فرار پروانه ها از آسمان سربی مشهد

به گزارش خبرنگار مهر در مشهد، روند رو به افزایش آلودگیهای زیست محیطی در سالهای اخیر باعث شده تا پروانه ها این حشرات ظریف و زیبا، شهر شلوغ مشهد را به مقصد باغها و پارکهای حاشیه ای ترک کنند.

گفته های متخصصان در خصوص این پدیده در حالی مطرح می شود که به تازگی رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست شورای اسلامی شهر مشهد در اظهاراتی اعلام کرده است که به دلیل شدت آلودگی هوا و وجود آلاینده های زیست محیطی، پرندگان محلی نظیر کلاغ و گنجشک از آسمان این کلانشهر پرکشیده و کوچ کرده اند.

فاطمه غیور افزوده است: به دلیل افزایش روزافزون آلاینده ها، دیگر شاهد پرواز کلاغها و گنجشکها در شهر مشهد نیستیم و حتی بوستانهای بزرگ شهر هم از حضور پرندگان خوش آواز خالی شده است.

تکه‌های سرب در ریه مشهدیها

نتایج پژوهشهای محققان نشان می دهد سالانه حدود ۴۹۱ هزار و ۳۵۰ تن مواد آلوده کننده، با استفاده از سوختهای فسیلی مثل گازوئیل، بنزین، نفت گاز، نفت کوره و گاز، در هوای شهر مشهد پخش می شود.

البته این تمام ماجرا نیست چرا که به گفته مدیر نظارت بر پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد به طور میانگین روزی 10 نفر بر اثر بیماریهای مرتبط با آلودگی هوا در مشهد فوت می شوند.

محمد شهیدی در گفتگو با مهر با بیان اینکه تکه‌های سرب و دوده در ریه مشهدی‌ها پزشکان را متعجب می‌ کند، تصریح‌می کند: نه‌ تنها آلودگی هوا در مشهد نگران کننده است بلکه آلودگی صوتی نیز در مشهد رو به افزایش است.

وی با انتقاد از ضعف‌های قانونی در زمینه برخورد با آلوده ‌کنندگان محیط زیست می افزاید: قانون از کسانی که باعث آلودگی صوتی، هوا و خاک می‌ شوند به راحتی می ‌گذرد.

در چنین شرایطی پژوهشگران نسبت به پیامدهای تخریب محیط زیست در کلان شهر مشهد هشدار می دهند.

در این باره رضا نعمتی یکی از طبیعت دوستان مشهدی؛ تخریب محیط زیست را یکی از عوامل کوچ و مرگ پرندگان و حشرات مفید در این شهر می داند و به خبرنگار مهر می گوید: در گذشته ای نه چندان دور تقریبأ در همه محلات شهرمان بویژه در فصل بهار پروانه های زیادی دیده می شد که گاه مشهدی ها برای دیدن آنها در پشت شیشه های منازل خود به نظاره می نشستد.

وی می افزاید: اما در سالهای اخیر با افزایش روند شهر نشینی، جایگزینی آپارتمانها بجای خانه باغ ها، تخریب چرخه محیط زیست و آلوده کردن هوا، اثری از این پروانه ها به چشم نمی خورد.

وی ادامه می دهد: آثار زیانبار تخریب محیط زیست تا آنجا پیش رفته که در مناطق بیلاقی اطراف مشهد چون طرقبه و شاندیز به دلیل ساخت و سازهای بی رویه، ویلا سازی، کوچک شدن باغ ها، رشد خیره کننده ایجاد رستورانها و تبدیل کاربرهای اراضی کشاورزی و باغی به تجاری و مسکونی شاهد تخریب محیط زیست در این مناطق خوش آب و هوا نیز هستیم.

وی هشدار می دهد: تشدید آلودگی هوا در کلان شهرهایی چون مشهد نه تنها زندگی انسانها را تهدید می کند، بلکه حیات پرندگان و حیوانات را هم با خطر مواجه کرده است.

شیوع سکته های قلبی و مغزی در حیوانات

داریوش خلوصی یکی دیگر از پژوهشگران، برای دوستداران طبیعت و محیط زیست، چندان خبرهای خوشی ندارد، چرا که به گفته وی هوای سمی افزون بر تأثیرات منفی گسترده بر سلامت انسانها، باعث بروز سرطان در حیوانات خانگی شده است.

این کارشناس مسایل زیست محیطی با بیان این که آلودگی هوا سبب مسمومیت تنفسی حیوانات با بروز عوارض تنفسی و قلبی می‌ شود، به خبرنگار مهر می گوید: حیوانات به‌ افزایش گاز منواکسید کربن حساس هستند و در شرایطی که مقدار این گاز در هوا افزایش یابد، به علت کاهش حجم اکسیژن، دچار سکته های مغزی و قلبی می شوند.

وی می افزاید: حیوانات از جمله پرندگان توانایی حفاظت از خود در برابر آلودگی هوا را ندارند و به همین دلیل دچار صدمات تنفسی شدید یا سرطان می‌شوند.

وی با بیان این که آلودگی هوا و استفاده بی رویه از خودرو باعث کاهش شدید جمعیت پروانه های شهرهای بزرگی چون مشهد شده است، ادامه می دهد: به دنبال افزایش آلودگی هوا، بسیاری از پرندگان مانند بلبل ها و کبوترها و حتی پرندگانی مقاومی چون زاغ، از کلان شهرها رفته اند.

وی در ادامه، توجه بیشتر به حفظ و صیانت از محیط زیست را ضروری عنوان کرده و اظهارمی دارد: طبیعت، همه چیز خود را با نظم خاصی بوجود آورده است و بدون دخالت انسان این نظم و ثبات پایدار خواهد ماند، اما انسان با دخالت خود این ثبات و خود تنظیمی را به هم می زند.

گازهای سمی

واقعیت این است که خیلی ها تصور می کنند، معضلاتی چون ترافیک، ازدحام خودروها، آلودگی هوا و پیامدهای ناشی از آن تنها به شهروندان صدمه می زند، اما پژوهشگران معتقدند این معضل اکوسیستم شهری را نیز دچار آسیب کرده است.

بررسی ها نشان می دهد بسیاری از شهرهای بزرگ کشورمان، از جمله کلان شهر مشهد، در معرض انواع گازهای سمی ناشی از تراکم آلودگی خودروهای شخصی قرار دارد و این در حالی است که رکورد روزهای آلوده هر روز بالاتر می رود.

بطوریکه طبق گفته های یک کارشناس محیط زیست انسانی، مشهدی ها، طی ۲۷۶ روز گذشته، فقط ۳۴ روز ازهوای پاک برخوردار بوده اند.

البته این ماجرا آن روی سکه دیگری دارد که مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی به آن اشاره می کند.

حسین آقا میری با بیان این که 34 درصد عرصه شهر مشهد در اختیار 800 هزار حاشیه نشین قرار دارد، اظهار می دارد: مطالعات طرح اسکان غیررسمی در شهر مشهد، نشان می دهد که مساحت سکونت گاههای غیررسمی در مشهد بالغ بر سه هزار و 838 هکتار است که جمعیتی معادل 821 هزار نفر 213 نفر در هر هکتار را در 60 هسته جمعیتی در خود جای داده است.

وی با اشاره به پیامدهای زیست محیطی رشد شهرنشینی، می افزاید: سکونتگاههای غیررسمی که در پیرامون شهر، گسترش یافته اند، دارای مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی هستند.

آقامیری در خصوص آلودگی صوتی نیز اظهار می دارد: حدمجاز آلودگی صوتی در مناطق مسکونی 70 دسی بل است، اما اکنون این عدد بیش از 80 دسی بل سنجش شده است.

این مسئول معتقد است: اجرای سدهای گیاهی، توسعه زیرساخت های حمل و نقل عمومی و جلوگیری از تردد وسایل موتوری که بیشترین سهم را در تراز صوتی مشهد دارند، از جمله راه حل های مواجهه با معضل آلودگی صوتی است.

آقامیری همچنین در بحث آلودگی هوا تأکید می کند: در این شهر روزانه چهارمیلیون و 200 هزار سفر انجام می گیرد که در آن یک میلیون و200 هزار مسافر جابجا می شود و متأسفانه از این تعداد تنها 50 درصد با وسایل حمل و نقل عمومی انجام می گیرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با بیان این که بخش عمده ای از آلودگی هوای شهر مشهد ناشی از تردد خودروهای شخصی است، خاطر نشان می کند: مردم برای کاهش آلودگی هوا باید بیشتر از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نمایند.

وی در ادامه، حفظ محیط زیست را یک وظیفه همگانی می داند که عموم مردم باید برای صیانت از آن تلاش کنند.

آقامیری اضافه می کند: صیانت از محیط زیست برای حفظ سلامت عمومی و پایداری مظاهر طبیعت در کلان شهری با ویژگیهای مشهد، ضروری است.

پروانه ها بر می گردند، اگر...

کارشناسان بر این باورند برای حفظ محیط زیست، ضمن آموزش همگانی و ارتقای فرهنگ عمومی نسبت به ضرورت والزامات این بخش، گسترش شهر و دولت الکترونیک در کنار توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیریت تقاضای سفر، پرهیز از فعالیتهای ناسازگار با محیط زیست، کاهش استفاده از خودروی شخصی، جلوگیری ازتخریب باغ ها و اراضی کشاورزی، تقویت زیرساختها برای صیانت از چرخه طبعیت، افزایش سهم سفرهای غیرموتوری مانند پیاده روی و دوچرخه سواری با توجه به سازگاری آنها با محیط زیست بایستی محور فعالیتها قرار گیرد، در این صورت است که می توان انتظار داشت آسمان شهرمان دوباره آبی شده و پروانه ها به شهر بازگردند.

-----------------------

گزارش: امیر پرورش