اشكالات ساختاري نظام مهندسي بر ميزان خسارتها ي زلزله مي افزايد

زميني  كه بر آن ايستاده ايم  در شهر 12 ميليوني ، بزرگترين شهر  كشور ويكي از بزرگترين شهرهاي جهان ،  ممكن است روزي بلرزد  اين هشداري است  كه هر چند وقت يكبار با استفاده از واژه هاي بحران ،  فاجعه و نابودي  تكرار مي شود و بسياري  از ساكنان اين شهر بزرگ را دچار دلهره و اضطراب مي كند.

اطلاعات موجود نشان مي دهد كه كشور ايران در مسير  زلزله  خيز  كمربند آلپ هيماليا قرار دارد و به همين علت هر سال شاهد وقوع زلزله هاي كوچك و بزر گ  در كشور هستيم كه گاه خسارتهاي  جاني و مالي فراوان برجاي مي گذارد و جز حسرت براي  بازماندگان و كمكهاي دولت براي جبران بخشي از خسارت كار ديگري  نمي توان كرد.

 واقعيت اين است كه با وجود  افزايش  سطح  علمي بشر د ر همه زمينه ها  هنوز امكان پيش بيني دقيق زمان  و بزرگي زلزله  مقد ورنيست و تنها از امكان و احتمال وقوع آن مي توان سخن گفت .

 دكتر حمزه شكيب  عضو  هيئت  علمي دانشگاه تربيت مدرس در اين مورد گفت : زلزله يك حادثه طبيعي است كه پيچيدگي هاي زيادي دارد  وهنوز مسائل ناشناخته زيادي  در مورد آن وجود دارد كه پيش بيني و كنترل كامل آن را سخت و دشوار مي كند اما درصورتي كه  اصول و ضوابط علمي مقاوم سازي  هنگام احداث بنا ها رعايت شود تا حد زيادي مي توان خسارتهاي زلزله را از بين برد.

وي افزود: با وجود آنكه  ايران به علت قرار گرفتن د ر خط زلزله  همواره  با حوادث مختلفي مواجه بوده است  اما مسئله  زلزله  در ايران  و تلاش  براي كاهش خسارتهاي آن از سال 1369  و پس از زلزله  رودبار و منجيل آغاز شد.

   وي ادامه داد:  اكنون  تعداد  زيادي  متخصص زلزله در سطح كارشناسي  ارشد و دكترا در كشور  حضور دارند  كه  سرمايه ارزشمندي  براي كشور است اما  كمبود منابع مالي و اعتباري موجب شده  اين افراد براي  تحقيق و بررسي در مورد اين پديده  طبيعي با محدوديتهاي زيادي رو به رو شوند.

 دكتر شكيب اضافه كرد: نظام مهندسي د ركشور  با اشكالات ساختاري مواجه است به طوري كه هر فرد غير متخصص  به راحتي مي تواند اقدام به ساخت وساز بنا كند و بساز و بفروشي شغل دوم بسياري از پزشكان ،  وكيلان و بازاريان است  به همين علت رعايت اصول  ايمني و ضوابط فني د ر ساخت و ساز ها به طور دقيق و كامل اجرا نمي شود.

 وي  گفت : مهندسان ناظر نيز تنها  حق امضاي خود را دريافت مي كنند  و هزينه اي كه به آنها تعلق مي گيرد آن قدر نيست كه آنها بتوانند بر همه مراحل ساخت يك بنا و رعايت  همه اصول فني در آن نظارت داشته باشند در حالي كه ارزش كار يك مهندس بايد با توجه به ارزش ساختمان و كار او محاسبه و پرداخت شود.

عضو شوراي شهر تهران افزود: تهران به علت داشتن بافت فرسوده و قديمي و قرار گرفتن د ر مسير زلزله  با توجه به وجود سه  گسل  بزرگ  د رشمال ، شمال شرق و جنوب اين شهر و تعداد بيشتري گسل  كوچك د ر مناطق ديگر د ر صورت وقوع زلزله به شدت آسيب پذير است  به  همين علت بازنگري اساسي  د ر ساخت و ساز هاي اين شهر  ضروري و حياتي است  .

وي ادامه داد:  در صورتي كه بنا ها و ساختمانهاي نوساز از همان ابتدا در مقابل زلزله  مقاوم سازي شوند ، افزايش هزينه ساخت آنها بيش از پنج در صد  هزينه كل ساخت نخواهد بود اما در صورتي كه پس از ساخت يك بنا براي  اجراي ضوابط فني و مقاوم سازي آن اقدام شود هزينه هاي سنگيني بر كارفرما  تحميل مي شود كه مقرون به صرفه نيست .

وي گفت : به طور كلي در صورت وقوع زلزله در تهران  مناطقي كه بافت آنها قديمي و فرسوده است  بيشتر آسيب  مي بينند  اما با توجه به اينكه هنوز مشخص نيست كدام يك از گسلهاي تهران  حركت مي كند و غير قابل پيش بيني بودن  مسير نيروهاي آزاد شده بر اثرحركت زمين ، نمي توان به طور دقيق مناطقي را كه بيشتر در معرض  خطر قرار دارند معرفي كرد.