دکتر قاسم پورحسن رئیس گروه فکرپروری کودکان و نوجوانان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد وضعیت کتب دینی درسی گفت: یک آسیب مهم در مورد کتب درسی به طور عام داریم و آن این است که حجم اطلاعات بسیار بالایی را در قالب کتاب به دانش آموزان می دهیم که با این کار اجازه فکر کردن از دانش آموز گرفته می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: در حالیکه در بیشتر کشورهای دنیا این روال برعکس است و اینگونه نیست که اطلاعات زیاد را در حوزه های مختلف در مقطع راهنمایی و حتی دیپلم به دانش آموزان بدهند.
وی به تأثیر نامطلوب حجم زیاد اطلاعات در کتابهای دینی درسی اشاره کرد و گفت: دانش آموز پرسشهای زیادی در مباحث دینی دارد که یا معلم با توجه به حجم درس امکان پرداختن به آن را ندارد و یا اصلا امکان فکر کردن را از دانش موزان می گیریم.
دکتر پورحسن، عدم فرصت اندیشیدن دانش آموز را یکی از آسیبهای مهم نظام آموزش و پرورش خواند و افزود: این آسیب در کتابهای حوزه دین اگر بیشتر نباشد، قطعا کمتر نیست. مثلا در یک کتاب دینی درسی راهنمایی تمام تاریخ انبیا گفته می شود و تدوین کتب درسی دینی به این شکل اصلا درست نیست. به تجربه ثابت شده است به محض تمام شدن این دروس دانش آموز کمتر از شش ماه همه آن مطالب را از دست می دهد.
وی به تأثیر نامطلوب حجم زیاد اطلاعات در کتابهای دینی درسی اشاره کرد و گفت: دانش آموز پرسشهای زیادی در مباحث دینی دارد که یا معلم با توجه به حجم درس امکان پرداختن به آن را ندارد و یا اصلا امکان فکر کردن را از دانش موزان می گیریم.
دکتر پورحسن، عدم فرصت اندیشیدن دانش آموز را یکی از آسیبهای مهم نظام آموزش و پرورش خواند و افزود: این آسیب در کتابهای حوزه دین اگر بیشتر نباشد، قطعا کمتر نیست. مثلا در یک کتاب دینی درسی راهنمایی تمام تاریخ انبیا گفته می شود و تدوین کتب درسی دینی به این شکل اصلا درست نیست. به تجربه ثابت شده است به محض تمام شدن این دروس دانش آموز کمتر از شش ماه همه آن مطالب را از دست می دهد.
وی افزود: کسانی که دغدغه تدوین حوزه دین برای دانش آموزان را دارند بیشتر تصور کمی دارند که این تفکر اشتباهی است. دانش آموز حتما لازم نیست از تمام تاریخ انبیا آگاهی داشته باشد بلکه بهتر است بخشی از تاریخ انبیا برای آنها گفته شود که آگاهی از آن برای آنها لازم است و در زندگی می توانند به کار بگیرند.
وی بر تقویت باورهای دینی در دانش آموزان تأکید کرد و یادآور شد: ما متأسفانه به لحاظ کمی، تاریخ طولانی از حوزه دین را انتخاب می کنیم و دانش آموزان آن را در حالی حفظ می کنند که نسبت به آن باور عمیق و یا معرفت عمیق پیدا نمی کنند ضمن اینکه پرسشهای دانش آموزان فوق العاده مهمترین از حجم اطلاعات طراحی شده در کتابهای درسی دینی است و این پرسشها همچنان بی پاسخ با دانش آموز می ماند و در دانشگاه هم می ماند.
عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نگاه کمی و خطی به مباحث مهم معرفتی را یکی از مهمترین نقاط ضعف در تدوین کتب درسی دینی دانست و افزود: دین و همراه بودن آن با زندگی فرزندانمان مهمترین مسئله است و به جای اینکه تنها به دنبال آگاهی تاریخی دانش آموزان باشیم بهتر است در کنار آن ببینیم کدام الگوهای دینی را دانش آموزان ما می توانند مبنای زندگی قرار دهند. اگر پیامبری نمونه راستین زندگی پاک است آن را بیشتر جلوه دهیم تا دانش آموز بتواند بواسطه آن، آگاهی های اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، نظامات جمعی ....دریافت کند.
وی در عین حال تصریح کرد: البته من مخالف بیان اطلاعات در کتابها نیستم اما نباید این اطلاعات آنچنان انبوه باشد که غرض اصلی ما -که معرفت، بصیرت و عجین شدن دین با زندگی است- مورد غفلت قرار گیرد. مسئله همراه شدن دین با زندگی در کتابهای درسی دینی وجود دارد اما بسیار کم است و این مطالب در لابه لای بحثهای پراکنده و طولانی تاریخی و انبوه اطلاعات گم می شود.
وی بر تقویت باورهای دینی در دانش آموزان تأکید کرد و یادآور شد: ما متأسفانه به لحاظ کمی، تاریخ طولانی از حوزه دین را انتخاب می کنیم و دانش آموزان آن را در حالی حفظ می کنند که نسبت به آن باور عمیق و یا معرفت عمیق پیدا نمی کنند ضمن اینکه پرسشهای دانش آموزان فوق العاده مهمترین از حجم اطلاعات طراحی شده در کتابهای درسی دینی است و این پرسشها همچنان بی پاسخ با دانش آموز می ماند و در دانشگاه هم می ماند.
عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نگاه کمی و خطی به مباحث مهم معرفتی را یکی از مهمترین نقاط ضعف در تدوین کتب درسی دینی دانست و افزود: دین و همراه بودن آن با زندگی فرزندانمان مهمترین مسئله است و به جای اینکه تنها به دنبال آگاهی تاریخی دانش آموزان باشیم بهتر است در کنار آن ببینیم کدام الگوهای دینی را دانش آموزان ما می توانند مبنای زندگی قرار دهند. اگر پیامبری نمونه راستین زندگی پاک است آن را بیشتر جلوه دهیم تا دانش آموز بتواند بواسطه آن، آگاهی های اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، نظامات جمعی ....دریافت کند.
وی در عین حال تصریح کرد: البته من مخالف بیان اطلاعات در کتابها نیستم اما نباید این اطلاعات آنچنان انبوه باشد که غرض اصلی ما -که معرفت، بصیرت و عجین شدن دین با زندگی است- مورد غفلت قرار گیرد. مسئله همراه شدن دین با زندگی در کتابهای درسی دینی وجود دارد اما بسیار کم است و این مطالب در لابه لای بحثهای پراکنده و طولانی تاریخی و انبوه اطلاعات گم می شود.
دکتر پورحسن، مسئله فکرپروری را یکی از بنیادهای مهم در نظام تربیتی دنیا خواند و افزود: برای دانش آموزان جایی برای تفکر لحاظ شود اگر دانش آموزی فرصت فکر کردن نداشته باشد این اطلاعات ارائه شده هیچگاه ملکه او نمی شود. علاوه بر این حجم کارهای گروهی در کتابهای درسی فوق العاده پایین است که این ضعف را در کتاب دینی بیشتر می توان دید.
وی عدم فکر پروری، پرسش برانگیزی، گفتگو محوری را از مهمترین کاستی های کتابهای درسی برشمرد و تصریح کرد: در کتابهای درسی پرسش برانگیزی بسیار کم است و تنها اطلاعاتی را به آنها می دهیم و جای پرسش نمی گذاریم ضمن اینکه بسیاری از مباحث درسی می تواند گروهی بیان شود به جای اینکه دانش آزان تک تک فکر کنند که قطعا این کار نتایج بهتری را به دنبال خواهد داشت.
وی عدم فکر پروری، پرسش برانگیزی، گفتگو محوری را از مهمترین کاستی های کتابهای درسی برشمرد و تصریح کرد: در کتابهای درسی پرسش برانگیزی بسیار کم است و تنها اطلاعاتی را به آنها می دهیم و جای پرسش نمی گذاریم ضمن اینکه بسیاری از مباحث درسی می تواند گروهی بیان شود به جای اینکه دانش آزان تک تک فکر کنند که قطعا این کار نتایج بهتری را به دنبال خواهد داشت.
نظر شما