فقه یک علم تئوری‌پرداز است

به گزارش خبرنگار مهر، همایش تحول در علوم انسانی عصر روز چهارشنبه 21 اردیبهشت در تالار علامه امینی دانشگاه تهران به کار خود پایان داد.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد ارسطا رئیس دانشگاه باقرالعلوم در این همایش به بررسی موضوع نقش فقه در تحول علوم انسانی پرداخت و گفت: این موضوع، موضوع جدیدی است لذا مطالب عنوان شده باید مورد تامل و بررسی صاحب نظران قرار گیرد.

وی افزود: تصور رایج به فقه این است که فقه یک علم مصرف‌کننده است و لذا نمی‌تواند نظریه‌پرداز باشد شاید این تصور از اینجا ناشی شده باشد که فقه به بررسی افعال مکلفین می پردازد بنابراین فقه چند قدم از تحولات اتفاق افتاده در جامعه عقب تر است لذا فقه نمی تواند تئوری پرداز باشد و باید از نظریه های علوم دیگر استفاده کند.

وی یادآور شد: اگر به روایات رجوع کنیم می بینیم تعارف ارائه شده ازفقه و فقیه غیر از آن چیزی است که میان ما رایج است. امام باقر (ع) در تعریف فقیه می گویند فقیه کسی است که تمسک به سنت پیامبر می کند. ظاهرا در عصر ائمه نوعی انحراف در مورد معنای فقیه و فقاهت وجود داشته که ائمه کوشیده اند آن معانی غلط را از اذهان پاک کنند از روایات و گفتار ائمه می‌توان دریافت که فقیه کسی است که از قرآن به سوی سایر منابع غیر قرآنی عدول نمی کند او کسی است که متمسک به سنت پیامبر است لذا در تعریف فقه باید یک بازنگری صورت گیرد.

وی در ادامه تاکید کرد: امام خمینی در مورد فقه می فرماید فقه تئوری واقعی و کامل اداره انسان از گهواره تا گور است لذا می توان گفت فقه یک علم تئوری پرداز است که برای اداره کامل انسان آمده است.

وی در ادامه به ارائه راهکارهایی جهت شکوفایی فقه تئوری پرداز پرداخت و تصریح کرد: اولین راهکار خارج شدن فقه از حصار تنگ فقه فردی است بر اساس تعریف ارائه شده از فقه موضوع فقه صرفا افعال مکلف به شخص حقیقی نیست بلکه اشخاص حقوقی را نیز در بر می گیرد لذا می توانیم فقه فرهنگی، فقه اجتماعی، فقه روانشناسی، فقه اقتصادی و فقه حقوقی داشته باشیم و فقه می تواند در حوزه های جدید ورود پیدا کند.

ارسطا تاکید کرد: راهکار دیگر توجه به نقش مصلحت در فقه غیر فردی است. مصلحت محور اصلی فقه غیر فردی است .

این محقق ولایت را مدیریت تامین مصالح عمومی خواند و گفت: برای آنکه فقه بتواند مصالح عمومی را تامین کند ناگزیر به ارتباط و بهره مندی از علوم دیگر است.

وی در پایان به ارائه راهکار سوم پرداخت و تصریح کرد: راهکار سوم توجه به مقاصد شریعت است برای تامین مقاصد شریعت ناگزیر از استفاده از علوم مختلف علوم انسانی هستیم.