به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی "بررسی ترجمه صحیفه سجادیه" صبح دوشنبه 19 اردیبهشت با حضور جمعی از پژوهشگران و مترجمان در سالن بین الملل سرای اهل قلم برگزار شد.
ترجمه خوب از کتابهای اصیل اسلامی نیازمند زمینه سازی است
حجت الاسلام دکتر اصغر صابری رئیس مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این نشست گفت: در نشستهای متعدد که در حوزه ترجمه با حضور مترجمان داشته ایم آسیب شناسی هایی در این مورد انجام گرفت که به این نتیجه رسیدیم که هر اقدامی برای ترجمه باید با یکسری زمینه سازی هایی همراه باشد تا بتواند آن اقدام مفید واقع شود چون متأسفانه بسیاری از ترجمه هایی که در مورد منابع انجام می شود به دلیل عدم بررسی و مقدمه سازی های لازم، شاهد ترجمه های مشکل دار از نظر زبانی و محتوا هستیم.
وی ترجمه صحیفیه سجادیه را یکی از ضرورتهای فعلی برشمرد و گفت: ترجمه صحیفه سجادیه در کشورهای مختلف به خصوص در فرهنگ غرب که به نوعی عرفانهای کاذب رواج پیدا کرده می تواند به عنوان سخنی که دارای پشتوانه معنوی و دارای جنبه های ارزشمند اخلاقی است بسیار مورد توجه مخاطبان غربی قرار گیرد.
حجت الاسلام صابری با اشاره به استقبال از ترجمه صحیفه سجادیه در دنیا افزود: تا کنون صحیفه سجادیه به زبانهای فرانسه، ترکی، روسی، سریلی، تاجیکی، اردو، آلبانی، بنگالی، بلغاری، انگلیسی، ترکی استانبولی، ازبکی و... ترجمه شده است که برخی از آنها هنوز به چاپ نرسیده و یا در دست چاپ است.
رئیس مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی یادآور شد: طی بررسی های انجام شده تصمیم بر این شد که ترجمه صحیفه سجادیه را به زبانهایی در دستور کار قرار دهیم که تاکنون ترجمه نشده است و بعد از آن سراغ ترجمه های موجود برای حل مشکلات آنها برویم و در صورت لزوم مجددا آنها را ترجمه کنیم.
وی در پایان به نکاتی که در ترجمه های کتب اصیل باید مورد توجه محققان و مترجمان قرار گیرد اشاره کرد و افزود: بسیاری از ترجمه های صحیفه سجادیه مقدمه ای جهت معرفی این اثر ندارند که باید مترجمان به این مسئله توجه کنند تا در مقدمه مخاطب خارجی با عرفان و اخلاق اسلامی موضوع آشنا شود.
دکتر محمدنژاد: صحیفه سجادیه دارای سند واحد است
در این نشست حجت الاسلام دکتر محمدنژاد نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی شریف و از پژوهشگران و کارشناسان حوزه علوم اسلامی و متخصص در ترجمه نیز طی سخنانی گفت: یکی از ویژگی های صحیفه سجادیه این است که سند واحد دارد و ملاحظات سندی اصلا در آن جایی ندارد؛ دو نوع صحیفه سجادیه نزد شیعه است یکی "صحیفه کامله" دارای 54 دعا و یکی "صحیفه جامع" که هر دو سند واحد و قوی دارد که از "یحیی بن زید بن علی" از یک واسطه به معصوم نقل شده است و این مسئله باید در مقدمه ترجمه صحیفه سجادیه ذکر شود و این از افتخارات شیعه محسوب می شود.
وی طی سخنانی بر ضرورت آماده سازی کتاب شریف صحیفه سجادیه قبل از ترجمه تأکید کرد و گفت: ملاحظاتی از نظر محتوایی در هر زمانی متناسب با زمان و برگرفته از کتاب قرآن و سایر احادیث موثق می توان سایر احادیث را بر اساس آن تفسیر کرد و در برخی جاها در صورت لزوم تأویل کرد؛ همانطور که در قرآن آیه را بر آیه عرضه می کنیم می توان احادیث را نیز بر طبق این روش با رعایت چارچوبهای دینی و اعتقادی شرح و تأویل کرد.
محمدنژاد ملاحظات علمی، اجتماعی، اعتقادی، سیاسی و فرهنگی را در ترجمه کتابهای اصیل اسلامی مورد تأکید قرار داد و افزود: می توان با شرح و توضیح مواردی را که با یافته های علمی و دریافتهای اجتماعی و فرهنگی تعارضی دارد در پاورقی توضیح داد و شرایط زمانی و فرهنگی و مکانی را در صورت لزوم توضیح داد یا در مقدمه و یا در پاورقی این کار را کرد.
دکتر محمنژاد با تأکید بر ملاحظات فرهنگی در ترجمه کتب اصیل تصریح کرد: ما مثل قرآن نمی توانیم با احادیث برخورد کنیم معتقدیم که قرآن متأثر از فرهنگ زمان خویش نیست اما احادیث قطعا متأثر از فرهنگ زمان خویش هستند بنابراین باید ملاحظات فرهنگی را در ترجمه ها داشته باشیم و با شرح و توضیح به رفع برخی شبهات ممکن، کمک کنیم.
وی با اشاره به اهمیت نگارش مقدمه در ترجمه کتب اصیل اسلامی به ویژه صحیفه سجادیه تأکید کرد: باید در مقدمه ترجمه کتابهای اصیل مخاطبانی که با اسلام و موضوع کتاب آشنایی ندارند را آگاه کرد و جایگاه حدیث و دعا را در دین اسلام به ویژه نزد شیعه در مقدمه توضیح مختصری داد.
دکتر محمدنژاد تأکید کرد: صحیفه سجادیه گواراترین متنی است که دین اسلام می تواند به جهان امروز ارائه دهد و بطور قطع این کتاب می تواند برای ایجاد آرامش که جامعه غرب به دنبال آن است معرفی شود.
دکتر قلی زاده: صحیفه سجادیه تنها کتاب تدوین یافته توسط معصوم
دکتر قلی زاده از پژوهشگران حوزه علوم اسلامی نیز طی سخنانی صحیفه سجادیه را تنها کتاب تدوین یافته توسط معصوم خواند و افزود: کتاب قرآن کتاب الهی است که توسط پیامبر تدوین شد و احادیث نیز توسط عالمان بزرگ اسلام جمع آوری شد اما در این میان تنها صحیفه سجادیه توسط معصوم تدوین گردید.
وی بر آگاهی بخشی انسان معاصر از طریق نشر معارف اسلامی تأکید کرد و گفت: حدیث از معصوم نقل شده است که اگر کلام ما اهل بیت آنطور که هست به مردم منتقل شود همه مردم آن را می پذیرند. این مسئله به این دلیل است که کلام معصوم از منطق لازم برخوردار است.
این پژوهشگر و مترجم بر توضیح برخی مفردات و کلمات در ترجمه کتابهای اصیل اسلامی تأکید کرد و در عین حال توضیح داد: البته گاهی توضیحات زیادی خواننده را از اصل کتاب باز می دارد که باید این مسئله مورد توجه مترجمین قرار گیرد ضمن اینکه در مقدمه ترجمه باید به شرایط زمانی و مکانی حیات امام سجاد اشاره شود و در کنار آن برای جذابیت هر چه بیشتر نظرات عالمان بزرگ اسلام و جهان در مورد صحیفه سجادیه در مقدمه ترجمه لحاظ گردد.
دکتر اسماعیل زاده رئیس گروه ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی نیز در این نشست گفت: مرکز ساماندهی ترجمه و نشر در فعالیتهای خود ترجمه کتب اصیل و منابع اسلامی را در دست دارد و طی فعالیتهای چند سال اخیر از ترجمه های موجود به این نتیجه رسیده است که بدون مطالعه و بررسی ترجمه های گذشته مبادرت به ترجمه جدید چندان مفید نخواهد بود به همین دلیل ترجمه های انجام شده از صحیفه سجادیه جمع آوری شده که برخی از آنها هنوز به چاپ نرسیده و برای بررسی و ارزیابی با متخصصان صحبتهایی صورت گرفته است.
رئیس گروه ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی، امانتداری را یکی از مهمترین مشکلات ترجمه کتابهای اصیل و مقدس خواند و گفت: ما در مرکز بخشی را برای این مسئله در نظر گرفته ایم و گروهی از محققان در رابطه با صحیفه سجادیه کار آماده سازی ترجمه را بر عهده دارند.
نظر شما