به گزارش خبرگزاری مهر، "بستان‌السیاحه" یکی از مهمترین و آموزنده‌ترین سفرنامه‌هایی است که در دوره قاجار نوشته شده و تاریخ اتمام آن 1248 هجری قمری ذکر شده است.
نویسنده کتاب، حاج زین‌العابدین شیروانی ملقب به مستعلیشاه، صاحب دو سفرنامه دیگر به نام‌های ریاض‌السیاحه و حدائق‌السیاحه نیز هست. گرچه این دو کتاب تقدم تألیف بر بستان‌السیاحه دارند اما بستان جامعتر از دو کتاب دیگر است.
بستان‌السیاحه و دو سفرنامه دیگر مؤلف، برآمده از مجموعه یادداشتهایی است که این سیاح عارف در طی سفرهای خویش به اقصی نقاط عالم گرد آورده است. بخشی از یادداشتهای نویسنده در غارت اموال وی از بین رفت و از باقیمانده آن یادداشتها و آنچه در حافظه داشتند این سفرنامه‌ها نوشته شد.
اهمیت این سفرنامه‌ها از چند جهت قابل توجه است. یکی اینکه چون مؤلف عارفی اهل سیر و سلوک بوده سیر آفاقی و انفسی را با هم جمع کرده است، چنان‌که جمع نکات دقیق عرفانی با مطالب علمی در جای جای این سفرنامه دیده می‌شود. دیگر آنکه از حیث علم مذاهب و فرق، نکات تازه و در خور توجهی در کتاب مشاهده می‌شود؛ و بالاخره اینکه اهمیت کتاب در شرح جغرافیایی و تقسیم‌بندی کشورها بر اساس تاریخ حدود 200 سال پیش است.
فهرست اول کتاب حدود 70 صفحه است که به ترتیب الفبایی تنظیم شده است. این فهرست شامل نواحی و بلاد و اشخاصی است که در کتاب بدانها اشاره شده است و خود گویای عظمت کار نویسنده آن است.
در چاپ جدید کتاب "بستان‌السیاحه" نوشته حاج زین‌العابدین شیروانی (مستعلیشاه) که با تصحیح منیژه محمودی در سه جلد و با قطع وزیری از سوی نشر حقیقت منتشر شده است، هفت نسخه خطی با هم مقابله شده و اختلاف نسخ در صفحات مربوط پانویس شدهاند.
نظر شما