دیپلماسی دلار آمریکا و آل سعود علیه انقلابهای عربی

اقدام بزرگ مردم مصر در سرنگونی رژیم دیکتاتوری حسنی مبارک، نگرانی مشترک آمریکا و رژیم آل سعود را به همراه داشت.

سرنگونی  رژیم حسنی مبارک به طور طبیعی بر معادلات منطقه ای تاثیر خواهد گذاشت و فضای سیاسی جهان عرب را به سود ملت فلسطین تغییر خواهد داد.

برآیند این تغییرات گشایش گذرگاه رفح و فشار مردم مصر بر حاکمیت جدید برای از سرگیری روابط سیاسی با ایران است.

رفتار سیاسی مردم مصر و تونس پس از سرنگونی  حسنی مبارک و زین العابدین بن علی دگردیسی هایی در نقشه سیاسی منطقه ایجاد کرد.

این دگردیسی که بر خاسته از موج بیداری اسلامی است در نهایت به سود رژیم صهیونیستی و رژیمهای غیردموکراتیک عرب نخواهد بود.

رژیم اسرائیل در طول ماه های اخیر دو رژیم هم پیمان خود را در مصر و تونس از دست داد و در نتیجه با چالشهای امنیتی جدیدی در منطقه و داخل فلسطین اشغالی روبرو شده است .

بنابراین رخدادهای منطقه با اینکه اکنون مرحله گذار را پشت سر می گذارد و تغییرات دیگری نیز در راه است، اما برایند این تغییرات هر چه باشد نگرانی های مشترکی برای آمریکا، رژیم آل سعود و اسرائیل ایجاد خواهد کرد.

به دلیل سابقه سیاه آمریکا و عربستان در زمینه حقوق بشر، تاثیر سیاسی این دو کشور بر انقلابهای منطقه ای در آینده بسیار محدود خواهد بود .

قطعا همکاری تنگاتنگ رژیم حسنی مبارک و زین العابدین بن علی با عربستان ،آمریکا و اسرائیل هر گز ازیاد ملتهای انقلابی مصر وتونس فراموش نخواهد شد.

 به همین دلیل عربستان و آمریکا گزینه دیپلماسی دلار را برای تاثیرگذاری و مهار خیزش مردم مصر و تونس در دستور کار خود قرار داده اند.

رکود اقتصادی ناشی از قیام مردم تونس و مصر، دولتهای جدید این دو کشور را به کمکهای مالی نیازمند کرده است.

بنابراین باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا در نخستین گام یک میلیارد دلار از بدهی های گذشته دولت مصر به آمریکا را بخشید.

همچنین آمریکا قرار است مبلغ یک میلیارد دلار کمک مالی دیگر در اختیار دولت عصام شرف قرار دهد.

به دلیل رویکرد سیاسی دولت جدید مصر در برابر کشورهای منطقه به ویژه تاکید وزیر امور خارجه مصر بر باز تعریف روابط ایران و مصر، نگرانی رژیم غیر دموکراتیک آل سعود را بر انگیخته است.

عربستان پس از موضعگیری مثبت نبیل العربی وزیر امور خارجه مصر درباره ایران بلافاصله برای تغییر این موضعگیری پیشنهاد پرداخت کمک 4 میلیارد دلاری به مصر را مطرح کرد.

با اینکه اساسا سیاست خارجی مصر همواره در طول یک قرن گذشته تابعی از تاثیرات منطقه ای و بین المللی بوده اما قطعا سیاست دولت جدید مصر با سیاست حسنی مبارک در برابر ایران کاملا متفاوت خواهد بود.

البته در زمینه سیاستهای  جدید دولت مصر نباید زیاد خوشبین بود، زیرا این کشور تحت هیچ شرایطی از محیط عربی خود خارج نخواهد شد.اما وجود رقابت شدید سیاسی میان عربستان و مصر برای رهبری جهان عرب شکاف موجود میان دو کشور را افزایش خواهد داد.

با این حال از آنجایی که ورود دو کشور پادشاهی اردن و مغرب به شورای همکاری خلیج فارس، به دو قطبی شدن جهان عرب منجر شده، بنابراین مصر در آینده سیاست کاملا متضادی با شورای همکاری اتخاذ خواهد کرد.

جهان عرب بدون شک در آینده شاهد دو بلوک نا متجانس به رهبری مصر وعربستان خواهد بودکه این دو بلوک در تضاد با یکدیگر خواهند بود.

شورای همکاری خلیج فارس در آینده به رهبری عربستان و با شرکت کشورهای کوچک و ضعیف اردن و مغرب ، کاملا در کنار آمریکا و رژیم صهیونیستی  قرار خواهد گرفت.

در بلوک دیگر، مصر که به طور سنتی رهبری اتحادیه عرب را در اختیار دارد با شرکت عراق، تونس، الجزایر، سوریه ، لبنان، موریتانی، یمن و سودان یک جبهه را در برابر شورای همکاری خلیج فارس تشکیل خواهد داد.

بنابراین کمک مالی عربستان و آمریکا به مصر و تونس صرفا در چارچوب دیپلماسی دلار قابل ارزیابی است، اما در درازمدت این دیپلماسی کارایی خود را از دست خواهد داد.

دلیل این امر این است که انقلابهای مصر و تونس صرفا انقلابهای اقتصادی نبودند، بلکه علیه حاکمیتهایی است که چسبندگی زیادی به آمریکا و رژیم صهیونیستی داشتند.

تغییر رفتار سیاسی حاکمیت جدید مصر در واقع ناشی از پذیرش اجباری مطالبات مردم مصربوده که هرگز بازگشت سیاستهای گذشته را بر نمی تابند.

شور انقلابی جوانان مصری و حضور مستمر آنان در عرصه های سیاسی سبب شده تا حاکمیت جدید مصر مجبور به بازگشایی گذرگاه رفح شود .

قطعا این جوانان در آینده اجازه نخواهند داد که سیاستهای خارجی حسنی مبارک بار دیگر در مصر حاکم شود و آمریکا وعربستان انقلاب ارزشی مردم مصر را مصادره کنند .

-------------------
"حسن هانی زاده" کارشناس مسائل خاورمیانه