با نگاهی به حوادث اخیر لیبی هم اکنون این سوال به ذهن خطور می کند آیا کشورهای غربی که در حال حاضر به بهانه آزادی و دموکراسی در امور داخلی این کشور دخالت می کنند خواهان پایان دادن به کشتار مردم بی گناه لیبی هستند یا اهدافی دیگر را در سر می پرورانند که بنا به گفته بسیاری از کارشناسان مسائل سیاسی و گزارش موسسات تحقیقاتی غربی، آمریکا و کشورهای اروپایی این بار نیز به منافع و مصالح خود می اندیشند.
بسیاری از فعالان صلح، موسسات تحقیقاتی و کارشناسان مسائل سیاسی مداخله غرب در لیبی را با اهداف نفتی و در جهت حفظ جریان خروج نفت به خارج از کشور و جلوگیری از بالارفتن قیمت آن توصیف می کنند اما در این میان غرب در راستای فریب افکار عمومی به گونه ای رفتار می کند که پشت مردمی که خواهان تعیین سرنوشت خود هستند، ایستاده است و اقدامات تبلیغاتی انجام می شود.
| بر هم زدن نظامات بین الملل و حقوق ملتها و دولتها، ایجاد روحیه تخاصم در میان کشورهای بزرگ و ترویج روحیه تنفر، نقض حقوق بشر، احتمال وقوع جنگ داخلی و احتمال تبدیل شدن لیبی به کشوری همچون عراق و افغانستان 5 پیامد مداخله غرب در این کشور هستند. |
بدون شک دلایل سیاسی و اقتصادی پشت پرده مداخله نظامی غرب در لیبی است و در این میان کشورهای غربی به خصوص فرانسه، انگلیس و آمریکا با انتقادهای بسیاری در سراسر جهان در این باره مواجه اند.
در این بازه زمانی نگرانی های زیادی در رابطه با مداخله نظامی غرب در لیبی مطرح می شود که یکی از آنها احتمال وقوع جنگ داخلی است، بطوری که بسیاری از موسسات تحقیقاتی غربی بر این باورند این مداخله تنها آتش وقوع یک جنگ داخلی را در لیبی بر می انگیزد و باعث اختلاف و تفرقه مردم می شود.
اما نگرانی دیگری که بسیاری از فعالان ضد جنگ بیان می کنند احتمال وقوع جنگی مستمر و طولانی مدت در لیبی همچون جنگ عراق و افغانستان و با داستانی مشابه است که غرب همواره گرفتار آن خواهد بود و هرگز نمی تواند از این باتلاق رهایی یابد.
تحلیلگران مسائل سیاسی اعلام می کنند که اولین روز عملیات نظامی غرب در لیبی تنها بیش از 100 میلیون دلار برای نیروهای ائتلاف هزینه داشت.
البته ناگفته نماند که بسیاری از کشورها صراحتا مخالفت خود را با این مداخله اعلام می کنند و در همین رابطه مجلس دومای روسیه در بیانیه ای اعلام کرده است: اقدام نظامی برخی از کشورهای غربی در لیبی به بهانه حفاظت از مردم این کشور صورت می گیرد اما دلایل دیگری دارد. همچنین "احمد داوود اوغلو" وزیر خارجه ترکیه نیز گفته که قطعنامه 1973 شورای امنیت چارچوب خاصی دارد و هرگونه اقدامی در لیبی فراتر از این چارچوب و غیرقانونی است.
| اولین روز عملیات نظامی غرب در لیبی تنها بیش از 100 میلیون دلار برای نیروهای ائتلاف هزینه داشته است. |
همچنین درحالی که کشورهایی همچون فرانسه، انگلیس و آمریکا حمایت خود را از عملیات نظامی در لیبی با هدف جلوگیری از بروز یک فاجعه انسانی در لیبی اعلام می کنند، تحلیلگران سیاسی بر این باورند رهبران این کشورها برنامه های سیاسی و دیپلماتیک خاص خود را در لیبی دنبال می کنند.
در همین حال برخی رسانه های اروپایی و آمریکایی و تحلیلگران اعلام می کنند "نیکلا سارکوزی" رئیس جمهوری فرانسه با عملیات نظامی در لیبی در پی حفظ منافع کشورش در جهان به خصوص در حوزه مدیترانه و در تلاش برای پیروزی در انتخابات آتی ریاست جمهوری است.
در این میان روزنامه آمریکایی لس آنجلس تایمز می نویسد: فرانسه منافع ژئوپلتیک و استراتژیک مهمی را در لیبی دارد که این کشور دارای ذخایر عظیم نفتی است و بسیاری از شرکت های فرانسوی رابطه تجاری خوبی با لیبی داشتند.
البته بهتر است به اهداف انگلیس در لیبی نیز اشاره ای کنیم. روزنامه فایننشال تایمز در این راستا می نویسد: دولت "دیوید کامرون" نخست وزیر انگلیس هم اکنون وارد یک شرط بندی سیاسی برای جلب حمایت مردم از حزب محافظه کار و به رخ کشیدن توانایی دیپلماتیک خود شده است.
اگرچه انگلیس بزرگترین شریک تجاری لیبی نیست و پس از کشورهایی همچون ایتالیا، چین، فرانسه و آلمان به عنوان شریک تجاری این کشور محسوب می شود، اما رابطه تجاری با لیبی برای بریتانیا مهم است. کالاهای صادراتی انگلیس به لیبی از 232 میلیون پوند در سال 2007 به 377 میلیون پوند در سال 2010 و واردات نیز از 577 میلیون پوند در سال 2007 به 1.29 میلیارد پوند در سال گذشته یعنی بیش از دو برابر افزایش یافته است.
| به گفته تحلیلگران رئیس جمهوری فرانسه با عملیات نظامی در لیبی در پی حفظ منافع کشورش در جهان به خصوص در حوزه مدیترانه و در تلاش برای پیروزی در انتخابات آتی ریاست جمهوری است. |
"تد کارپنتر" کارشناس مسائل سیاسی در موسسه تحقیقاتی "کیتو" بر این باور است آمریکا در ابتدا خواهان مداخله نظامی در لیبی نبود اما در پی فشار همپیمانان این کشور بر تصویب قطعنامه ای برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی تاکید کرد.
در این میان بسیاری از کارشناسان اروپایی و آمریکایی غرب را در این باره که آیا با استفاده از حملات هوایی رژیم قذافی سرنگون خواهد شد یا نه، به چالش می کشند و از سیاست دولت اوباما در قبال لیبی به عنوان یک "استراتژی بن بست" یاد می کنند.
دکتر "حسن لاسجردی" کارشناس امور بین الملل نیز درباره پیامدهای مداخله غرب در لیبی می گوید : رفتار غرب در لیبی نشان دهنده تعدد دخالت های فراقانونی تاثیرگذار بر صلح و امنیت بین المللی است که این کار هم نظامات بین الملل و حقوق ملتها و دولتها و هم رژیم های بین المللی را به هم می زند.
وی در ادامه ایجاد روحیه تخاصم در میان کشورهای بزرگ و ترویج روحیه تنفر را از پیامدهای دیگر مداخله غرب در لیبی خواند که اگرچه پس از جنگ جهانی دوم تلاشهای بین المللی برای کاهش روحیه تهاجم و تنفر از طریق تشکیل سازمان ملل صورت گرفت اما هم اکنون با تجاوزهای فراقانونی دوباره شاهد بازگشت روحیات تجاوزطلبانه و تنفر آمیز در عرصه بین المللی هستیم.
لاسجردی نقض حقوق بشر را از دیگر پیامدهای مداخله غرب در لیبی خواند که در سایه تهاجم قدرت های بزرگ به کشورهای کوچک و برهم زدن تعادل جامعه بین الملل است و این موضوع به رقابت تسلیحاتی و همچنین تضادهای زیرزمینی میان ملتها و دولتها کمک می کند.
در نهایت می توان گفت که دخالت غرب در امور داخلی لیبی به جای آنکه باعث توقف کشتار شود، نتیجه ای برعکس خواهد داشت و با توجه به بی ثمر بودن چنین عملیات هایی در گذشته می توان گفت این عملیات ها تنها باعث کشتار بیشتر مردم می شود و در حقیقت آنچه غربیها در لیبی دنبال می کنند دقیقا بر اساس جلب منافع و مصلحت خود در دراز مدت است.
..............................
معصومه زارع
نظر شما