معجزه تار و پود پنهان در دل گلیم "هرسین"

به گزارش خبرنگار مهر در کرمانشاه، گره در گره می‌آمیزد و دستهای دختران و زنان سراپا ذوق و هنر شهرستان هرسین ، جوشش چشمه‌ها، آوای پرندگان، ترنم دل انگیز طبیعت بکر و آمیزش فرهنگ و تمدنی هزاران ساله را در میان تار و پود گلیم به آرامی به تصویر می‌کشند.

شهرستان هرسین کرمانشاه به گواه تاریخ، تمدنی ‪ کهن دارد که آغاز معماری جهان و گذر از غارنشینی به سکونت دائم نخستین بار در این منطقه است.

هرسین از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مناطق بافت گلیم در کشور و جهان است

این شهرستان از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مناطق بافت گلیم در کشور و جهان است که سابقه‌ای دو هزار ‪  ساله در بافت گلیم داشته و وجود آثاری از این بافته در نقش برجسته‌های آنوبانی نی در طاق بستان شاهدی براین ادعاست.

امروز نیز گلیم بافی در هرسین از هنرهای زنده و پویاست که سه هزار و 700 ‪ نفر در این شهرستان روزگار خود را به بافت گلیم یکی از زیباترین هنرهای دنیا می‌گذرانند.

گلیم نوعی فرش بدون پرز و یکرو است که با نخ ابریشمی، پشمی یا کنفی جهت زیرانداز یا تزیین با درگیری تارو پود بافته می‌شود.

گلیم بیش از قالی سابقه و قدمت دارد و در واقع قالی در اثر تکامل گلیم طی قرن‌های متمادی پدید آمده است. برای بافت گلیم از دارهای عمودی و افقی استفاده می‌شود اما نسبت به قالی به ابزار کار و مواد اولیه محدودتری نیاز دارد.

در گلیم بافی نقشه کاربرد ندارد و نقش آفرینی ذهنی است

در گلیم بافی، نقشه، کاربرد چندانی ندارد و معمولاً نقش آفرینی به طور ذهنی انجام می‌شود، گلیم به سه شیوه ساده باف، برجسته و ورنی بافته می‌شود و انواع نقوش آن برگرفته از طبیعت، گیاهان، حیوانات، اشیا و نقوش تجریدی است.

رنگهای استفاده شده در گلیم همه گیاهی هستند، در گلیم محدودیتی نسبت به فرش وجود دارد و آن این است که در فرش می توان هر تصویری را با ظرافت بافت اما در گلیم نقوش به صورت مربع‌های کوچک ، در کنار یکدیگر پدید می‌آیند و اغلب طرحهای آن ذهنی است.

گلیم‌های هر منطقه طرح و رنگ ویژه‌ای دارد که با توجه به بافت آن از بافته‌های دیگر مجزا می‌شود، در شهرستان هرسین که از معروفترین مناطق بافت گلیم است و گلیم‌های آن از شهرت جهانی برخوردارند مراتع مساعد جهت پرورش دام که تامین‌کننده الیاف لازم برای بافت گلیم است خود دلیلی برای رواج گلیم بافی در این منطقه است.

مرغوبیت الیاف به کار رفته در گلیم هرسین، صد درصد گیاهی بودن رنگها و تنوع طرح‌ها و نقشه‌ها از جمله عوامل شهرت آن در کشور و حتی جهان است.

از مهمترین انواع گلیم هرسین، سجاده‌ای، توت فرنگی، لچک ترنج، ماهی درهم، گل سرخ و نقش برجسته را می‌توان نام برد.

از مهمترین نقشه‌های گلیم هرسین می‌توان به مل چفته، بسته نخود، مرغابی و اردک، سورنی، گل ترمه، قاچ خربزه، گل مشرفی، پنجه گربه، چشمه نظامی، نقوش ترکیبی درخت و لانه گنجشک و نقش‌های مار، عروسک نقش قرقره راه راه و قیچی خطوط افقی و عمودی اشاره کرد.

سالانه بیش از شش هزار متر گلیم در شهرستان هرسین کرمانشاه بافته می‌شود

نصرت الله سپهر معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی استان کرمانشاه، در این رابطه می گوید: سالانه بیش از شش هزار متر گلیم در شهرستان هرسین کرمانشاه بافته می‌شود که اکثر آن به خارج از کشور صادر می‌شود.

وی اظهار داشت: شهر هرسین از بزرگترین تولیدکنندگان گلیم در ایران است و گلیم این منطقه با گلیم شیراز، کرمان، بیجار و دیگر نقاط ایران متفاوت است.

معاون صنایع دستی استان کرمانشاه ادامه داد: علاوه بر شیوه بافت متفاوت مختص به این شهرستان، نوع الیاف مورد استفاده در آن از موی بز است که در برابر آسیبهای محیطی و موریانه بسیار مقاوم است.

سپهر با بیان اینکه گلیم بافی صنعت اصلی این شهرستان است، گفت: بیش از دو هزار نفر در هرسین و هزار و 700 نفر در روستاهای این شهرستان مشغول بافتن گلیم هستند.

وی تصریح کرد: در ورودی این شهر نیز تندیسی هفت متری به شکل گلیم نصب شده که نشان دهنده اهمیت این رشته صنایع دستی در این شهر است.

معاون صنایع دستی استان کرمانشاه اظهار داشت: سالانه در هرسین و روستاهای اطراف این شهر بیش از شش هزار متر گلیم بافته می‌شود که به دلیل مرغوب بودن آن از کالاهای صادراتی پرطرفدار است که در کشورهای خارجی به ویژه در حوزه خلیج فارس تقاضای زیادی دارد.

وی با بیان اینکه گلیم هرسین از قدمت چند هزار ساله برخوردار است، اظهار داشت: در طاق بستان و بیستون نقش‌های این گلیم دیده می‌شود و براساس شواهد تاریخی، خسروپرویز نیز در قایق‌های خود از این زیرانداز استفاده می‌کرده است.

سپهر با بیان تنوع فراوان در این نوع گلیم، افزود: گلیم منحصر به فرد هرسین در نقش های خروس، قرقره، خرگوش، عقاب، عروسک و ده‌ها طرح دیگر بافته می‌شود.

وی رنگ های سرمه ای، آبی کمرنگ، نخودی، سبز و قرمز را رنگ های غالب به کار رفته در این آثار دانست.

سپهر ادامه داد: گلیم هرسین در شهرهای گیلانغرب، اسلام آباد غرب، جوانرود و دیگر شهرهای استان نیز بافته می‌شود.

وی  عنوان کرد: گلیم هرسین در تمام نمایشگاه‌های صنایع دستی استان کرمانشاه حضور دارد و تلاش سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بر آن است تا در توسعه هرچه بیشتر این هنر تلاش کرده و آن را به همگان معرفی کند.

علاوه برهرسین در بیشتر قسمت های کرمانشاه در هر روستایی چند دار گلیم برپاست و زن های خانه در ایام فراغت به بافتن گلیم مشغولند که تمام این موارد جنبه خودمصرفی دارد اما گاهی اوقات نیز تولیدات بافته دست این هنرمندان گمنام سر از موزه ها و منازل اشرافی اروپا  وامریکا در می آورد.

شهرستان هرسین در 45 کیلومتری جنوب شرقی استان کرمانشاه واقع شده که از جنوب به شهرستان دلفان استان لرستان، از شمال به شهرستان صحنه، از غرب به شهرستان کرمانشاه و از شرق به نهاوند محدود می شود.