرت و تلاش نکردن برای موروثی کردن ریاست جمهوری (برای پسرش) می دهد.

اما اندک زمانی که می گذرد به شدت مردم یمن را تهدید کرده که به اعتراضات ادامه دهید با سرکوب شدید از سوی نیروهای امنیتی روبرو خواهید شد.

علی عبدالله صالح در آخرین اظهارات خود که چند روز پیش مطرح کرد وعده تغییر قانون اساسی، گفتگوی جدی با مخالفان و آمادگی خود برای کناره گیری از قدرت داد، اما تنها دو سه روز بعد بار دیگر بر این مسئله تاکید کرد که تا سال 2013 در قدرت به عنوان ریاست جمهوری حضور خواهد داشت.

نکته ای که در اینجا قابل مشاهده است نشان از تفاوت ساختاری قیام مردم در یمن با دیگر کشورهای جهان عرب همچون مصر، تونس و لیبی است.در اینجا ما به سه عامل از مهمترین تفاوتها در قیام یمن اشاره خواهیم داشت:

1) بازی حکومت یمن با خواسته های مردم: بر این اساس دولت یمن تصمیم دارد در اقدامی تاکتیکی هر گونه اقدام مخالفان را پاسخی متناسب دهد تا مردم را به پیگیری خواسته هایشان دلخوش کرده و از سوی دیگر ادامه حکومت خود را تضمین کند. البته در این تاکتیکها اکثر کشورهای عربی که در روزهای اخیر شاهد قیام مردمی بوده اند مشترک هستند، اما مسئله این است که این ترفندها نه در تونس و نه در مصر نتیجه مثبتی برای حاکمان عرب نداشت، ولی در یمن به نظر می رسد در حال نتیجه دادن است.

2) نبود بلوغ فکری و سیاسی در جریانهای مخالف: نکته ای که باید بر آن تاکید کرد این است که بلوغ فکری و سیاسی جریانهای مخالف در یمن در آن سطحی که در مصر، تونس، لیبی و بحرین وجود دارد مشاهده نمی شود. جریانهای مخالف در یمن گاهی یکپارچه بوده و گاهی وحدت خود را به یکباره از دست می دهند. به واقع آنان از تشکیل جبهه ای واحد در برابر رئیس جمهور خودکامه یمن طی تحولات اخیر ناکام بوده اند.

3) سایه هراس و ترسی که هنوز شکسته نشده: نکته دیگر اینکه به نظر می رسد ملت یمن آنچنان که در دیگر کشورهای عربی قابل مشاهده است همچنان آن ترس تاریخی از رژیمهای عربی( پلیسی- امنیتی) را با خود به یدک می کشد البته در اینجا شباهتهایی که میان علی عبدالله صالح و صدام وجود دارد در ایجاد این ترس بی تاثیر نبوده است، آن چنان که برخی از تحلیلگران عرب رئیس جمهور یمن را صدام دوم می خوانند. البته ملت یمن باید در روزهای آتی برای رهایی از جور دیکتاتوری این ترس تاریخی را کنار گذاشته و پرشورتر از گذشته در تظاهرات ضد رژیم شرکت کنند.

عوامل فوق همگی در تاخیر رسیدن مردم یمن به خواسته های انقلابی خود نقش داشته است که به نظر می رسد برای ایجاد تحول در آن باید جریانهای مخالف تصمیمات جدی اتخاذ کنند تا حرکت مردمی خود را از رخوت ایجاد شده رهایی بخشند.

-----------------------
- علی عبدالله صالح رئیس جمهور فعلی یمن که متولد ۲۱ مارس ۱۹۴۲ است، از سال  ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۰ رئیس‌جمهور یمن شمالی بود و پس از آن با تغییراتی در ساختار سیاسی این کشور قدرت را به طور کامل در دست گرفت.