اخلاق دقیق ترین و قوی ترین علوم اسلامی است

به گزارش خبرنگار مهر در قم، آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی عصر پنجشنبه در درس اخلاق خود که با حضور جمعی از بسیجیان، دانشگاهیان و حوزویان برگزار شد، با بیان اینکه اخلاق واقعیتی است که با موعظه حل نمی شود، تصریح کرد: ما همانطوری که فقه و اصول و فلسفه و کلام داریم، فن شریف اخلاق هم داریم. اخلاق از دقیق ترین و قوی ترین علوم اسلامی است که باطن کار را به ما نشان می‌دهد.

وی تأکید کرد: ما با اخلاق زندگی می‌کنیم و اخلاق آب زندگانی و آب حیات جامعه است و اگر اخلاق را از جامعه ای برداریم، آن جامعه از هم پاشیده می شود.

انسان در مسیر تکامل قرار دارد

این مرجع تقلید اظهار داشت: انسان یک موجود حقیقی است و در نظام تکوین موجود است و این موجود حقیقی تکوینی در مسیر تکامل و پویایی است.

وی تاکید کرد: یک موجود حقیقی تکوینی متکامل را باید با امور تکوینی تکامل داد انسان با قوانین اعتباری زندگی می کند و مالکیت و حرمت و ریاست جزو عناوین اعتباری محسوب می شوند.

آیت الله جوادی آملی در ادامه این سئوال را مطرح کرد که انسان که یک موجود حقیقی و متکامل است و کمالش باید با امور حقیقی باشد، آیا با امور اعتباری می شود امور حقیقی را به کمال رساند، یا پشتوانه این عناوین اعتباری، حقایق است؟

استاد برجسته حوزه علمیه در پاسخ به این سئوال گفت: آنهایی که به وحی و شریعت الهی معتقد و متکی هستند، به این سئوال یک پاسخ مثبتی می‌دهند و می‌گویند که ملاک های حقیقی وجود دارد که این احکام مسبوق به آنهاست و همین عناوین به صورت حقایق در بهشت و جهنم در می آید و انسان را تامین می‌کند.

کسانی که به شریعت معتقد نیستند، دستشان خالی است

این مرجع تقلید افزود: کسانی که به شریعت معتقد نیستند، دستشان خالی است بنابراین تمام عناوین اعتباری به یک سلسله حقایقی متکی است، منتها اگر خواستند به زبان حقیقت با ما سخن بگویند، می‌گویند این سمّ است و اگر خواستند به لسان قانون با ما سخن بگویند، می‌گویند رشوه و زیرمیزی حرام است.

آیت الله جوادی آملی با اشاره به روایتی از حضرت امیرالمومنین(ع) تأکید کرد: اگر خواستند با زبان ولایت و حقیقت با ما سخن بگویند، می‌گویند رشوه، رومیزی و زیرمیزی سّم است و اگر خواستند با زبان رساله عملیه با ما سخن بگویند، می‌گویند که این کارها حرام است.

مفسر بزرگ قرآن کریم با بیان اینکه قرآن به ریشه اصلی کارهای حرام پرداخته است، تصریح کرد: همه ما شنیدیم و معتقدیم که جهنمی وجود دارد و در این جهنم، هیزم و آتش هست و یک عده را می سوزانند، اما این هیزم جهنم را از جنگل نمی‌آورند، بلکه برابر آیه «و أمّا القاسطون فکانوا لجهنّم حطباً»، هیزم جهنم خود افراد ظالم هستند.

خوراندن تیغ خشک به کسانی که آبروی دیگران را ببرند

وی با ذکر آیه شریفه «لَیْسَ لَهُمْ طَعامٌ إِلاَّ مِنْ ضَرِیع»، اظهار داشت: وقتی بخواهند با زبان اخلاق با ما سخن بگویند، می‌گویند باطن رفتارهایی همچون زبان درازی کردن و آبروی کسی را بردن در دنیا همان بوته پرتیغ است و در قیامت که انسان غذا می‌خواهد، این تیغ خشک را به او می خورانند.

استاد برجسته حوزه علمیه با اشاره به حرام بودن نگاه به نامحرم از نظر فقهی، تأکید کرد: وقتی خواستند با زبان اخلاق با ما صحبت کنند می‌گویند نگاه به نامحرم چرک است، چون در قرآن کریم آمده است «کَلاَّ بَلْ رانَ عَلى قُلُوبِهِمْ ما کانُوا یَکْسِبُونَ»، یعنی انسان، قلبی دارد که مثل آئینه است و نگاه به نامحرم یا مال حرام‌خوردن نوعی چرک است که روی این آئینه را می‌گیرد.

آیت الله جوادی آملی افزود: وقتی چرک بر روی آئینه وجود داشته باشد، این همه اسراری که در این عالم وجود دارد در این آئینه نمی تابد، برای اینکه آئینه غبارآلود جایی را نشان نمی دهد.

وی اظهار داشت: در دنیا اگر خانه کسی را آتش زدند، صاحبخانه می‌تواند از خطر حریق نجات یابد، یا اگر لباس او را آتش زدند، می‌تواند این لباس را از بدنش جدا کند و نجات یابد، اما اگر این آتش از درون برخاست، این شخص جایی برای فرارکردن ندارد.

استاد برجسته حوزه علمیه خاطرنشان کرد: آتش های دنیا، اول از بیرون شروع می‌شود و بعد ممکن است به درون برسد، اما «نَارُ اللَّه» از درون شروع می‌شود.

در روش گرفتن زکات، اختیار را به دست صاحب مال بدهید

وی در بخش دیگری از سخنان خود به تفسیر نامه 25 امیرالمومنین(ع) از کتاب شریف نهج البلاغه پرداخت و تصریح کرد: این نامه دستوری است که وجود مقدس امیرالمومنین(ع) به والیان خود درباره چگونگی دریافت زکات و وجوه شرعی مرقوم فرمودند.

آیت الله جوادی آملی اظهار داشت: امیرالمومنین(ع) در این نامه درباره مشخص بودن کیفیت دریافت زکات و توجه به حرف صاحب مال، مطالب مهمی را بیان فرمودند و به افرادی که برای دریافت زکات مأموریت داشتند، فرمود: اگر صاحب مال گفت بدهکار نیستم، شما اصرار نکنید و حرف او را بپذیرید و اگر گفت من بدهکارم، در کیفیت گرفتن زکات، اختیار را به دست خود او بدهید.

وی افزود: حضرت امیرالمومنین(ع) هفته‌ای یک بار درِ بیت‌المال را باز می‌کردند و اموال را در بین نیازمندان توزیع می‌کردند و به شکرانه رساندن بیت‌المال به صاحبان اصلی‌اش دو رکعت نماز می‌خواندند و می‌فرمودند: خدا را شکر که اموال فراوانی وارد این بیت شده و همه آنها را به صاحبان اصلی‌اش برگرداندیم و خودمان آلوده نشدیم.