مرگ و میر مادران همدانی؛ داستان غریب تولدی که مرگ می‌آورد

به گزارش خبرنگار مهر در همدان، میزان مرگ و میر زنان باردار همیشه به عنوان یکی از شاخص های اصلی توسعه کشورها در نظر گرفته می شود و اهمیت این شاخص به حدی است که به عنوان یکی از هفت هدف اصلی سند توسعه هزاره سازمان ملل تا سال 2015 اعلام شده است.

براساس این سند، میزان مرگ و میر زنان باردار باید تا سال 2015، به سه چهارم میزان مرگ و میر در سال 1990 که برابر با مرگ 900 نفر از بین هر 100 هزار نفر است کاهش یابد.

این در حالیست که هم اکنون سالانه نزدیک به 500 هزار زن جان خود را به دلیل عوارض بارداری و زایمان درجهان از دست می دهند.

براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد میزان مرگ و میر زنان باردار در ایران به دلیل وجود یک برنامه بهداشتی گسترده در دو دهه گذشته کاهش قابل توجهی داشته است.

وضعیت سلامت زنان در همدان بهتر شده است

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان دراین خصوص با بیان اینکه وضعیت سلامت زنان در استان همدان نسبت به سال های گذشته بهتر شده است، گفت: حوزه سلامت استان همدان در راستای تضمین سلامت مادران اقدامات موثری انجام داده است.

محمد مهدی مجذوبی با اشاره به راه اندازی مراکز متعدد بهداشت در سطوح مختلف و فراهم سازی امکانات لازم و ضروری برای رسیدن به اهداف مورد نظر در سال های اخیر، گفت: استان همدان با کاهش 25 درصدی مرگ و میر مادران در سال 89 نسبت به سال88 روبرو شد.

وی با بیان اینکه حوزه سلامت نسبت به سلامت مادران نگاهی دقیق دارد، اظهار داشت: این امر در خصوص مراقبتهای ویژه در دوران بارداری، قبل از بارداری، زایمان و بعد از زایمان مادران به صورت مستمر و ماهانه انجام می شود.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان ادامه داد: در این دوران مادران به طور مرتب از نظر فشار خون، قند خون، وزن و موقعیت جنین تحت مراقبت هستند.

فقر آهن در بین دختران رواج دارد

وی با اشاره به اینکه این مراقبت تا مدت ها پس از زایمان نیز ادامه دارد، گفت: فقرآهن در بین دختران جامعه شیوع دارد.

مجذوبی اظهار داشت: یکی از طرح های مراقبت از مادران به سنین قبل از ازدواج و دخترانی که در سن باروری هستند باز می گردد که در این راستا از سال 80 تا کنون طرح آهن یاری در دبیرستان های استان همدان اجرا شده است.

وی اظهار داشت: در این طرح دختران هر هفته یک قرص آهن را به صورت رایگان از طریق مدارس دریافت می کنند.

غنی سازی ید در برنامه قرار دارد

مجذوبی گفت: علاوه بر این طرح از سال 80 تاکنون در راستای بهبود ریزمغذی هایی چون روی و آهن اقدامات موثری از جمله غنی کردن نمک و ید و غنی کردن آرد نانوایی ها با آهن صورت گرفت.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان در خصوص مراقبت از کودکان و نوزادان نیز گفت: برای این جمعیت نیز مراقبت ها و برنامه های لازم تا پنج سالگی اجرا می شود.

مجذوبی به میزان مرگ نوزادان در استان همدان اشاره کرد و گفت: میزان مرگ و میر نوزادان در استان همدان پایین تر از میانگین کشوری است.

از هر هزار نوزاد 10 نفر می میرد

وی با بیان اینکه این رقم معادل 10 در هر هزار تولد زنده است، اظهار داشت: میزان مرگ و میر کودکان زیر یکسال نیز 12 و هفت دهم در هر هزار تولد زنده گزارش شده است.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان با تاکید بر اینکه برنامه مراقبت از کودکان و نوزادان از مقطع ابتدایی تا دبیرستان نیز به صورت گسترده ادامه دارد، گفت: با توجه به فراوانی ازدواج های فامیلی باید از این اقدام جلوگیری شود.

بیشترین اختلالات در کودکان ناشی از ازدواج های فامیلی است

وی گفت: بیشترین اختلالات در کودکان ناشی از این نوع ازدواج است و اختلالات ژنتیکی و عقب ماندگی های ذهنی را شامل می شود.

مجذوبی همچنین از افتتاح واحد اختلالات تکاملی کودکان به منظور شناسایی و درمان به موقع این کودکان در استان همدان خبر داد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان در ادامه به وجود تعداد اندک مراکز غیرقانونی سقط جنین در استان همدان اشاره کرد و با توجه به مشکلات پیش آمده در این راستا نسبت به مراجعه افراد به این مراکز هشدار داد.

در حین بارداری تنها مراجعه به متخصص زنان و زایمان کافی نیست

کارشناس زنان و زایمان نیز گفت: یکی از دلایل بالا بودن میزان مرگ و میر زنان در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی این است که زنان شهری بدون احساس نیاز به مراقبت حین بارداری توسط پایگاه ها و مراکز بهداشتی تنها به مراجعه نزد متخصصین زنان و زایمان اکتفا می کنند.

مریم امین مهمترین راهکار مقابله با این معضل را فرهنگ سازی در بین زنان و جامعه عنوان کرد و اظهار داشت: در حین بارداری تنها مراجعه به متخصص زنان و زایمان کافی نیست بلکه زنان باردار در این دوره توسط مراکز و پایگاه های بهداشتی تحت مراقبتهای ویژه و اولیه قرار گیرند.

وی با اشاره به اینکه مهمترین دلایل مرگ و میر زنان در جهان عفونت، مسمویت خونی، خونریزی بیش از حد در هنگام زایمان و بارداری خارج از رحم گزارش شده است، گفت: یکی دیگر از عوامل مرگ و میر زنان باردار زایمانهایی است که توسط افراد ناوارد که هیچ دوره آموزشی ندیده اند انجام می شود.

بارداری های ناخواسته شایع ترین علت مرگ و میر مادران

امین بیماری های زمینه ای و بارداری های ناخواسته را شایع ترین علت مرگ و میر مادران و نوزادان عنوان کرد و گفت: مراکز درمانی نقشی در این آمار ندارند.

وی با بیان اینکه بیماری های زمینه ای عامل تهدید کننده سلامت مادران در دوران بارداری و زایمان است افزود: بیماری های زمینه ای شامل بیماری های قلبی و عروقی، کلیوی و کبدی، دیابت، فشار خون بالا، کم خونی های شدید، سوء تغذیه و بیماری های تیروئیدی سلامت مادر و جنین را به خطر می اندازد.

زنان به مراکز بهداشتی مراجعه کنند

وی تأکید کرد: تمام زنانی که قصد باردار شدن دارند یا از هیچ نوع روش پیشگیری از بارداری استفاده نمی کنند باید برای تشکیل پرونده به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند.

وی افزود: انجام مشاوره و آموزش، معاینه های بالینی نظیر اندازه گیری قد و وزن، علایم حیاتی، معاینه دهان و دندان، ارجاع برای آزمایش های لازم، ایمن سازی و واکسیناسیون، تجویز اسید فولیک و ارجاع به پزشک متخصص از اقدام های انجام شده در مراکز بهداشتی قبل از بارداری است.

امین ادامه داد: کاهش بیشتر میزان مرگ و میر نوزادان به طور عمده به جلوگیری از تولد نوزادان با وزن پایین و تشخیص بیماری ها در مرحله پیش از تولد بستگی دارد.

وی افزود: نارسایی جفت و عفونت های داخل رحمی، ناهنجاری های مادرزادی شدید، زجر تنفسی، کمبود اکسیژن، آسپیراسیون مکونیوم، بیماری های قلبی و مادرزادی و نارسی شدید از شایع ترین علل مرگ و میر نوزادان به شمار می رود.

به گفته وی، تجویز نکردن به موقع آهن و اسید فولیک به مادران و درمان نکردن عفونت آن ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث اختلال های جنینی و مرگ نوزادان می شود.

زنان باردار مستعد لخته شدن خون در رگ ها هستند

در همین راستا یک پزشک متخصص زنان و زایمان شایع ترین علل مرگ و میر مادران را بیماری های زمینه ای آن عنوان کرد.

کبری فرازی افزود: با کاهش شیوع انجام زایمان در منزل، میزان شیوع مرگ و میر هم کاهش یافته است.

وی اظهار داشت: شایع ترین علت مرگ و میر مادران، بیماری های زمینه ای و طبی آن هاست که با وجود تشخیص در ماه های نخست، ختم بارداری توصیه می شود.

فرازی گفت: خونریزی های بعد از سزارین، عوارض بیهوشی، حساسیت به دارو و آمبولی از علل شایع مرگ مادران به شمار می رود.

وی اظهار داشت: زنان باردار مستعد آمبولی یا لخته شدن خون در رگ ها به دلیل هورمون های ترشح شده در این دوران هستند که این امر نیز یکی از علل مرگ ومیر مادران است.

با این تفاسیر می توان چنین عنوان کرد که با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، می توان رقم فعلی مرگ و میر مادران را به حداقل ممکن رساند.